Endometriozis hastalığı kadının yaşadığı adet döngüsündeki her şeyi aynı şekilde taklit eder. Bu hastalıkta adet kanamaları bile düzenli şekilde tekrar edilir. Burada kanamaları ve dökülmelerin sınırlandırılması için, karın içinde iltihabi savunma hücreleri meydana gelir. Hücreler endometriozis hücrelerini kuşatmaya başlar.
Bu iyileşmeyi sağlamak için oluşsa da, bölgede iltihabik bir oluşum meydana gelmeye başlar. Bu ilerledikçe çevredeki dokuları kendine çekerek yapışıklıklar oluşur. Bu etkiler her adet döneminde yeniden tekrarlanır. İlerleme durumunda kadında üremeyi olumsuz etkileyecek olan anatomik bozukluklar meydana gelmeye başlar.
Endometriozis ve kısırlık genelde birbirine eşlik eden durumlardır. İlk evrelerde yani minimal ve orta şiddetteki çikolata kistlerinin kısırlığa neden olması hakkında tam bir görüş birliği olmasa da, ilerleyen evrelerde bunların kısırlığa neden olduğu bilinmektedir. Hastalarda genel olarak;
- Şiddetli olan ve geniş bir alana yayılan lezyonların olması durumunda
- Çevrede olan organlarda bozulmalar meydana getiren çikolata kistlerinde
- Üreme organlarında anatomik ilişkinin bozulması durumunda
- Meydana gelen yapışıklıklarla, özellikle fallop tüplerinde tıkanmaya neden olacak derecedeki kistler kısırlıkta oldukça etkili olmaktadır.
Çikolata kistleri ve kısırlık arasındaki ilişki çok net olarak belirlenmemiş olsa da, bu konuda yapılan araştırmalardan elde edilen bilgilerde, kısırlığın çikolata kistleriyle bağlantılı olduğu görülmüştür. Kısırlığın dışında bir sebeple yapılan laparoskopide endometriozis görülme oranı % 1-5 arasındayken, kısırlık sebebiyle yapılan laparoskopide bu oran % 20-48 oranında çıkmaktadır.
Çikolata kistleri kısırlığa neden olur mu?
Rahimdeki endometrium hücrelerinin yumurtalıklara yerleşmesi ve meydana gelen kanamaların yumurtalık içinde birikerek oluşan kistler çikolata kistleridir. Bu kistlerin içinde olan sıvının rengi çikolata gibi koyu kahverengi olduğundan ve görünümü de buna benzediğinden çikolata kisti olarak anılır.
Bu sorun üreme çağında olan kadınları yaygın şekilde etkilemektedir. Bunun yarattığı sorunlar her kadında aynı etkide olmaz. Kimileri çok şiddetli olarak etkilenirken, kimileri bundan az oranda etkilenir. Bu kadınların cevap varyasyonları ve algılama eşiklerine göre değişik bulgulara neden olur. Hastalığı hafif düzeyde olan kadınlarda şiddetli şikâyetlere neden olurken, ileri seviyede olan kadınlarda herhangi bir belirti vermeyebilir.
Çikolata kistleri ileri evrede kısırlığa neden olabilir
Çikolata kistleri özellikle teşhis edilip tedavi edilmediğinde kısırlığa neden olabilir. Özellikle ileri evrelere ulaşmış kistlerde bu risk daha yüksek olmaktadır. Kadınlarda özellikle adet döneminde şiddetli ağrı oluyorsa, cinsel ilişki sırasında ağrısı olan ve ağrı kuyruk sokumuna doğru ilerliyorsa, çikolata kistinden şüphelenmek gerekir.
Bu kistler tedavi edilmediğinde kısırlık sebebi olabilir. Kısırlık sorunu olan kadınlarda en fazla rastlanan neden çikolata kistleridir. Bunun tanısının koyulması için, şikayetleri olan kadınların ultrason ile incelenmesi, laparoskopi uygulanması ve alınan parçayla biyopsi yapılması gerekir. Kesin tanı koyulabilmesi için, hastaya cerrahi girişimin yapılması gerekir. Yumurtalıkta olan çikolata kistleri ultrason ile ileri aşamalarında rahatlıkla görülebilir.
Çikolata kistinin tedavisinde hastanın yaşı önemlidir
Teşhis edilen çikolata kistlerinde tedavinin belirlenmesi açısından hastanın yaşı oldukça önemlidir. Çünkü hastadaki çikolata kistinin yok edilmesi, şikâyetlerinin azaltılması için yapılan cerrahi girişim sırasında kadının yumurtalık kapasitesi olumsuz şekilde etkilenmektedir. Burada hastanın yaşı, ileride çocuk sahibi olma isteği ve belirtiler önemli olmaktadır. Kistin boyutlarının hızla artması, gebe kalamama sorunu çekilmesi ve şiddetli ağrıların olması cerrahiyi ön plana çıkarsa da, buna hastanın yaşı etki etmektedir.
