Başarısız Tüp Bebek Denemeleri
Tüp bebek tedavisi genellikle fallop tüplerinin tıkalı olduğu durumlarda, erkekten kaynaklanan kısırlık söz konusu olduğunda ya da önceki kısırlık tedavilerinin başarısız olması durumunda önerilmektedir.
Tüp bebek tedavisinde yumurtalıkların uyarılması için kısırlık ilaçları kullanılır. Sonrasında yumurtalar toplanır ve laboratuvar ortamında spermle bir araya getirilir. Bunun sonucunda yumurtalardan döllenen olursa bunlardan bazıları sağlıklı embriyolar meydana getirir. Embriyolar meydana geldikten sonra ise 3 ya da 5 gün sonra rahme bir veya iki tane embriyo transfer edilir.
Tüp bebek tedavisinde bazen embriyo transferi aşamasına gelinmesi mümkün olmayabilir. Bu ise tüp bebek tedavisinin iptal edilmesini gerektirir. Bu durum, embriyo transferi gerçekleştikten sonra bunun hamilelikle sonuçlanmamasından farklı olsa da her iki durumda da hamilelik meydana gelmez. Bununla birlikte tedavinin bir kez başarısız olması, sonraki tedavilerde de başarısız olunacağı anlamına gelmemektedir.
Tüp Bebek Tedavisi Neden Başarısız Olur?
Ne yazık ki tüp bebek tedavisi her çiftte başarılı sonuçlar elde edilmesini sağlayamıyor. Tüp bebek tedavisi genç kadınlarda daha yüksek oranlarda başarılı olurken 35 yaşından sonra başarı oranı azalmaktadır.
Tüp bebek tedavisi başarısız olduğu zaman çiftler üzüntü, kızgınlık ve hayal kırıklığı hissedebilmektedir. Bu duyguları hissetmek tamamen normal olsa da başarısız bir tüp bebek denemesi sonrası kendinizi ya da eşinizi suçlamamanız gerekir. Tüp bebek tedavisi çeşitli nedenlerden dolayı başarısızlıkla sonuçlanabilmektedir ve bu nedenler genellikle kontrolünüz dışındadır. Tüp bebek denemenizin neden başarısız olduğu konusunda doktorunuzla konuşabilir ve bundan sonrasında neler yapabileceğiniz konusunu tartışabilirsiniz.
Tüp bebek tedavisinin başarısız olmasında yaygın olarak rastlanan faktörler şunlar olmaktadır:
- Embriyonun kalitesi
Tüp bebek tedavisinin başarısız olmasına neden olan faktörlerden en önemlisi embriyonun kalitesi olmaktadır. Çoğu embriyo, kusurlu oldukları için rahme transferleri gerçekleştikten sonra tutunmaları mümkün olmaz. Laboratuvar ortamında sağlıklı görünen embriyolar, büyümelerindense ölmelerine neden olan kusurlara sahip olabilirler. Tüp bebek tedavisinin başarısız olması genelde bu nedenle, yani embriyonun tutunamamasıyla gerçekleşir.
- Yumurtaların yaşları
Tüp bebek tedavisinde, tedavi görecek olan kadının yaşı önemli bir rol oynasa da yumurtaların yaşı daha önemlidir. Kadın yaşlandıkça yumurtalarının kalitesi ve sayısı azalmaya başlar. Bu ise tüp bebek tedavisiyle ve tüp bebek tedavisi olmadan hamile kalma şansını büyük ölçüde etkilemektedir.
- Yumurtalıkların tepkisi
Bazı durumlarda yumurtalıklar, tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlara beklenen etkiyi göstermezler ve çok sayıda yumurta üretme konusunda başarısız olurlar. 37 yaşın üzerinde olan ya da FSH seviyeleri yüksek olan kadınlarda yeteri kadar yumurta üretmek zor olabilmektedir. Bu nedenle bu durumlardan birine sahipseniz, doktorunuzun durumunuzu değerlendirmesini beklemeli ve ona ilaçlarınızda bir değişiklik yapılması gerekip gerekmediğini sormalısınız.
