Ergenlikten, menopoza kadar süren dönem içinde, kadınlar ortalama ayda bir kez adet kanaması yaşar. Adet kanamaları kadının yumurtlamasının ve de üreme yetisinin en önemli göstergeleri arasındadır. Adet kanamasının olduğu 3 – 5 günlük süre içinde bazı kadınlar hafif ağrı, sızı, kramp hissederken, bazıları için bu süreç çok daha şiddetli semptomlarla geçer.
Adet dönemi krampları, tıp dilinde “dismenore” olarak adlandırılır ve alt karın bölgesinde zonklama veya kramp şeklinde hissedilir. Birçok kadın, adet dönemlerinden hemen önce ve dönemlerinde adet krampları yaşar. Bu semptomlar bazı kadınlar için sadece rahatsızlık edici düzeydeyken, diğerleri için adet krampları her ay birkaç gün boyunca günlük aktivitelere müdahale edecek kadar zor olabiliyor.
Kadının sahip olduğu endometriozis veya rahim fibroidleri gibi durumlar adet kramplarına neden olabilir ya da belli bir neden bulunamayabilir. Sorunun nedenini bulabilmek, krampları ve ağrıyı azaltmak için anahtar roldedir. Bir hastalıktan ya da ciddi bir durumdan kaynaklanmayan adet krampları yaşla birlikte azalma eğilimindedir ve doğumdan sonra da sıklıkla iyileşir. Bu bakımdan bu ağrıları yakından takip etmek, belirtilerini bilmek ve gerekiyorsa tedavi olmak önem taşır.
Belirtileri
- Alt karın bölgesinde yoğun olabilen zonklama veya kramp ağrısı olabilir.
- Adet döneminden 1 – 3 gün önce ağrı başlar, adet döneminin başlamasından 24 saat sonra zirve yapar ve 2 – 3 gün içinde azalır.
- Ağrı sürekli devam eder.
- Bele ve uyluklara yayılır.
Bunların yanında bazı kadınlar; mide bulantısı, kaslarda gerginlik, baş ağrısı ve baş dönmesinden şikayet eder.
Adet dönemi kramplarında ne zaman doktora başvurmak gerekir?
Adet dönemi krampları her ay aynı şekilde günlük yaşamı olumsuz etkilerse, belirtiler giderek kötüleşirse veya 25 yaşından sonra ciddi adet krampları başlarsa doktora danışmak gerekir.
Nedenleri
Adet dönemi boyunca rahim astarındaki olası gebelik için gerçekleşen kalınlaşmayı boşaltmaya yardımcı olmak için kasılmalar yaşar. Ağrı ve inflamasyonda rol oynayan hormon benzeri maddeler (prostaglandinler) rahim kas kasılmalarını tetikler. Vücutta daha yüksek prostaglandin seviyeleri, daha şiddetli adet krampları ile ilişkilidir.
Adet kramplarına şunlar neden olabilir:
- Endometriozis
Rahim içi dokusu, rahim dışına, en yaygın olarak fallop tüplerine, yumurtalıklara veya pelvisi kaplayan dokuya yapışırsa ve her adet döneminde buralarda kanama olursa endometriozis olur. Bu durumda adet dönemlerinde şiddetli ağrı ve kramplar yaşanır.
- Rahim miyomları
Rahim duvarında kanserli olmayan büyümeler olması ağrıya neden olabilir.
- Adenomyozis
Rahmin içindeki doku, rahmin kas duvarlarına doğru büyümeye başlar. Bu durumda ağrı ve kramplar görülür.
- Pelvik inflamatuar hastalık
Dişi üreme organlarında enfeksiyon olması durumudur, genellikle cinsel yolla bulaşan bakteriler buna neden olur. Pelvik inflamatuar hastalık adet dönemlerinde ağrıya sebep olur.
- Servikal stenoz
Servikal stenoz, serviksin açıklığının adet kanının akışını engelleyecek kadar küçük olmasıdır. Bu da rahim içinde ağrılı bir basınç artışına neden olur.
Adet dönemi krampları için risk faktörleri nelerdir?
- 30 yaşın altında olmak,
- Ergenliğe erken, 11 yaşında veya daha küçük yaşta başlamak,
- Adet dönemlerinde ağır kanama (menoraji) olması,
- Adet dönemlerinde düzensiz adet kanaması (metrorrhagia) olması,
- Ailedeki diğer kadınlarda adet krampları (dismenore) öyküsü olması,
- Sigara kullanmak
Adet dönemi kramplarının komplikasyonları nelerdir?
