Ertesi Gün Hapı Nedir , Nasıl Kullanılır ?

Ertesi gün hapları, pek çok kişi tarafından yanlış tanınıyor ve bu nedenle bu hapların ne oldukları, nasıl kullanıldıkları, etkileri ve sonuçları üzerinde biraz bilgi vermek yerinde olacaktır. Genellikle adet geciktirici, doğum kontrol yöntemi, adet söktürücü gibi çeşitli işlevleri olduğu sanılan bu ürünlerin düzenli kullanımlarında çok ciddi sağlık risklerinin bulunması sebebiyle, kesinlikle dikkatli kullanılmaları gereken ürünler olduklarını söyleyebiliriz.

Ertesi Gün Hapı Nedir?

Ertesi gün hapı, temel olarak yüksek miktarda progesteron hormonu içeren haplar olarak karşımıza çıkıyorlar ve korunmasız cinsel ilişkinin ardından alındıklarında gebeliğin gerçekleşmesine engel oluyorlar. Bunun için hem yumurtanın rahme tutunmasına engel olan hem de döllenmesini zorlaştıran bu haplar, temel olarak cinsel saldırı, kondom yırtılması veya korunmanın unutulması gibi acil vakalarda gebelik önleyici olarak kullanılıyorlar.

Doğum kontrol haplarının düzenli olarak kullanılmaları gerekliliğinin aksine, ertesi gün hapları markasına göre bir defa yahut iki hap şeklinde kullanılıyorlar. Dolayısıyla tek bir seferde daha fazla hormon yüklemesine neden oldukları ve bunun bazı yan etkiler oluşturabildiği de bir gerçek.

Ertesi Gün Hapı Nasıl Kullanılır?

Ertesi gün hapları, korunmasız cinsel ilişkinin ardından 72 saat içerisinde alınmalı ve bazı ürünlerde ilk hapın ardından ikincisini tam 12 saat sonra almak gerekiyor. Lakin son dönemlerdeki hapların genellikle tek doz olması, bu işi biraz daha kolaylaştırıyor. Geçmişte kullanılan ertesi gün haplarının 70 kilo üzeri kadınlarda çok etkisiz olması nedeniyle dozajlar arttırıldı ve daha yüksek kilolarda olanlarda da etki göstermesi sağlandı.

Lakin yine de genel anlamda kilo yükseldikçe bu ilaçların etkinliğinin düştüğünü unutmamak gerekiyor. Zira kadınlarda kilo ve yağ kütlesi ile hormon düzeyi çok sıkı bir ilişki içerisinde. Fazla veya az kiloların gebeliği bile engelleyebildiği dikkate alınırsa, hapların yüksek kilolu kişilerde neden etkisiz kaldığı da ortaya çıkmaktadır.

Bunun yanında, ilacın etkisinin 72 saate doğru yaklaştıkça giderek düştüğünü de akılda tutmak gerek. İlişkinin hemen ardından alınan ertesi gün hapı, %98.9 oranında engelleyici özelliğe sahipken, bu oran 72. saate doğru ciddi miktarda düşüş gösteriyor. Dolayısıyla nasıl olsa her zaman bu ilacı alabilirim düşüncesiyle hapı çok geciktirmek, maalesef risk ihtimalini giderek arttırıyor.

Ertesi gün haplarının bulantı, kusma gibi yan etkilerinin olabilmesi, ilk 2 saat içerisinde kusan kişilerin yeniden hap almasını gerektiriyor. Fakat ilk 2 saati geçiren kişilerin yeniden hap almalarına gerek kalmıyor. Çünkü bu süre zarfında hapın içeriğinin çok yüksek bir kısmı zaten kana karışmış oluyor ve ilaç etkinliğini göstermeye başlıyor.

Doğum Kontrolü Olarak Kullanılabilir mi?

Ertesi gün haplarının kesinlikle birer doğum kontrol yöntemi olmadıklarını akıldan çıkarmamak lazım. Bu ürünler, bir şekilde istenmeyen bir gebelik ihtimalinde acil durumlarda kullanılmalılar. Bu durumları kısaca listelemek gerekirse;

• Korunma yönteminin sorunlu olması

• Kondom yırtılması

• Cinsel saldırı vakaları

• Spiralin yerinden oynaması

• Doğum kontrol hapını almayı unutmak

• Çok gerekli olan diğer vakalar

Ertesi gün hapının yerine kullanabileceğiniz doğum kontrol yöntemleri ise genelde şu şekilde sıralanıyorlar:

• Kondom

• Spiral

• Diyafram

• Doğum kontrol hapları

• Doğum kontrol implantları

• Doğum kontrol iğneleri

• Tüpleri bağlatma

• Diğer tedbirler

Zaten aldığınız ertesi gün hapının prospektüsünde de bu ürünlerin doğum kontrolünde kullanılamayacağının açık bir şekilde belirtildiğini siz de göreceksiniz.

