Düşük Nedir, Neden Olur, Çeşitleri Nelerdir?

Düşük ya da diğer ismiyle spontan abortus, gebeliğin kendi kendine sona ermesini ifade eder. Düşüklerin üçte biri ila yarısı kadarı, kadının henüz adeti gecikmeden ve hatta gebe kadın gebe kaldığını bilmeden gerçekleşmektedir. Düşük yaşayan kadınların yüzde 10 ila yüzde 20’si ise düşük yaptığının farkında olur.

Düşük, gebeliğin genellikle ilk 3 ayı içerisinde gerçekleşir. Gebeliğin 20. haftasında önce yaşanan gebelik kayıpları düşük olarak isimlendirilirken 20. haftadan sonra yaşanan kayıplar ise ölü doğum olarak isimlendirilir. Gebelikte neden düşük yaşanabileceğini ve düşük çeşitlerini yazımızda okuyabilirsiniz.

Düşük (Abortus) Nedir?

Düşük, gebeliğin 20. haftasından önce fetüsün kaybedilmesini ifade eder ve genellikle gebeliğin ilk üç ayında, yani ilk trimesterde meydana gelir.

Düşüğe neden olan sağlık sorunları çok çeşitli olmakla birlikte bunlar, kadının kontrol edebileceği şeyler değildir. Bununla birlikte düşükle ilgili risk faktörlerini, düşük belirtilerini ve düşüğün neden olduğunu bilmeniz, bu durumu daha iyi anlamanıza ve gereken desteği ya da tedaviyi almanıza yardımcı olacaktır.

Düşük Nasıl Olur?

Düşük belirtileri çok çeşitli olmakla birlikte yaşayacağınız belirtiler, gebeliğinizin hangi dönemde gerçekleştiğine göre değişiklik gösterebilir. Bazı durumlarda gebelik öğrenilmeden önce düşük yaşamak mümkün olabilmektedir.

Düşükte yaşanan bazıları şu şekilde olmaktadır:

• Yoğun lekelenme
• Vajinal kanama
• Vajinadan doku ya da sıvı gelmesi
• Şiddetli karın ağrısı ya da kramp
• Orta ila yoğun şiddette sırt ağrısı

Yukarıda yer alan belirtilerden herhangi birini yaşamanız halinde doktorunuzla iletişime geçmeniz ve bir sorun olup olmadığını anlamanız önemlidir.

Düşük Neden Olur?

Gebelik sırasında annenin vücudu, gelişmekte olan fetüs için gerekli hormonları ve besinleri sağlar. Bu sayede fetüs gelişim gösterir. Düşüklerin ilk trimesterde daha çok görülmesinin nedeni, fetüsün gerektiği şekilde gelişmemesinden kaynaklanmaktadır.

Fetüsün gerektiği gibi gelişmeyip düşüğe neden olan faktörleri aşağıda okuyabilirsiniz.

Genetik sorunlar

Anne karnında gelişmekte olan fetüste, hem anne hem de babadan gelen kromozomlar bulunmaktadır. Anne ve/veya babadaki kromozom anomalileri düşüğe neden olabilir.

Kromozom anomalileri arasında şunlar bulunmaktadır:

• İntrauterin fetal ölümde embriyo oluşur, ancak gebelik kaybı belirtileri görülmeden ya da hissedilmeden embriyo gelişimi durur.
• Boş gebelik kesesinde embriyo hiç oluşmamıştır.
• Mol gebelikte kromozomlar babadan gelmekle birlikte fetal gelişim görülmez.
• Kısmi mol gebelikte anneden bir set kromozom gelmiş olmakla babadan iki set kromozom gelir ve bu nedenle kromozom sayısı fazla olur.

Bazı durumlarda ise embriyodaki hücrelerin bölünmesi sırasında ya da yumurtanın ve sperm hücresinin zarar görmüş olması nedeniyle hatalar meydana gelebilir.

Kadının ileri yaşta olması

35 yaşından büyük kadınlarda düşük riski daha yüksek olmaktadır.

