Çikolata kisti kadının yumurtalıklarında gelişen iyi huylu tümöral yapıdır. Kadınlarda cinsel ilişkide, adet dönemlerinde ve kronik bir şekilde farklı zamanlarda etkili olan pelvik ağrılarla yaşam kalitesini düşüren bu kistik yapıların kesin olarak kansere neden olduğu söylenemez. Ancak çikolata kistinin oluşmasına neden olan etkenler, yumurtalıkta kanser oluşumunun da sebebi olabilir.
Üreme çağında olan kadınlarda hormonların etkisiyle oluşan çikolata kistleri, bu dönemde % 15 oranında etkili olmaktadır. Bu konuda gebe kalmakta zorlanan ya da gebe kalamayan kadınlar açısından risk % 30 kadardır.
Çikolata kisti olan yumurtalıkta kanser riski var mıdır?
Çikolata kisti kadınlarda genellikle tek yumurtalıkta etkili olur. Bu nadiren her iki yumurtalığı etkisi altına alabilir. Yumurtalıkta kist belirlendiğinde, burada düşük oranda olsa yumurtalık kanseri görülme riski vardır. Fakat çikolata kistinin kansere neden olduğu gibi kesin bir şey söylenemez.
Çünkü endometriozis hastası olan kadınlar arasında yapılmış olan araştırmalardan elde edilen sonuçlara göre, bu hastaların sadece % 1-2 oranında hastalığın odaklarının yerleştiği yerlerde kanser tespiti yapılmıştır. Aynı araştırma endometriozis hastası olmayan kadınlar arasında yapıldığında, bu kadınlarında % 1-2 oranında yumurtalık kanseri olma riskine sahip olduğu görülmüştür. Bu araştırmalar sonucunda kadınların endometriozis hastası olmasının yumurtalık kanseri riski üzerinde etkili olmadığına dair bilimsel sonuçlar elde edilmiştir.
Günümüze kadar çikolata kisti ile yumurtalık kanseri arasındaki ilişki her açıdan incelenmiş, ancak herhangi bir bağlantı tespit edilememiştir. Bu yüzden çikolata kistlerinin kansere neden olduğu söylenemez. Yumurtalık kanserinin meydana gelmesinde kadının genetik faktörleri ve çevresel etkilerin değerlendirilmesi faydalı olur. Bu şekilde kanserin neden oluştuğu açıklığa kavuşabilir.
Çikolata kistine sebep olan etkenler ve belirtileri nedir?
Endometriozis hastalığının genetik nedenlerden kaynaklandığı hakkında düşünceler bulunmaktadır. Ancak buna sebep olan kalıtımsal etken tam olarak bilinmemektedir. Kadının ailesinde birinci derecedeki akrabalarında çikolata kisti bulunuyorsa, kadındaki risk oranı yüksek olmaktadır. Hastalığın neden olduğu odaklar yumurtalıkları, rahmin arkasındaki Douglas boşluğunu, vajen ve bağırsağın sonunu, bağırsağın yüzeyini, fallop tüplerinin üzerini ve çevresini, mesaneyi, rahmi tutan bağları ve karın zarını tutabilir.
Hastalığın odakları yerleşim gösterdikleri bölgelerde iltihabi yanıtın neden olduğu bir gelişme gösterir. Bunların iyileşmesinde çevredeki dokular birbirine yakınlaşarak yapışıklık oluşur. Bu döngü her adet döneminde yaşandığından, zaman içinde birikim yaparak kistik yapılar oluşur. Odakların neden olduğu hasar yüzünden kadının tüplerinde yumurta ve sperm hücrelerinin taşınmasında sorun yaşanır. Yumurtalıklarda yumurtlama sorunları ve döllenen yumurtanın rahme yerleşmesinde sorunlar yaşanır. Bunlar kadının kısırlık sorunu yaşamasına neden olan etkenlerdir.
Çikolata kistinin kısırlık üzerinde etkili olmasının dışında, adet dönemlerinde ve cinsel ilişkide ağrıya neden olması, kronik kasık ağrısı gibi sorunlar yaşanabilir. Bu rahatsızlık herkeste farklı etkilere neden olabilir. Bazılarında herhangi bir sorun çıkarmadan ilerleme gösterebilir. Ancak kadınlardaki etkilerin önceden bilinmesi mümkün değildir. Bazı kadınlarda şiddetli etkiler görülürken, bazılarında hafif derecede olumsuzluklar meydana gelebilir.
Çikolata kisti kanser oluşumuna neden olur mu?
Çikolata kistinin yarattığı olumsuz etkiler nedeniyle kadınların yaşam kalitesini düşüren bir etken olmasına rağmen, kistlerin kansere dönüşme riski oldukça az orandadır. Kadınlarda her ay düzenli şekilde rahim içindeki kılıf, gebelik oluşmadığı zaman adet kanıyla birlikte dışarıya dökülür. Daha sonra yeniden yapılanıp, bir sonraki aya hazırlığa girişir. Bu dokunun geriye akarak yumurtalığın içinde birikmesi ve her ay düzenli şekilde aynı rahimde olan düzen gibi kalınlaşması ve kanamayla birlikte aynı davranışı göstermesi söz konusudur. Bu şekilde zamanla içinde erimiş çikolataya benzer sıvı olan kistik yapılar yani çikolata kistleri oluşur. Bu kistlerin genelde iyi huylu olduğu kabul edilmektedir.