Adet dönemi krampları genellikle başka tıbbi komplikasyonlara neden olmaz. Ancak şiddetli seyrettiğinde okul, iş ve sosyal aktivitelere engel olabilir. Bununla birlikte adet dönemi kramplarıyla ilişkili bazı durumlar komplikasyonlara sebep olabilir. Örneğin; endometriozis doğurganlık sorunlarına neden olabilir. Pelvik inflamatuar hastalık, fallop tüplerine hasar verebilir ve rahmin dışına döllenmiş bir yumurtanın tutunması olan dış gebelik riskini artırabilir.
Teşhisi
Adet döneminde şiddetli ağrı ve kramp şikayetiyle doktora başvurulduğunda, doktor hastanın tıbbi geçmişini gözden geçirecek ve pelvik muayene de dahil olmak üzere fiziksel bir muayene yapacaktır. Pelvik muayene sırasında doktor, hastanın üreme organlarındaki anormallikleri kontrol edecek ve enfeksiyon belirtileri arayacaktır. Eğer doktor bir bozukluğun adet kramplarına neden olduğundan şüphelenirse, aşağıdakiler gibi başka testler isteyebilir:
- Ultrason: Rahim, serviks, fallop tüpleri ve yumurtalıkların bir görüntüsünü oluşturmak için ses dalgalarını kullanır.
- Diğer görüntüleme testleri: BT taraması veya MRG taraması ultrasondan daha fazla ayrıntı sağlar ve doktorun altta yatan durumları teşhis etmesine yardımcı olabilir. BT, vücuttaki kemik, organ ve diğer yumuşak dokuların kesitsel görüntülerini oluşturmak için birçok açıdan çekilen X-ışını görüntülerini birleştirir. MRG ise, iç yapıların ayrıntılı görüntülerini üretmek için radyo dalgalarını ve güçlü bir manyetik alanı kullanır. Her iki test de noninvaziv ve ağrısızdır.
- Laparoskopi: Adet dönemi kramplarını teşhis etmek için sık olarak gerekli olmasa da, laparoskopi endometriozis, adezyonlar, fibroidler, yumurtalık kistleri ve dış gebelik gibi altta yatan bir durumu tespit etmeye yardımcı olabilir. Bu poliklinik ameliyatı sırasında doktor, hastanın karın boşluğunu ve üreme organlarını karnında küçük kesiler yaparak ve küçük bir kamera merceğine sahip bir fiber optik tüp yerleştirerek görüntüler.
Tedavisi
- Ağrı kesiciler
İbuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) veya naproksen sodyum (Aleve) gibi eczaneden alınan ağrı kesiciler, adet döneminin başlamasını beklemeden bir gün önce alınmaya başlanır ve düzenli olarak alındığında krampların ağrısını kontrol etmeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda reçeteli ya da reçetesiz steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar da mevcuttur. Ağrı kesicilere adet döneminin başında veya semptomlar hissedildiği anda başlanabilir ve 2 – 3 gün boyunca belirtildiği gibi veya semptomlar gidene kadar almaya devam edilebilir.
- Hormonal doğum kontrolü
Oral doğum kontrol hapları, yumurtlamayı önleyen ve adet kramplarının şiddetini azaltan hormonlar içerir. Bu hormonlar; enjeksiyon, cilt yaması, kolunuzun derisinin altına yerleştirilmiş bir implant, vajinaya yerleştirilen esnek bir halka veya rahim içi bir cihaz (RİA) gibi farklı şekillerde de verilebilir.
- Ameliyat
Adet dönemi kramplarına endometriozis veya fibroidler gibi bir bozukluk neden oluyorsa, sorunu düzeltmek için cerrahi işlem yapmak bu şikayetlerin azalmasına veya tamamen yok olmasına yardımcı olabilir. Diğer yaklaşımlar semptomları hafifletmezse ve kadın çocuk sahibi olmayı planlamıyorsa rahmin cerrahi olarak çıkarılması da bir tedavi seçeneği olabilir.
Hafif düzeydeki adet dönemi kramplarını gidermek için neler yapılabilir?
- Yeterince ve düzenli uyku,
- Düzenli egzersiz, yürüyüş, yüzme,
- Adet döneminin başlaması ile birlikte akşamları ya da gün içinde fırsat buldukça karın bölgesine ısı uygulamak ya da ılık su ile duş almak,
- Daha sağlıklı beslenmek, yeterince vitamin, mineral ve protein almak,
- Şikayetler şiddetlenmeden adet döneminin başında E vitamini, omega-3 yağ asitleri, B-1 vitamini (tiamin), B-6 vitamini ve magnezyum takviyeleri almak,
- Yaşam içinde strese sebep olan faktörlerden mümkün olduğunca uzak durmak,
- Rezene, papatya gibi rahatlatıcı ve ağrı kesici etkileri bilinen bitki çayları içmek,
Rahatsız edici ve şiddetlenen adet dönemi ağrı ve krampları olması durumunda en doğru yol öncelikle bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına gidip altında yatan bir sağlık sorunu olup olmadığını öğrenmektir. Bir sağlık sorunu yoksa evde uygulanabilecek basit yöntemler semptomları hafifletecek ve günlük yaşamı daha konforlu hale getirebilecektir.