Kadının yaşına göre düşük riski oranları şu şekilde olmaktadır:

• 20 yaş altı %15,8
• 20-24 yaş arası %10
• 25-29 yaş arası %9,8
• 45 yaş ve üzeri %53,6

Yukarıda görüldüğü üzere en az risk 25-29 yaş arasında olmakla birlikte 30 yaşından sonra düşük riski artarak 45 yaşında yüzde 53,6’ya ulaşmaktadır.

Anatomik sorunlar

Düşüğe neden olan anatomik sorunlar arasında şunlar bulunmaktadır:

• Kadında rahim ağzı yetmezliği olması durumunda rahim, gebeliğin ilerleyen dönemlerinde ağırlaştıkça açılmaya başlayabilir ve bu da düşüğe neden olabilir.
• Rahmin şeklinde düzensizlik varsa bebeğin büyümesi için yeterli alana sahip olamayabilir.
• Rahimdeki zararsız tümörler olan büyük miyomlar, gebeliğin ilerleyen dönemlerinde düşüğe neden olabilir.

Sağlık sorunları

Özellikle kontrol altına alınmamış kronik sağlık sorunları, ikinci trimesterde düşük yaşama riskini arttırabilmektedir. İkinci trimesterde düşüğe neden olabilen kronik sağlık sorunları arasında şunlar bulunmaktadır:

• Diyabet
• Şiddetli yüksek tansiyon
• Kelebek hastalığı
• Böbrek hastalığı
• Tiroit bezinin çok çalışması
• Tiroit bezinin az çalışması
• Antifosfolipid antikor sendromu (APS)

Enfeksiyonlar

Gebeliğin ikinci trimesterinde yaşanan düşüklere neden olabilen enfeksiyonlar arasında şunlar bulunmaktadır:

• Kızamıkçık
• Sitomegalovirüs
• Bakteriyel vajinoz
• HIV
• Klamidya
• Bel soğukluğu
• Frengi
• Sıtma

İlaç kullanımı

Düşük riskini arttırabilen ilaçlar arasında şunlar bulunmaktadır:

• Misoprostol (romatoid artrit gibi sağlık sorunları için kullanılır)
• Retinoidler (egzama ve akne için kullanılır)
• Metotreksat (romatiod artrit gibi sağlık sorunları için kullanılır)
• Non steroid anti-inflamatuar ilaçlar (ağrı ve inflamasyon için kullanılır)

Bir ilacın gebelikte kullanımının güvenli olup olmadığını doktorunuza danışmadan ilaç kullanmayın.

Polikistik over sendromu (PKOS)

Polikistik over sendromu, yumurtalıkların normalden daha büyük olduğu bir sağlık sorunudur. PKOS genellikle yumurtalıklardaki hormonal değişimlerden kaynaklanır.

PKOS, kısırlığa neden olan faktörler arasında en önemlisidir. Çünkü PKOS nedeniyle yumurta üretimi azalabilir. PKOS’un doğurgan kadınlarda düşük riskini arttırdığını gösteren bazı bulgular bulunmaktadır.

Tekrarlayan düşükler

Daha önce düşük yaşamış kadınların çoğu, tekrar gebe kaldıklarında düşük yaşamaktan korkar. Ancak düşüklerin çoğu tek seferlik gerçekleşen düşüklerdir.

Her 100 kadından yaklaşık 1’inin tekrarlayan düşük (art arda 3 veya daha fazla) yaşadığı tahmin edilmekle birlikte bu kadınların pek çoğu sonradan sağlıklı gebelik yaşayabilmektedir.

Düşük Belirtileri

Düşük belirtileri arasında en yaygın olan vajinal kanama olmaktadır.

Düşük nedeniyle gerçekleşen kanama hafif bir lekelenme ya da kahverengi akıntı şeklinde olabileceği gibi yoğun kanama ve açık renkli kan ile kan pıhtıları görülebilir. Düşük nedeniyle meydana gelen kanama günlerce devam edebilir.

Kanama, düşük belirtilerinden bir tanesi olsa da gebeliğin ilk üç ayı olan ilk trimesterde kanama görülmesi normal olabileceği için kanamanın olması, daima düşük olduğunu göstermez.

Düşükte Kanama Nasıl Olur?

Düşükte yaşanan kanama hafif bir lekelenme gibi başlayabileceği gibi ağır bir kanama şeklinde de görülebilir.