- Embriyonun kromozomları
Embriyolarda kromozom anomalileri olması, ister laboratuvar ortamında ister doğal yollarla gelişmiş olsunlar, tüp bebek tedavisinin başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olmaktadır. Tüp bebek denemesinde düşük ya da yerleşme sorunları olması genelde kromozom anomalileriyle ilişkilidir.
- Yaşam tarzı
Tüp bebek tedavisine başlamadan aylar önce sigara kullanmayı bırakmanız istenir. Sigara içmek, tüp bebek tedavisiyle hamile kalmayı zorlaştırabildiği gibi düşük ihtimalini de arttırabilmektedir. Bununla birlikte aşırı kiloluysanız ya da zayıfsanız, sağlıklı kilonuza ulaşmaya çalışarak tüp bebek tedavisinin başarılı olma ihtimalini arttırabilirsiniz.
Başarısız Tüp Bebek Sonrası Kendiliğinden Hamile Kalınır mı?
Başarısız tüp bebek sonrası kendiliğinden hamile kalma oranlarını araştıran bazı çalışmalar bulunmaktadır. Yakın zamanda yapılan bir araştırmada başarısız olan tüp bebek tedavisi sonrası doğal yollardan hamile kalma olasılığı araştırıldı. İskoçya’da bulunan Aberdeen Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre tüp bebek tedavisi başarısız geçen 6 kadından 1’i beş yıl içinde başka bir kısırlık tedavisi görmeden canlı doğum gerçekleştiriyor.
Aberdeen Üniversitesi ekibinin yaptığı araştırma 1998-2011 yılları arasında tüp bebek tedavisi gören ve tedavi sonrası 1-15 yıl takip edilen toplam 2133 kadını kapsıyor. Bu kadınlardan 1060 tanesi tüp bebek tedavisinden (veya mikroenjeksiyon) sonra canlı doğum yaptı ve bu kadınlar yüzde 15’i ise tedaviden bağımsız olarak beş yıl içinde tekrar başka bir canlı doğum gerçekleştirdi. Bununla birlikte tüp bebek tedavisi hamilelik ya da düşükle sonuçlanmayan 1073 kadının ise yüzde 17’si canlı doğum yaptı.
Başarısız Tüp Bebek Tedavisinden Sonra Adet Gecikmesi
Tüp bebek tedavisinin başarısız olması bazı durumlarda embriyonun rahim içi tabakaya tutunmasında başarısız olmasından kaynaklanmaktadır. Embriyo rahim içi tabakaya tutunamazsa hamilelik gerçekleşmez ve bu tabaka dökülmeye başlar. Bu durumda adet görüldüğü zaman normalden daha ağır geçebilmektedir. Bununla birlikte hamileliğin gerçekleşmemesi durumunda genelde adetin beklenen zamanda gelmesi gerekir. Ancak tedavi sırasında kullanılan ilaçlardan dolayı adet döngünüz etkilenmiş olabileceği için bu durumu doktorunuzla konuşmanız gerekir.
Başarısız Tüp Bebek Sonrası Tekrar Deneme
Kısırlık sorunu yaşıyorsanız, mevcut tedaviler hakkında duyduğunuz bilgiler hakkında kafanız karışık olabilir. Bu nedenle kısırlıkla ilgili tüm sorunları doktorunuzla konuşmanız önemlidir. Tüp bebek denemeleri arasında ne kadar süre bırakmanız gerektiği de doktorunuza danışmanız gereken konulardan bir tanesi olmakla birlikte bu konuda fikir sahibi olmanız açısından bu konuya genel olarak değinilecektir.
Öncelikle her kadın farklı olduğu için tüp bebek döngüleri arasında genelde bir adet döngüsü kadar ara verilir. Yani diğer bir deyişle ilk tüp bebek denemeniz başarısız olduktan sonra hemen sonraki ay yeni bir tedaviye başlayamazsınız.