Adet dönemi kramplarını azaltmanın 25 etkili yolu
- Daha fazla su için!
Adet dönemi krampları veya primer dismenore, aylık olarak birçok kadın için hayatın rahatsız edici bir parçasıdır. Çok basit bir öneri olan daha fazla su içmek, karındaki şişkinliği hafifletmeye yardımcı olabilir, bu da semptomları daha hafif hale getirebilir. Özellikle adet dönemi boyunca günde 8 – 10 bardak su içmeyi alışkanlık haline getirmek önerilir. Su içmekte zorlanan kişiler, içme suyunu daha lezzetli hale getirmek için içine biraz nane veya limon dilimi ekleyebilir. Ancak bu süreçte vücutta sıvı tutmayı ve şişkinliği teşvik eden tuzdan uzak durulmalı, vücutta dehidrasyona sebep olan alkolden kaçınılmalıdır. Bazı kadınlarda adet döneminde kramplarla birlikte ishal veya kusma da olur. Bu tür bir durumda vücudun kaybettiği sıvıyı geri kazanmak için de bol bol su içmek önemlidir.
- Ağrıyı azaltıcı bir beslenme programı izleyin!
Adet döneminde yağlı, şekerli veya tuzlu yiyecekler tüketmek hiç de doğru bir yaklaşım olmaz. Bu süreçte bol yağlı, tuzlu, şekerli, baharatlı çörekler ve cipsler, kurabiyelerden uzak durulmalıdır. Uzmanlar, adet döneminde doğru yiyecekleri yemenin adet dönemi ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabileceğini belirtmekteler. Kiraz, yaban mersini, kabak, domates ve biber gibi iltihap önleyici gıdalar bu süreç için en iyi seçimlerdir. Omega-3 yağ asitleri bakımından yüksek olan soğuk su balıkları da sağlıklı seçimlerdir. Kalsiyum yönünden zengin olan fasulye, badem ve koyu yapraklı yeşillikler, iltihapla savaşan bileşikler içerir. Adet döneminde bu şekilde beslenmek adet ağrısını hafifletmeye ve genel sağlığı artırmaya yardımcı olabilmektedir. Aslında sağlıklı olabilmek için bu besinler, sadece birkaç gün boyunca değil, yıl boyunca tüketilmelidir.
- Bazı besinlerden mutlaka kaçının!
Beslenme ve yaşam tarzı alışkanlıkları adet dönemi kramplarının hafiflemesine yardımcı olabilir veya onları çok daha şiddetli hale getirebilir. Her ay adet dönemi sorunları yaşayan kadınlar belirli yiyeceklerden mutlaka kaçınmalılar. Şeker, ekmek ve makarna gibi beyaz, rafine yiyecekler bu süreçte masadan kaldırılmalıdır. Patates kızartması, kurabiye, soğan halkası, kraker ve margarin gibi ticari olarak hazırlanmış paketli gıdalarda en sık bulunan trans yağ asitleri adet döneminde unutulmalıdır. Alkol, tütün ve kafeinden uzak durulmalıdır. Bütün bu zararlı besinler vücutta iltihabı arttırır ve adet dönemi ağrısını şiddetlendirebilir. Zararlı yağ alımının azaltılmasının adet dönemi ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabileceğini gösteren birçok kanıt vardır.
- Yudum yudum papatya çayı için
Papatya çayı içmek keyifli olabilirken, aynı zamanda adet dönemi krampların azalmasına da yardımcı olabilir. Papatya çayı, prostaglandinleri engelleyen anti-enflamatuar maddelerle doludur. Prostaglandinler, rahmin iç dokusundaki hücreler tarafından üretilir. Bu hücreler, kadınların adet döneminde prostaglandinleri serbest bırakarak rahmin kas kasılmalarını, ağrıyı ve kramplarını teşvik eder. Kan dolaşımındaki prostaglandinler, adet döneminde bulantı, kusma, ishal ve baş ağrısı gibi şikayetlerden de sorumludur. Naproksen ve ibuprofen gibi NSAID’ler vücutta prostaglandin üretimini azaltır. Papatya çayı da bu ağrılara ve şikayetlere neden olan prostaglandinleri baskılar ve adet belirtilerini hafifletmek için adet akışını arttırır.
- Rezene çayı ve rezene kapsüllerini deneyin!