Ağır kanamalarda en yoğun kanama, kanama başladıktan 3 ila 5 gün sonra gerçekleşir. Daha hafif kanamalar ise tamamen bitmeden önce birkaç hafta devam edebilir.

Düşükte görülen kanamanın rengi pembe, kırmızı ya da kahverengi olabilir. Kanamanın kırmızı olması, yeni gerçekleştiği anlamına gelir. Kahverengi kanama ise kanın bir süredir rahimde beklediğini gösterir.

Gebelikte yaşanan bazı kanamalar normal olsa da kanamanız bir saat içinde iki hijyenik pedden fazlasının dolmasına yol açıyorsa doktorunuza bir an önce haber verin.

Düşük Sancısı

Düşük sancısı, gebeliğin erken dönemlerinde dahi son derece acı veren bir ağrı olabilmektedir. Düşük sancısını, adet sancıları gibi düşünebilirsiniz.

Düşük sancılarının adet sancılarına benzemesinin nedeni, rahmin içerisinde yer alan şeyleri dışarı atmak için kasılmasından kaynaklanmaktadır.

Düşük Riskleri Nelerdir?

Düşükten sonra kanama ve hafif bir rahatsızlık yaşanabilir. Gebeliğinizde ateş, üşüme ya da ağrı ile birlikte ağır kanama yaşamanız halinde bir an önce doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekir.

Düşük sonrası komplikasyon riski, tamamlanmamış düşük durumunda ortaya çıkmaktadır. Düşüğün tamamlanmaması durumunda rahimde gebelikten kalan dokular bulunmaya devam eder. Tamamlanmamış düşüğün en yayın görülen belirtileri arasında kanamanın ve sancıların uzun sürmesi yer almaktadır.

Düşük sonrası komplikasyona neden olabilen diğer faktörler arasında şunlar bulunmaktadır:

• Aşırı kanama
• Enfeksiyon
• Asherman sendromu
• Tekrarlayan düşükler
• Depresyon
• Anksiyete bozuklukları

Düşük Çeşitleri

Aşağıdakiler dahil olmak üzere çeşitli düşük çeşitleri bulunmaktadır:

Düşük tehlikesi: Düşük tehlikesi durumunda kanamanız vardır, ancak rahim ağzında açılma yoktur. Bu durumda gebelik büyük olasılıkla hiçbir sorun olmadan devam edecektir.

Kaçınılmaz düşük: Kanama ve sancı vardır. Rahim ağzı açılmıştır. Düşük olasıdır.

Tamamlanmamış düşük: Fetüse ya da plasentaya ait bazı dokular vücuttan atılmış olsa da bazıları ise vücutta kalmaya devam etmektedir.

Tam düşük: Tüm gebelik dokuları vücuttan atılmıştır. Bu tip düşükler genellikle gebeliğin 12. haftasından önce gerçekleşir.

Gözden kaçırılmış düşük: Embriyo ölmüştür ya da hiçbir zaman oluşmamıştır, ancak gebelik dokusu rahmin içinde kalmıştır.

Tekrarlayan düşük: İlk trimesterde üç ya da daha fazla kez düşük yaşamak, tekrarlayan düşüğe işaret etmektedir. Bu tip düşük, bebek sahibi olmaya çalışan çiftlerin yaklaşık yüzde 1 kadarını etkiler.

Düşük Nasıl Anlaşılır?

Düşük yapıp yapmadığınız, doktorunuz tarafından tespit edilebilir. Bunun için şu yöntemler kullanılabilir:

Pelvik muayene: Doktorunuz, rahim ağzının açılmaya başlayıp başlamadığını kontrol eder.

Ultrason: Ultrason ile bebeğin kalp atışları kontrol edilir.

Kan testleri: Kanda gebelik hormonlarına bakılır ve geçmişte yapılan test sonuçlarıyla kıyaslanır.

Doku testi: Vajinadan doku geçişi olduysa düşük olup olmadığını belirlemek adına bu doku, incelenmek üzere laboratuvara gönderilebilir.

Düşük ile İlgili Sık Sorulan Sorular

1. Gebelikte düşük riski ne zaman biter?

Düşük genellikle gebeliğin 13. haftasından önce meydana gelir. 13. haftadan itibaren tekil gebeliklerde düşük riski yüzde 3 ila yüzde 5’e düşmektedir.