Bazı durumlarda ise başarısız olan tedavi sonrası kadının fiziksel nedenlerden dolayı tedaviye ara vermesi gerekebilir. Yumurtalıkların uyarılması için kullanılan ilaçlar, vücutta inflamasyona neden olabilir. İnflamasyonun kendisi genelde sorun yaratmasa da yeni bir döngüye başlamadan önce inflamasyonun geçmesi daha faydalı olabilmektedir.
Tedaviler arasına süre koymayı gerektiren nedenlerden bir diğer ise çiftlerin ruh hali olmaktadır. Bazı durumlarda çiftlerin ara verip tüp bebeği hayatlarının odak noktası haline getirmekten uzaklaştırmaları gerekmektedir. Kısırlık tedavileri stresli ve yorucu olabildikleri için çiftlerin streslerinin azalması ve dinlenmesi için ara vermeleri faydalı olabilir.
Başarısız bir tüp bebek denemesinden sonra ara vermeyi ya da vermemeyi seçmeniz, nasıl hissettiğinize ve doktorunuzun ne önerdiğine bağlı olarak vereceğiniz kişisel bir karardır. Kendinizi yeni bir tüp bebek döngüsü için fiziksel, duygusal ve ekonomik olarak hazır hissediyorsanız ve doktorunuz da bunu onaylıyorsa tedaviye başlayabilirsiniz. Burada en önemli olan şey vücudunuzu ve duygularınızı dinlemeniz olacaktır. Doktorunuz, verdiğiniz karara bağlı olarak nasıl bir yol izlemeniz gerektiği konusunda size yardımcı olacaktır.
Başarısız Tüp Bebek Tedavisi Sonrası
Tüp bebek tedavisinin başarısızlıkla sonuçlanması çiftler açısından oldukça üzücü bir durumdur. Bununla birlikte başarısız olan bir tüp bebek tedavisi sonrası yapabileceğiniz bazı şeyler bulunmaktadır. Öncelikle tekrar tüp bebek tedavisine başlamayı düşünebilirsiniz. Ancak başka bir tedavi denemeyi ya da daha fazla tedavi görmek istememeyi de tercih edebilirsiniz. Sizin için doğru olan seçenek kişisel durumunuza ve daha önce yaşadığınız şeylere bağlı olarak değişiklik gösterecektir.
İster tüp bebek tedavisi ister başka bir kısırlık tedavisi görmüş olun, başarıyla sonuçlanmayan bir tedavi sonrası doktorunuzla şu konuları konuşmanız önemlidir:
Tedavinin başarısız olma nedeni: Bazen hamilelik için denemeye devam etmeniz gerekir. Ancak tüp bebek tedavisi gibi daha karmaşık bir tedavide yanlış gitmiş olabilecek şeyleri tespit etmek, bir dahaki sefere başarılı olma şansınızı arttırmaya yardımcı olabilir.
Tedavinin tekrarlanması durumunda başarı şansı: Bazı durumlarda çok sayıda tüp bebek denemesinin ardından bir sonraki denemede hamile kalma şansı azalabilmektedir. Bu nedenle başvuracağınız klinikle bu ayrıntıları konuşmanız gerekir.
Aynı tedaviye devam etmenin yaratabileceği riskler: Bazen aynı kısırlık tedavisine devam etmenin riskleri olabilmektedir. Örneğin, klomifen sitratın belli sayıda tedavi denemesinden fazla kullanılmaması gerekir. Aynı şekilde aşılama da hem duygusal hem ekonomik olarak yorulmanıza neden olabilir.
Ek testler gerekip gerekmediği: Daha önce yaptırdığınız bir testi tekrar yaptırmanız ya da yeni bir test yaptırmanız gerekebilir. Genetik tarama ya da daha ileri rahim değerlendirmesi gibi ek testler gerekli görülebilir.
Başarısız geçen bir tüp bebek tedavisi sonrası toparlanmak kolay değildir. Başarısız geçen bir tedavi sonrası kendinizi hayal kırıklığına uğramış ve üzgün hissetmeniz normal olsa da sonraki denemelerde başarılı olmuş olan çok sayıda insan olduğunu unutmamalısınız.