Adet dönemi krampları ile ilgili yapılan bir çalışmada, adet döneminin başlamasından 3 gün önce günde 3 kez 30 miligram rezene özü içeren kapsül alan ya da rezene çayı içen genç kadınların yaklaşık % 80’inin, plasebo alanlara göre daha az ağrı yaşadıkları tespit edilmiştir. Araştırmacılar, rezenenin prostaglandinler tarafından uyarılan rahim kasılmalarını engelleyebildiğine, en azından azaltabildiğine inanmaktalar. Rezene özü, şiddetli adet krampları nedeniyle dönemlerinde 1-3 gün boyunca normal aktivitelerini yapamayan kadınların yaklaşık % 10’u için iyi bir seçenek olabilir.
- Bir tutam tarçın serpin!
Genç kadınlar arasında yapılan bir çalışmada, adet döngüsünün ilk 3 günü boyunca günde 4 kez 420 miligram tarçın içeren kapsüller alanlarda, adet kanamasının plasebo alanlara göre daha az ağrı, bulantı ve kusma şikayetiyle gerçekleştiği görülmüştür. Aynı zamanda bu kadınlar tarçın hapları almayla ilgili herhangi bir yan etki bildirmediler. Tarçını kapsül halinde almak yerine, kahvaltılara, tatlılara, salatalara, çaya ya da süte eklemek de aynı etkiyi yaratmaktadır. Yulaflı bir kahvaltıya veya bir fincan sıcak kakao üzerine tarçın serpmek, vücutta hiçbir yan etkiye neden olmazken, adet dönemi kramplarını ve diğer tüm semptomları hafifletebilmektedir.
- Zencefilden yardım alın!
Genç kadınlar üzerinde yapılan bir araştırma, zencefil kapsüllerinin ve zencefil eklenen hafif yiyeceklerin ağrılar ve kramplar da dahil olmak üzere primer dismenore semptomlarını hafiflettiğini göstermiştir. Adet dönemlerinde zencefil alan kadınlar, dönemlerinin ilk 3 günü boyunca günde 4 kez 250 miligram zencefil kapsülü ya da zencefil eklenmiş besinler tükettiler.
Adet dönemi krampları için Mefanamik asit alan kadınlar günde 4 kez 250 miligram kapsül alırken, ibuprofen grubundaki kadınlar günde 4 kez 400 miligram ibuprofen aldı. 3 tedavi grubunun her birindeki kadınlar, hangi tedaviyi aldıklarına bakılmaksızın benzer ağrı hafifletme, tedaviden memnuniyet ve dismenore şiddetinde azalma gibi olumlu etkiler bildirdiler. Aynı zamanda çalışmaya katılan kadınların hiçbiri herhangi bir tedavi ile ciddi yan etkiler bildirmedi. Bu durumda zencefilin, ağrı kesici olarak verilen ilaçlar kadar etkili olabileceği yorumu yapılabilmekte ve adet dönemi ağrılarının giderilmesi için ilaçsız bir alternatif isteyenlere biraz zencefil önerilmektedir.
- Piknogenolün gücüne inanın!
Piknogenol, Fransa’nın güneybatı bölgesinde bulunan deniz çam ağacından elde edilen bir bitki özütüdür. Bu bitki özü, birkaç güçlü antioksidan bileşik içerir. 18 – 48 yaş arasındaki kadınlar üzerinde yapılan bir çalışmada, adet dönemlerinde dismenore yaşayan kadınlar günde 60 miligram piknogenol içeren bir takviye aldıklarında, takviye almadığı zamana göre önemli ölçüde daha az ağrı hissetmiş ve daha az ağrı kesici ilaca ihtiyaç duymuştur.
Ayrıca piknogenol takviyesini alan kadınlar gün içinde daha az rahatsızlık duymuşlardır. Şaşırtıcı bir şekilde, kadınlar piknogenol almayı bıraktıktan sonra bile adet dönemlerinde daha az ağrı kesici ilaç almışlardır. Bununla birlikte normalde adet dönemlerinde düşük düzeyde adet ağrısı olan kadınlara ise Piknogenolün ekstra bir yardımı olmadığı görüldü. Piknogenolün adet dönemi ile ilişkili şiddetli ağrıyı hafifletmeye yardımcı olup olamayacağını ve kullanmaya gerek olup olmadığını öncelikle doktora sormakta fayda vardır.
- Birkaç tutam dereotu yiyin!
Araştırmacılar, bir grup genç kız öğrencide adet kramplarının tedavisi için dereotu tozunun bir NSAID olan mefenamik aside karşı etkinliğini test etti. Kadınlar 3 gruba ayrıldı: dereotu grubu, mefenamik asit grubu ve plasebo grubu. Kadınlar, adet dönemlerinin başlamasından 2 gün önce başlayarak 5 günlük tedaviye başladı. Araştırmacılar, dereotu tozunun adet dönemi ağrısını en az ağrı kesici ilaçlar kadar hafiflettiğini buldular. Bu bakımdan adet dönemi ağrı ve krampları için ilaç dışı bir tedavi denemek isteyenlere dereotu önerilebilir.