Çünkü ertesi gün hapını alsanız dahi ciddi oranda bir gebelik ihtimali bilhassa ilacı geç alanlarda mevcut olmaya devam ediyor. Doğum kontrol yöntemlerinin çok daha fazla koruma sağladıkları ve daha zahmetsiz oldukları dikkate alınırsa, ertesi gün haplarına pek gerek de olmadığını söyleyebiliriz. Aşağıdan doğum kontrol yöntemleri nelerdir konulu videoyu izleyebilirsiniz.

Cinsel Hastalıklardan Korumaz

Kondom gibi doğum kontrol yöntemleri, gebeliği önlemenin yanında, cinsel hastalıklara karşı da aktif bir koruma sağlarlar. Lakin ertesi gün haplarının tek işlevi, gebeliğin başlamasına engel olmaktır. Spiral ve doğum kontrol hapları gibi diğer yöntemlerde olduğu gibi, bu haplarla da hastalıklara karşı korunma sağlanamaz.

Dolayısıyla tanımadığınız ve cinsel geçmişini bilmediğiniz kişilerle cinsel ilişkiye girdikten sonra ertesi gün hapını almanız, gebelik konusunda yardımcı olabilir fakat hastalıklar hususunda kesinlikle etki göstermeyecektir.

Ertesi Gün Haplarının Yan Etkileri

Aşağıdaki videoda bu konu hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.

Ertesi gün haplarının içeriğindeki yoğun progesteron oranı, maalesef kadınlarda pek çok yan etkinin ortaya çıkmasına sebep olabiliyor. Mecburi olmasa da bu nedenle kullanmadan önce doktorunuza danışmanız, bu yan etkilerden sakınabilmek için çok önemli.

Hormon değişimlerine bağlı olan bu yan etkileri kısaca listelemek gerekirse;

• Memelerde hassasiyet

• Ara kanamalar

• Baş ağrısı

• Halsizlik

• Baş dönmesi

• Mide bulantısı

• Kusma

• Adet döneminde bozulma

Ertesi gün haplarının bir ay içerisinde birden fazla kullanımda etkilerini kaybettiklerini ve işe yaramaz hale geldiklerini de belirtelim. Bu nedenle aynı ay içerisinde birden fazla korunmasız cinsel ilişkiye girdiyseniz ve ertesi gün haplarına güveniyorsanız, maalesef bu güvenin sonucu pek de istenilen şekilde olmayacaktır.

Uzun vadeli kullanımlarda hormon dengesini tamamen alt üst edebilen, belli kanser türlerinin riskini arttıran ve adet döneminin bozulmasına neden olan ertesi gün hapları, maalesef bilinçsiz şekilde kullanımlarda kalp damar hastalıklarından başlayarak pek çok diğer rahatsızlığa da sebep olabiliyorlar.

Kullanımdan Sonra Kanama Olmalı mı?

Ertesi gün haplarının kullanımının ardından kanda birden artan ve sonra kesilen progesteron miktarı, rahmi şaşırtarak ara adet kanamalarının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Fakat bu belirtiler her kadında ortaya çıkmadığı için kanama olmadığında hemen gebe kalındığını da düşünmemek gerekiyor. Pek çok kadın, bu kanamaların adet söktürücü işlevinden dolayı gerçekleştiğini düşünüyor fakat ertesi gün haplarının adet döktürme, adet geciktirme gibi herhangi bir etkisi bulunmuyor.

Lakin bazı kadınlarda adetin on güne kadar gecikmesine neden olabilmesi mümkün olsa da, bu durum onun her zaman bir adet geciktirici olarak kullanılabileceği anlamına da gelmiyor.

Dolayısıyla doğum kontrolü için doğum kontrol yöntemlerini, adet geciktirme için adet geciktirici ilaçları, adet söktürme için de adet söktürücü ilaçları kullanmaya devam etmeniz gerekiyor.

Adet Düzeni Neden Bozuluyor?

Kadınlarda adet düzeni, adetin bitiminden itibaren başlar ve yumurtlama gerçekleşene kadar kanda östrojen hormonu hakimdir. Fakat yumurtlamanın ardından rahmin gebeliğe hazırlanması için progesteron hormonu salgılanır ve rahimde gebelik için vücut hazır bir şekilde bekler. Son adetten 21 ila 35 gün sonra, hala gebelik oluşmadıysa, progesteron üretimi sona erer ve rahim bu durumda uyarılarak hem iç dokuları atmaya başlar hem de döllenmemiş yumurtayı dışarı çıkartır.

Ertesi gün haplarının içerisinde ciddi miktarlarda progesteron hormonu bulunmaktadır ve progesteron hormonunun varlığı da adetin başlamasına engel olmaktadır.

Özellikle de adet dönemine yakın kullanımlarda bu etki kendisini daha güçlü bir şekilde göstermektedir. Fakat daha sonra progesteronun bir anda düşmesi ise adetin daha hızlı başlamasına sebep olabilmektedir. Metabolizmanın bir hormon çorbası içerisinde karar vermesine neden olan bu durum ise sık ve uzun vadeli kullanımlarda vücudun kendi kendine karar verme mekanizmasına zarar vermekte, rahme yanlış bilgiler gönderilmesine neden olmaktadır.