Çikolata kisti bulunan kadınların adet dönemlerinde değişiklik olur mu?
Adet kanamasının erken yaşlarda başlaması ve düzenli adet kanamaları bulunan kadınların endometriozis hastalığına yakalanma sıklığı daha yüksektir. Bunun yanı sıra endometriozis hastalığı olan kadınlarda adet döngüleri genellikle daha kısa sürelidir. Kadınlar genellikle adet kanaması sırasında şiddetli ağrılardan yakınırlar. Bu yüzden adet döneminde şiddetli ağrısı olan kadınlarda endometriozis hastalığını görülme riski 4 kat daha fazladır. Adet kanamasının süresi bir haftadan uzun süren kadınların bu hastalığa yakalanma oranı 2,5 kat daha fazladır.
Yumurtalık kanseri riskini etkileyen faktörler nelerdir?
Normal sağlıklı bir kadın yaşamı süresince yumurtalık kanseri olma riskine % 1-2 oranında sahiptir. Bu oran kadında çikolata kisti olsa da, olmasa da aynı oranlarda seyreder. Ancak farklı etkenlerin olması nedeniyle bu oran farklılık gösterebilir. Bu etkenler yumurtalık kanserine yakalanma oranını azaltabilir ya da arttırabilir.
- Doğum kontrol haplarının uzun süre kullanımı kadınlarda, yumurtalık kanserine yakalanma riskini % 40 oranında azaltır
- Hamileliğinde doğum süresini tam olarak tamamlamak, yumurtalık kanserine yakalanma riskini % 40 oranında azaltır. Bu risk her hamilelik için daha fazla düşüş gösterir.
- Herhangi bir nedenle yumurtalıklar alınmasa bile, rahmi alınan ya da yumurtalık kanalları bağlanan kadınlarda yumurtalık kanserine yakalanma oranı % 50 kadar azalır.
- Yumurtalıklardan birisi alınan kadınların, kansere yakalanma oranında herhangi bir değişim olmaz.
- Kısırlık tedavisi sırasında yumurtalıkların uyarılması için kadına verilen ilaçlarda kansere yakalanma riskini yükselten etkenler arasında yer alır.
- Kalıtımsal olarak ailesinde meme ya da yumurtalık kanseri olan kadınların, yumurtalık kanserine yakalanma olasılığı yükselir.
- BRCA 1 ve BRCA 2 genleri pozitif olan 3 kadından bir tanesi yumurtalık kanseri riski taşır.
Kadınlarda ileri yaş yumurtalık kanseri açısından risk olarak kabul edilir. Yaşı genç olan kadınlarda ise, yumurtalık kanserine yakalanma oranı düşüktür. Genç yaşlarda olan her 10.000 kadının beşinde yumurtalık kanseri riski bulunur. Kanser açısından riskin arttığı yaşların altmıştan itibaren olduğu kabul edilir. Bu açıdan genel kanı, çikolata kistinin üreme çağında olan kadınlarda her yaşta görüldüğüdür.
Çikolata kisti kadınlarda tek başına bile gebe kalamamaya neden olup, kısırlık sebebi olarak kabul edilir.
Çikolata kistleri herhangi bir yakınması bulunmayan ve başka nedenlerle yapılan bir muayene sırasında tesadüfen bile fark edilebilir. Kadınların bir bölümünde karından ve kasıktan gelen ağrılarla kendini gösteren kistik oluşumun, her zaman belirti vermesi beklenmez. Bu sorun genellikle cinsel ilişki sırasında ve adet dönemlerinde olan şiddetli ağrıyla doktora giden kadınlarda kolay tespit edilir. Genetik açıdan ailesinde yakın akrabalarında çikolata kisti olan kadınlar çikolata kisti açısından 7 kat fazla risk taşımaktadır. Bu nedenle özellikle risk taşıyan kadınların, gebe kalamayanların çikolata kisti açısından değerlendirilmesi tavsiye edilir.
Endometriozis hastalığı neden en fazla yumurtalıkları etkiler?
Endometriozis odaklarının yaklaşık olarak % 75 kadarı yumurtalıkları etkiler. Adet döneminde olan kanın fallop tüplerinden ilerleyerek karın boşluğuna akmasıyla endometriozis meydan gelir. Yumurtalıklar fallop tüplerinin ucunda olduğundan, en fazla etkilenen organlardır. Ayrıca yumurtalıklardaki yüksek miktardaki steroid hormonları da bu hastalığın oluşma riskini arttırmaktadır. Yumurtalık üzerinde kanamalara neden olarak, buradaki yaraların yumurtalık dokusuna yayılmasıyla birlikte, içinde pıhtılı koyu kanın olduğu kistler meydana gelir. Bunlar çikolata kistlerini oluşturur.