- İyileştirici bir kök olan zerdeçalı deneyin!
Kök zerdeçal, çok zengin bir içeriğe sahip oluşu ve anestezik etki yaratması ile adet dönemi ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Adet kanaması başlamadan önce 7 gün boyunca ve kanama sırasında 3 gün sonra günde 2 kapsül tane zerdeçal kapsülü alan ya da yiyeceklerine zerdeçal ekleyen kadınlar, plasebo hapı alan kadınlara kıyasla adet dönemi semptomlarında ciddi bir azalma hissetmekteler. Bilim insanları, zerdeçalın içeriğindeki faydalı bileşiklerin inflamasyonla mücadele ettiğini ve nörotransmiter seviyelerini değiştirdiğini düşünüyor ve bunların hepsi de adet dönemi semptomlarının azalmasına yardımcı olabilir. adet döneminde zerdeçal ile tedavi edilen kadınlar, adet dönemi semptomlarına bağlı davranış, ruh hali ve fiziksel semptomlarda iyileşme bildirdiler. Zerdeçal ayrıca artrit, enflamatuar bağırsak hastalığı, otoimmün hastalıklar ve diğer enflamatuar rahatsızlıkları olan kişiler için de faydalı olabilir.
- Balık yağı ve B1 vitamini takviyesi alın!
Araştırmacılar, lise öğrencisi olan genç kızlarda B1 vitamini ve balık yağının dismenore semptomları üzerindeki etkilerini araştırdı. Genç kadınlar 4 farklı gruba ayrıldı. Bir grup günde 100 miligram B1 vitamini aldı. Bir diğeri günde 500 miligram balık yağı aldı. Bir grup günlük B1 vitamini ve balık yağının bir kombinasyonunu aldı. Son grup ise plasebo aldı. Genç kadınlar adet döngüsünün başlangıcında tedaviye girdiler ve 2 ay boyunca devam ettiler. Plasebo grubundakilere kıyasla, B1 vitamini, balık yağı veya her ikisini birden alan kişiler daha az ağrı bildirdiler. Balık yağı veya B1 alan daha ileri yaştaki kadınlar da yine ağrılarının plasebo grubundaki hastalara kıyasla daha uzun sürmediğini bildirmekteler.
- D Vitamini için güneşe çıkın ya da takviye alın!
Adet dönemi ağrıları ve krampları (dismenore) bir miktar güneş ışığı ile devre dışı olabilir. Dismenore ile ilişkili ağrılı kramplar, rahmin kasılmasına neden olan artan prostaglandin seviyelerine bağlı olarak ortaya çıkar. Bu kasılmalar rahim içi duvarının dökülmesine neden olur. D vitamini ise vücutta prostaglandin üretimini azaltır. Primer dismenore ve düşük D vitamini düzeyleri olan genç kadınlarda yapılan bir çalışmada; 8 hafta boyunca yüksek düzeyde haftalık D vitamini takviyesi almanın hem tedavi sürecinde hem de tedavi bittikten 1 ay sonrasında ağrı yoğunluğunu önemli ölçüde azalttığı görüldü. D vitamini alan kadınlar da dönem ağrısını tedavi etmek için daha az ağrı kesici ilaç aldı. Tüm bunları hesaba katarak öncelikle basit bir kan testi ile doktora D vitamini seviyesini ölçtürüp, ardından ihtiyaç varsa takviye almak ya da sadece her gün dışarı çıkıp güneşten faydalanarak ağrıları dindirmek önerilir.
- Anti- kramp etkisi olan kalsiyum alın!
Kalsiyum, geni yaşlı, büyük, küçük herkesin ihtiyaç duyduğu bir mineraldir, ancak yine çoğu kadın yeterli miktarda kalsiyum almaz. Daha doğrusu genellikle besinlerin içinde bulunan kalsiyum miktarı yeterli olmaz. Kalsiyum, sadece sağlıklı kemikler için değil, kalbin, kasların ve sinir sisteminin düzgün çalışması için de çok önemli bir ihtiyaçtır. Aynı zamanda yeterli kalsiyum alımının adet dönemi kramplarını hafifletmeye yardımcı olduğu bilinmektedir.
Genç kadınlarla yapılan bir çalışmada, adet döngüsünün 15. gününden başlayarak, sonraki döngüde adet ağrısı duruncaya kadar günde 1.000 miligram kalsiyum içeren bir takviye alan kadınların, plasebo alanlara göre daha hafif adet ağrısı yaşadıkları görülmüştür. Bu önemli mineralleri günlük olarak yeterince alabilmek için az yağlı süt ürünler, taze sıkılmış portakal suyu, sardalye, somon ve diğer kalsiyum yönünden zengin gıdaları tüketmek önerilir.
