Bitkiler ve Takviyeler Üreme Yetisini Artırabilir Mi?

Herhangi bir rahatsızlık söz konusu olduğunda mutlaka doğal yöntemlerin, bitkisel karışımların, takviyelerin faydalı olabileceğine dair birçok fikir ortaya atılır. Özellikle de internet sitelerinde bitkilerin nelere şifa olduğuna dair pek çok içerik mevcut. Kısırlık ve üreme yetisi konuları söz konusu olduğunda da durum böyledir. Herkesin bu konuda mutlaka bir fikri var. Peki, üremeye yetisini artırmak için bitkiler ve doğal takviyeler ne kadar doğru ve etkili ne kadar zararlı, neyi, ne kadar almak lazım gibi soruların yanıtlarına bir bakmak gerekiyor.

Kısırlık, tedavisi zor bir problem olabilir ve modern tıbbi müdahaleler çoğunlukla etkili olsa da pahalı olabilir, ulaşılması güç olabilir. Bu nedenle bazı insanların şifalı bitkileri ve takviyeleri olası bir alternatif tedavi olarak görmeleri de hiç şaşırtıcı değil. Bununla birlikte, tıbbi literatürde kısırlık tedavisi için şifalı otların veya takviyelerin olumlu etkilerini destekleyen herhangi bir kanıt da yok. “Doğurganlık bitkisi” olarak lanse edilen bitki ve takviyeler üzerine yapılan araştırmalar kesin değildir ve birkaç küçük çaplı çalışmaya dayanmaktadır. 

Üzerinde çalışılan “doğurganlık bitkileri ve takviyeleri” genel olarak şunlar:

• L- karnitin

Erkek kısırlığı için yapılan çalışmalar, asetil L- karnitin ve L-karnitin içeren karışımlar alan erkeklerde sperm üretimi ve hareketliliğini artırdığını göstermiştir.

• E Vitamini 

E vitamini alımı ve erkeklerde düşük sperm sayısı arasındaki ilişkinin araştırıldığı bir çalışmada, E vitamini alan erkeklerin sperm sayısı ve hareketliliğinin arttığı tespit edilmiştir. Diğer çalışmalar ise E vitamini C vitamini veya selenyum ile birleştirilerek alındığında erkek üreme yetisinde bir gelişme olmadığını göstermiştir. Yani bu konuda E vitaminin tek başına alınması tavsiye edilir.

• Koenzim Q10

Birkaç çalışma koenzim Q10’un sperm sayısını veya hareketliliğini artırabileceğini öne sürmekle birlikte, bunun hamile kalma şansını arttırdığını kesin olarak gösteren bir kanıt bulunamamıştır. Başka bir çalışma, koenzim Q10’un farelerde yumurta kalitesini artırabileceğini gösterirken, çalışma sonuçlarının insanlarda doğrulanmadığı da bilinmektedir. Bu sebeple de Koenzim Q10 ve üreme yetisi hakkındaki bulguların doğurganlığın artmasına neden olup olmadığını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

• Folik asit

Bazı araştırmalar, çinko ile alınan folik asidin sperm sayısını artırabileceğini öne sürse de, bunun gebe kalmaya etkisi olup olmayacağını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Ancak gebelik planlandığı dönemde ve gebeliğin ilk 3 ayında tek başına Folik asit alımının gebe kalmaya ve gebeliğin sağlıklı bir şekilde devam etmesine olumlu katkıları olduğu uzmanlar tarafından kabul ediliyor. 

• C Vitamini

Bazı ön araştırmalar, C vitamininin bazı kısırlık tiplerine yardımcı olabileceğini göstermektedir. C vitaminin kadınlarda ve erkeklerde doğurganlığı arttırıp arttırmayacağını açıklığa kavuşturmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Bitkisel takviyeler genellikle “doğal” olarak pazarlanırken, bu, bu ürünlerin güvenli olduğu anlamına gelmez. Bitkisel desteklerle ilgili şu önemli konuları göz önünde bulundurmak önerilir:

• Ülkemizde Sağlık Bakanlığı ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın yürüttüğü çalışmalar ve düzenlemeler fazla sınırlı kalıyor. Bitkiler ve takviyeler sınırlı düzeyde denetime tabi tutuluyor. Yönetmelikler reçeteli ve reçetesiz satılan ilaçlar için yapılanlar kadar katı olmadığından takviyelerle ilgili öngörülmeyen sorunlar ortaya çıkabiliyor.
• Takviyelerin ve bitkilerin ilaç etkileşimi riskleri var. Özellikle de konvansiyonel hormonlar ve kısırlık ilaç tedavileri bu konuda net değildir, bitkilerin veya takviyelerin onlarla nasıl etkileşime girebileceği bilinmemektedir.
• Potansiyel olarak ciddi yan etkileri olabilir. Bu özellikle daha büyük dozlarda alındığında geçerlidir. Alınan bir takviyenin küçük de olsa yan etkisi görülürse, hemen bırakılmalı ve doktora başvurulmalı.
• Alınan veya almayı planlanan bitkiler veya takviyeler hakkında mutlaka öncesinde doktora danışılmalıdır. Araştırmacılar üremeyi artırıcı olduğu düşünülen bitkiler ve takviyelerin risklerini ve faydalarını daha net bir şekilde tanımlayana kadar, kısırlık için geleneksel tıbbi tedavi en iyi seçenek olarak görünmektedir.