Genç yaşta olan kadınlara direkt olarak cerrahi girişim yapılmasında fazla sakınca olmaz. Çünkü bu hastaların yumurta rezervi henüz azalma göstermemiştir. Fakat yaşı 35 civarında olan kadınların doğal olarak yumurtalık rezervleri azalmaya başlamıştır. Bu kadınlarda cerrahi girişim yapılması kaçınılmaz olduğunda, tedaviden sonra 6 ayla 1 yıl kadar normal yollardan gebelik elde edilmesi beklenir. Çünkü tedavi sonrasında bir yıl içinde bu kadınların gebe kalma olasılıkları yüksek görülmektedir.
Bu aşamadan sonra tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme yöntemlerine başvurularak, gebelik elde edilmeye çalışılır. Hastanın 40 yaşını geçmesi halinde, çocuk isteyip istemediğine göre direkt olarak cerrahi girişim yapılarak çikolata kistleri tedavi edilebilir. Bu hastalığın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Laparoskopiyle uygulanan cerrahi girişim sonrasında, kistlerin yeniden tekrarlama olasılığı bulunmaktadır.
Çikolata kisti dış gebelik nedeni olabilir
Çikolata kistleri üreme çağında olan kadınları etkilemektedir. Ancak nadiren menopoz döneminde bile kadınlar bu kistlerden kurtulamayabilir. Bu nedenle düzenli şekilde jinekolojik muayenelerin yapılması tavsiye edilir. Bu kistler tedavi edilmediği takdirde, tüplerde olan yapışıklıklarda rahim içine yerleşemeyen embriyo nedeniyle dış gebelik oluşması, hamile kalamama ve yumurtalıkların kaybedileceği bir sonuç yaşanabilir. Bu nedenle genetik etkenlerden ya da diğer sebeplerden risk taşıyan kadınlar, çikolata kistlerinin takibini ihmal etmemelidir.
Çikolata kisti olması durumunda kısırlıkla nasıl baş edilebilir?
Kısırlık çeken hastalarda en fazla çikolata kistinin olması etkili olmaktadır. Kadında çikolata kistinin olması halinde ve kistin ilerlemiş evrede olmasında tedavi uygulanmadan gebelik elde edilmez. Kadınlara bu aşamada çikolata kisti için cerrahi tedavi uygulanmalı ya da kısırlık tedavilerine başlamalıdır. Cerrahi tedaviler yumurtalık kapasitesini olumsuz etkileyebildiğinden, özellikle yaşı ilerlemiş olan hastalarda kısırlık tedavilerinin uygulanması söz konusu olur. Bunun için öncelikle aşılama tedavisine başlanabilir.
Bundan başarılı bir sonuç alınamadığında, tüp bebek tedavisi uygulanarak kadında gebelik oluşturulmaya çalışılır. Çikolata kistinde cerrahi girişimlerin yapılması gerektiğinde, laparoskopi ya da ameliyat uygulanır. Bunun üzerine 1 yıl kadar kadınların normal yollarla gebe kalması için beklenebilir. Bu şekilde gebelik elde edilemediğinde, yine tüp bebek tedavisine başvurulur. Çikolata kisti kadınlarda mutlaka tedavi edilmesi gereken bir sorundur.
Kadın kısırlığında en fazla etkili olan sorun çikolata kistleridir
Kadınları etkileyen kısırlıkta en önemli sebep çikolata kistinin varlığıdır. Çikolata kistinin kesin tanısının konulması için direkt olarak inceleme yapılması gerekir. Meydana gelmiş olan lezyonların laparoskopik olarak incelenmesi ve buradan alınan parçaya patolojik inceleme yapılması gerekir. Bu kistler açısından yüksek risk taşıyan kişilerin mutlaka kontrol altında olması tavsiye edilir. Genetik olarak buna yatkın olanlar ve diğer riskleri taşıyanlar çikolata kisti varlığı açısından değerlendirilmelidir. Gebe kalmakta zorlanan ya da gebe kalamayan kadınlarda çikolata kistinin olmasından şüphe etmek gerekir. Bu kistlerin varlığı laparoskopik incelemede bazen görülemeyebilir.
Bu durum genellikle kistleri derinlerde yerleşmesi durumunda söz konusu olabilir. Bu durumda yapılacak ultrason tetkikinin faydası olur. Bu kistlerin kesin bir tedavisi yoktur. Uygulanan cerrahi girişimler hastadaki çikolata kistini yok eder ve meydana gelen yakınmaları azaltır. Çünkü çikolata kistleri daha sonra yeniden meydana gelebilir. Bu nedenle gebe kalmak isteyen kadınların tedaviden sonraki ilk yılda bunun için girişimde bulunması gerekir. Bu konuda doktor hastaya gereken yönlendirmeyi yapacaktır.
Çikolata kisti tedavisi nasıl olur?
Endometriomada ayırıcı tanının yapılması için, yumurtalıkta gelişen kistlerin içinde, tümör belirteçlerinin olmasına ve doppler kan akımındaki direnç ve akım indekslerine bakılması gerekir. Fakat buna kesin tanı koyabilmek için, operasyon sırasında çıkarılan dokuya patolojik inceleme yapılmalıdır. Çikolata kisti tedavisinde cerrahi girişimler, özellikle laparoskopi kullanılır. Bu tedavi hastanın yaşı, şikâyetleri ve kistin durumuna uygun şekilde yapılır.
Cikolata kist hamile kalaniyorum