- Daha fazla magnezyum alın!
Magnezyum, vücudun 300’den fazla enzim sistemini beslemek için ihtiyaç duyduğu önemli bir mineraldir. Kaslar, proteinler ve sağlıklı kemikler oluşturmak için yeterince magnezyum almaya ihtiyaç var. Vücudun kaslarının ve sinirlerin düzgün çalışması, kan basıncının dengeli ve düzenli olması ve kan şekerini kontrol etmek için magnezyumu yeterince almak gerekiyor.
DNA ve RNA oluşturmak ve vücudun ana antioksidanı glutatyon üretmek için magnezyum de yine gerekir. Magnezyum ayrıca özellikle B6 vitamini ile alındığında adet dönemi semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Kadınlar üzerinde yapılan bir araştırma, günde 250 miligram magnezyum ve 40 miligram B6 vitamini alanların adet dönemi semptomlarında ciddi oranda azalma sağladığını göstermiştir. Ancak magnezyum takviyesi de yine doktor kontrolü olmadan alınmamalıdır. Zira magnezyum takviyeleri; antibiyotikler, proton pompası inhibitörleri (PPI’ler), diüretikler ve bisfosfonatlar dahil olmak üzere bazı ilaçların aktivitesine müdahale edebilir.
Bu bakımdan magnezyumun uygun ve güvenli olup olmadığını doktora danışmak önemlidir. Magnezyumun kadınlar için çok önemli olduğu kesinlikle unutulmamalıdır. Zira yeterli magnezyum alımı daha düşük endometriozis riski ile ilişkilidir. Bu bakımdan doktor önermedikçe takviye olarak alınmaması gereken magnezyum, iyi magnezyum kaynakları olan badem, ıspanak, kaju fıstığı, yer fıstığı ve siyah fasulye tüketilerek yeterince alınabilir. Yetişkin kadınlar; yaşlarına ve hamilelik veya emzirme döneminde olup olmamalarına bağlı olarak günde 310 – 400 miligram magnezyum almalılar.
- Bitkisel Çin tıbbına güvenin!
Adet dönemi ağrıları ve kramplarının tedavisi için geleneksel tıbbi tedavi her zaman işe yaramayabilir ve bazen kadınlar bu tedavi sürecine tahammül edemeyebilir. Kadınların yaklaşık % 20 – 25’i dismenore için geleneksel tedavilerden yardım almaz veya alamazlar. İşte bu tür bir durumda Çin bitkisel ilaçları primer dismenore hastası olan kadınlar için etkili bir tedavi seçeneği olabilir. Birçok çalışmada, Çin bitkisel tıbbı ağrıyı hafifletmek ve genel semptomları azaltmak için etkili bulunmuştur. Dismenore için Çin bitkisel ilacı alan kadınların daha az ağrı kesici ilaçlara ihtiyacı olduğu, adet dönemlerini daha rahat geçirdikleri bilinmektedir.
- Kafein rutinlerini atlayın!
Kafein, pek çok kişi için olmazsa olmaz hale gelmiştir. Ancak kafeinin tamamen ortadan kaldırılması, birçok kadının adet ağrısını hafifletmesine yardımcı olabiliyor. Kafein, kahve, çay, soda, çikolata ve enerji içecekleri gibi birçok formda günlük yaşamında bulunmaktadır. Günlük olarak her formda birkaç kez kafein tüketme alışkanlığı olanlar, yoksunluk belirtilerini önlemek için dozunuzu yavaşça azaltmalı, örneğin öğlen kahvelerini atlamalı ya da kahvenin yanında çikolata yemeyi bırakmalıdır. Bunun yerine antioksidan açısından zengin yeşillikler, meyveler ve protein tozu ile dolu smoothie denemek iyi ve iyileştirici olabilir. kafeine eşlik eden ve kafeinin de sebep olabildiği ağrılar olmadan, besinler çok daha lezzetli ve faydalı olacaktır.
- İlaç tedavisi atlamayın!
Adet dönemi ağrıları rahim kasılmaları nedeniyle ortaya çıkar. Şiddetli adet ağrısı için ibuprofen, aspirin ve naproksen sodyum gibi reçetesiz de satılan ilaçlar kullanılabilir. Bu ağrı kesici ilaçları evde, işte, çantada ve arabada bulundurmak iyi olabilir. Böylece ihtiyaç olduğunda hemen yakında olur. Belirli sağlık sorunları olanlar steroid olmayan antienflamatuar ilaçlara (NSAID) dikkat etmeliler. Bu ilaçlar gastrointestinal ülserleri tetikleyebilir veya kanama koşullarını daha da kötüleştirebilir. Koşullar her ne olursa olsun reçeteli ya da reçetesiz hangi ilaç kullanılırsa kullanılsın öncelikle doktora danışmakta fayda var. Çünkü her ilaç her bünyeye faydalı olmayabilir, her bünyede aynı etkiyi yaratmayabilir.