Dolayısıyla adet düzeninin bozulmaması ve sağlıklı şekilde devam etmesi için ertesi gün haplarının kullanımı konusunda dikkatli olmak gerekiyor.

Gebeliği Kesinlikle Engeller mi?

Daha önce ertesi gün haplarının gebeliği %100 koruma ihtimali olmadığından bahsetmiştik. İlişkinin hemen ardından alınan ertesi gün hapının engelleme oranı %98’leri aşarken, geçirilen her bir saatte bu oran adım adım düşmektedir. Yapılan araştırmalar, ertesi gün hapı kullananların sadece %70’inde başarı sağlandığını, bunun sebebinin ise hapın geç kullanımı olduğunu gösteriyor.

Kadınlardaki yumurta hücrelerinin erkekten gelen spermler tarafından döllenme ihtimali ve rahmin de bu döllenmeye hazırlanma zamanı her geçen dakika boyunca kısalıyor ve ertesi gün hapını çok geç almak, yumurtanın rahme tutunmasına engel olacak değişikliklerin gerçekleşmesine de engel oluyor.

Bu nedenle gebelikten kesinlikle korunmak isteyenlerin riskler barındıran ertesi gün haplarını değil, bilinen ve doğru uygulanan doğum kontrol yöntemlerini denemeleri, gebelikte korunma anlamında çok daha iyi bir seçenek haline gelmektedir.

Hangi Ertesi Gün Hapını Almalı?

Ertesi gün hapları zaman zaman piyasaya giriyor, zaman zaman çıkıyorlar. Bu nedenle farklı zamanlarda farklı hapların piyasada olduğunu görmeniz mümkün. Tüketiciler genellikle pahalıysa iyidir mantığı güdüyorlar ve bu nedenle varolan en pahalı hapı almayı tercih edebiliyorlar.

Fakat temelde bu hapların koruyuculuğu konusunda ciddi oranlarda farklar bulunmuyor ve pek çok hap ithal olduğu için yerli muadillerinden daha pahalı olabiliyor. Dolayısıyla içeriği birbiri ile aynı olan ertesi gün haplarının fiyatlarına aldanmamak lazım. Eczacınızı ve doktorunuzu neden hapı almak istediğinize dair bilgilendirirseniz, zaten size en uygun seçeneği sunmak isteyeceklerdir.

Yerine Ne Kullanabilirim?

Ertesi gün hapı almak istemeyen ancak yine de korunmasız cinsel ilişkiden gebe kalmak istemeyen kadınların, ilişkiden sonra 3-4 gün boyunca doğum kontrol hapları kullanabileceklerine dair bazı söylentiler mevcut.

Doğum kontrol hapları, ilişkiden bir süre önce kullanılması gereken haplar oldukları için, her ne kadar kısmen ilişkiden sonra da koruma sağlayabilseler dahi, bu konuda ertesi gün hapları kadar yüksek başarı gösteremiyorlar. Dolayısıyla böyle bir yöntemi takip etmek teoride belli bir miktarda gebeliği engelleme işlevine sahip, fakat bu işlev maalesef ertesi gün haplarında olduğu kadar iyi bir şekilde işlemiyor.

Bunun yanında, doğum kontrol haplarında östrojen ve progesteron hormonları bir arada bulunurken, ertesi gün haplarında sadece progesteron bulunmaktadır. Dolayısıyla doğum kontrol haplarının ertesi gün haplarına göre vücudun hormon dengesine karşı biraz daha saygılı olduklarını unutmamak gerekiyor.

Ne Zaman Gebelik Kontrolü Yapmalı?

Ertesi gün hapınızı doğru bir şekilde aldıysanız ve adetiniz her zamanki zamanında veya bir kaç günlük gecikmeyle, olağan bir kanamayla gerçekleştiyse, hapın etkili olduğunu söyleyebiliriz. Bazı vakalarda, kadınların üzerindeki gerginlik ve stresten dolayı bu adet gecikebiliyor ve dolayısısıyla panik hali de giderek artıyor.

Lakin adet zamanının üstünden bir kaç gün daha geçmesine karşın hala adet olmadıysanız, bir gebelik testi alarak test gerçekleştirebilirsiniz. Ancak idrar ile uygulanan gebelik testlerinin zaman zaman yanıltıcı sonuçlar verebildiğini, bu nedenle kan testinin her zaman en doğru bilgiyi sunabileceğini de unutmayın.

Kullanım Sınırları

Ertesi gün hapının ayda en fazla 1 defa alınması öneriliyor ancak pek çok uzman yılda 3 defadan daha fazlasının hem sağlık anlamında hem de gebeliği önleme anlamında büyük riskler barındırdığını belirtiyorlar. Aksi taktirde adet düzeninin bozulması, gebeliği önleme işlevinin yerine gelmemesi gibi istenmeyen sonuçlarla karşılaşmak mümkün olmaktadır ve kadınlar kürtaj gibi biraz daha radikal çözümlere yönelmektedirler.\r\n\r\n

Cinsel ilişkiden çocuk istemeyenlerin daima korunmak zorunda olduklarının yeniden altını çizmek gerek.