2. Düşük yaptığını nasıl anlarsın?

Düşükte yaygın olarak görülen belirtiler sancı, kanama ve karın ağrısıdır. Ayrıca ateş, halsizlik ve sırt ağrısı gibi belirtiler de görülebilir.

3. Düşüğü önlemek için neler yapılmalı?

Düşüğü önlemek, kontrolünüz altında olmadığı için kendinizi suçlamamanız önemlidir.

4. Düşüğün nedenleri nelerdir?

Embriyodaki genetik sorunlar ya da kromozom sorunları, düşüğe neden olan sebeplerin başında gelmektedir.

5. Düşük riskini neler artırır?

35 yaşından büyük, daha önce tekrarlayan düşük yaşamış kadınlar ve genetik sorunlara sahip çiftler düşük bakımından daha yüksek risk altındadır.

6. Düşük sonrası ne zaman hamile kalınır?

Düşük yaşadıktan sonra tekrar hamile kalmak için en az 1 ila 3 adet döngüsü kadar beklemeniz faydalı olacaktır.

7. Düşük yapan kadın tekrar düşük yapar mı?

Tekrar düşük yapıp yapmayacağınız, yaşamış olduğunuz düşük tipine ve düşüğün ne zaman gerçekleştiğine bağlıdır. Tekrarlayan düşüklere neden olan faktörlerin bulunup bulunmamasına göre bu sorunun cevabı değişecektir.

8. Düşük sonrası adet olmadan hamile kalan var mı?

Düşük sonrası adet görmeden hamile kalmak mümkündür. Bazı kadınlar, düşük sonrası adet gecikmesi yaşamazken bazıları ise doğum kontrol yöntemi olmadan cinsel ilişkiye girmeleri durumunda adet görmeden hamile kalabilmektedir.

9. Bebek sahibi olmak için ne yapmalı?

Bebek sahibi olma şansınızı arttırmak için sigarayı bırakabilir, obezseniz kilo verebilir ve diyabet gibi kronik sağlık sorunlarını kontrol altına almayı deneyebilirsiniz.

10. Düşük sonrası yaptırmam gereken başka testler var mı?

Düşük sonrası tekrar hamile kalmadan önce bazı testler yaptırmanız gerekebilir. Bu testler arasında ebeveynlerin kromozomlarının analiz edilmesi, rahim anomalilerini kontrol etmek için görüntüleme testleri ve diğer sorunları tespit etmek için kan testleri yer alabilmektedir.

 

Kaynaklar

• Andersen, A. M. N. (2000). Maternal age and fetal loss: population based register linkage study. BMJ, 320(7251), 1708–1712. https://doi.org/10.1136/bmj.320.7251.1708
• Hooker, A. B., Aydin, H., Brölmann, H. A., & Huirne, J. A. (2016). Long-term complications and reproductive outcome after the management of retained products of conception: a systematic review. Fertility and Sterility, 105(1), 156–164.e2. https://doi.org/10.1016/j.fertnstert.2015.09.021
• Kim, C., Barnard, S., Neilson, J. P., Hickey, M., Vazquez, J. C., & Dou, L. (2017). Medical treatments for incomplete miscarriage. Cochrane Database of Systematic Reviews. Published. https://doi.org/10.1002/14651858.cd007223.pub4
• Magnus, M. C. (2019, March 20). Role of maternal age and pregnancy history in risk of miscarriage: prospective register based study. The BMJ. https://www.bmj.com/content/364/bmj.l869
• Miscarriage. (2020). Webmd. https://www.webmd.com/baby/guide/pregnancy-miscarriage#1
• Miscarriage – Symptoms and causes. (2019, July 16). Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pregnancy-loss-miscarriage/symptoms-causes/syc-20354298
• Miscarriage: Risks, Symptoms, Causes & Treatments. (2019). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9688-miscarriage
• NHS website. (2020, August 12). Miscarriage. Nhs.Uk. https://www.nhs.uk/conditions/miscarriage/
• The physical process. (2020, July 24). The Miscarriage Association. https://www.miscarriageassociation.org.uk/information/miscarriage/the-physical-process/