- Isıya yakın olun!
Adet dönemi semptomları için evde en kolay tedavi şekli ısıdır. Karına bir ısıtma yastığı, ısı sargısı veya sıcak su torbası uygulamak adet kramplarını gidermek için mükemmel seçeneklerdir. Bunlar eczanelerden, internet sitelerinden, hatta büyük marketlerden bile kolaylıkla satın alınabilir. Bir süreliğine ısı uygulaması, dismenore ağrısının giderilmesi için ibuprofen kadar işe yarayabilir. Çünkü ısı, kasların gevşemesine yardımcı olarak rahatlama sağlar. Primer dismenore olan 18 – 30 yaşları arasındaki kadınlar üzerinde yapılan bir çalışmada, bir ısı yaması uygulayanların, kramplar için ibuprofen’e güvenenler kadar ağrıyı hafifletebildikleri görülmüştür. Isı yaması ve ısıtma yastığı, ısı sargısı, sıcak su torbası gibi seçenekler çok kullanışlı bulmayanlar ise bunun yerine ılık bir duş veya sıcak havlu kullanabilirler.
- Egzersiz yapın!
Adet dönemi semptomlarını gidermek için harekete geçmek en iyisidir. Birçok kadın, egzersizin adet kramplarını hafifletmeye yardımcı olduğunu fark etmektedir. Egzersiz, vücutta rahatlamayı teşvik eden endorfinleri, beyin kimyasallarını serbest bırakır. İster yürüyüş, koşu, ister yüzmenin olsun, adet dönemi boyunca tüm bu aktivitelere katılmak güvenli ve ağrı dindirici etki gösterir. Yorucu günlerde ise yoga ve tai chi yapmak aynı etkiyi gösterirken daha az yorucu olabilecek daha yumuşak egzersiz formlarıdır.
- Masaj yapın!
Adet dönemi semptomlarını hafifletmek için günde 5 – 10 dakika kadar kısa bir süre masaj yapmak iyi olabilir. Masaj kan akışını teşvik eder. Aynı zamanda adaçayı, lavanta ve mercanköşk gibi uçucu yağlar içeren kremlerin veya bu yağların direkt olarak masaj yağı şeklinde uygulanmasının vücuda ek faydaları vardır. Bu yağların birçok kişi tarafından ağrıyı hafifletmeye ve adet dönemi semptomları hafifletmeye yardımcı olduğu bildirilmektedir.
- Ağrıyı azaltan bitkileri tanıyın!
Bitkisel tedavi rahatlatıcı olabilir. Uzmanlar, kadınlara adet kramplarını tedavi etmek için bazı otları önermekteler. Karayılan otu, kramp kabuğu, zerdeçal bu amaçla kullanılan bitkilerden bazılarıdır. Ağrı kesici ve iltihabı azaltıcı etkileriyle bilinen bu bitkiler, düzensiz adet döngüsü, döngüsel meme rahatsızlığı, adet öncesi sendromu ve işlevsiz rahim kanamasının tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak tüm tıbbi durumlarını, ilaçları ve takviyeleri öncelikle doktora danışarak almakta fayda var. Çünkü özellikle bitkiler her kadın için uygun olmayabilir. Bazı bitkileri bazı ilaçların etkisine müdahale edebilir veya etkinliklerini azaltabilir.
- Akupunktur ve aküpresür deneyin!
Akupunktur ve akupresür, vücutta istenen etkileri üretmek için ciltteki belirli tetik noktalarını uyaran doğu şifa tedavileridir. Bu tedaviler adet dönemi krampları da dahil olmak üzere çeşitli tıbbi durumlar için çok etkilidir. Bir akupunktur uzmanı kadınların adet kramplarını azaltmak için iğneleri kullanabilir. Alanında uzman bir uygulayıcı, bu tetik noktalarının nerede olduğunu ve benzer sonuçları elde etmek için bunların nasıl uyarılacağını gösterebilir. Baş, karın, ayaklar ve başparmağı ile işaret parmağı arasındaki etli kısımdaki önemli noktalara baskı uygulamak ağrı için etkili tedaviler olabilir. Bunların en iyi yanı ilaçsız olduğu için ihtiyaç duyulan her an kullanılabilmesidir.
- Karın bölgesi egzersizleri yapın!
Adet dönemi ağrıları için kolay bir ev ilacı olarak karın bölgesini uyaran hafif egzersizler yapmaktır. Sırtüstü uzanın ve dizleri karnınıza doğru çekerek derin nefesler alın. Yoga, primer dismenore sorunu olan kadınlara yardımcı olabilecek başka bir egzersiz türüdür. Bir çalışmada, 12 hafta boyunca haftada bir kez 60 dakika yoga uygulayan genç kadınların, yoga yapmayanlara göre daha az adet sıkıntısı ve dönem ağrısı hissettikleri görülmüştür. Adet sırasında kadınların daha iyi hissetmelerine yardımcı olan en iyi pozisyonlar ve egzersizler için profesyonel bir yoga eğitmeninden yardım almak iyi olabilir.
- Kaliteli ve yeterli uyuyun!
Uyku kalitesinin adet belirtileri ve birçok sağlık sorunu üzerinde olumlu etkisi vardır. Bir çalışmada, uykusuzluk çeken kadınların, uykusuzluk sorunu olmayan kadınlara kıyasla semptomlardan dolayı daha şiddetli sorunlar ve günlük aktivitelerde daha fazla problem yaşadıkları görülmüştür. Ağrılı adet belirtilerini azaltmak için yeterli ve kaliteli uyku öneriliyor. Bu da her gece yaklaşık aynı saatte yatmak ve deliksiz uyuyabilmek demektir. Uykuya dalmakta zorlananlar vücuduna uyku zamanının geldiğini bildirmek için gece rutini oluşturmalılar ve buna sadık kalmalılar. Bu rutin; rahatlatıcı müzik dinlemek, bir fincan bitki çayı içmek, elektronik aletlerden uzak durmak veya sıcak bir banyo yapmak gibi şeylerle sağlanabilir. Genel sağlığı teşvik etmek için yeterli uyku almak, adet döngüsü ile ilişkili aylık semptomları da hafifletmeye ve daha iyi yönetmeye yardımcı olacaktır.
- Ilık bir duş alın!
Ilık, hatta hafif sıcak bir banyo, ağrıyı yatıştırmak ve gergin kasları gevşetmek için ihtiyaç duyulan tek ve çok basit bir şey olabilir. Biraz lüks köpük banyosu veya kokulu esans yağı ekleyerek başlamaksa çok daha iyi gelebilir. Kaslardaki stresi ve gerilimi azaltmaya yardımcı olmak için ılık su ile dolu bir küvette en sevdiği kitabı veya dergiyi okumak, müzik dinlemek doğru bir yaklaşım olur. Akşamları banyo yapmak, rahatlamaya ve daha iyi uyumaya yardımcı olacak harika bir seçenektir.
Adet dönemi semptomları için tıbbi yardım almak gerekebilir!
Yukarıda adet döneminde yaşanan krampları azaltabilmek için evde uygulanabilecek doğal ve yan etkisiz öneriler sıralanmıştır. Ancak bu öneriler doğal süreçte gelişen ve katlanabilir düzeyde olan kramplar ve ağrıların hafiflemesi içindir. Adet döneminde aşırı yoğun kramplara sebep olan tıbbi sorunları olan kadınların tedavi alternatifi kesinlikle tıbbi yaklaşım olacağından, doktora başvurmak en doğrusudur. Bu bakımdan yukarıdaki evde kolaylıkla uygulanabilecek doğal öneriler ve diğer müdahaleler semptomları kontrol etmek için yeterli değilse, doktora gitme zamanı gelmiştir.
Doktor, hormon seviyesini kontrol edebilir ve dismenore tedavisi için doğum kontrol hapları veya diğer ilaçları reçete edebilir. Adet dönemi semptomlarını ve özellikle uykusuzluğa sebep olan belirtileri veya günlük rutine nasıl müdahale ettiklerini mutlaka doktora bildirmek gerekir. Hastanın tıbbi geçmişi hakkında yeterli bilgiye sahip olmak, doktorun hasta için en iyi tedaviyi bulmasına yardımcı olacaktır. Bu bakımdan aslında en doğrusu yıllık düzenli olarak sağlık kontrolü yaptırmak gerekir.
Doğum kontrol hapları önerilebilir!
Bazı doktorlar ağrılı adet kramplarından mustarip olan kadınlar için hormonal doğum kontrol hapları veya yamalar reçete edebilir. İlaç, adet döngüsünü düzenlemeye ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Hormonal doğum kontrolü hamileliğe karşı korunmaya yardımcı olurken varsa endometriozis gibi rahim ile ilişkili rahatsızlıklara yardımcı olabilir.
Endometriozis ve kadınların üreme organları ile ilişkili diğer bozukluklar sekonder dismenoreye neden olabilir. Bu tür bir durumda aylık döngü daha erken başlama eğilimindedir ve kramplar, ağrılar daha uzun süreli ve yoğun olabilir. Hastalar, ilaç kullanmadan önce doktora tüm sağlık geçmişini ve tüm tıbbi durumlarını bildiğinden emin olmalılar. Çünkü her hap her kadın için uygun olmayabilir.
