Kısırlık maalesef evli çiftlerin en çok korktukları rahatsızlıklar arasında yer alıyor ve ilk çocuğunu yapamadan çeşitli tedavilerden geçmek zorunda olanlar bazen başarıyı yakalıyor, bazen de yakalayamıyorlar. Tıp ise bu konuda daha ileri seviye olan tüp bebek gibi çözümlerle aileleri mutlu edebiliyor. Ancak bazıları, ilk çocuklarına sahip olmalarına rağmen ikinci seferde kısırlık ile, yani tıp dünyasında sekonder (ikincil) kısırlık olan durumla karşılaşıyorlar. Çocuk sahibi olanlar da kısırlık sorunu yaşayabilir mi sorusunun cevabı da bu nedenle evet olarak verilebilir. Sizler için bu konuya ve sebeplerine, çözümlerine kısaca değinmeye çalışacağız.
Neden Sonradan Kısır Olunur?
Bebeğin oluştuğu embriyo, annenin yumurtası ve erkeğin sperminin birleşmesi ile oluşur ve her iki hücredeki genetik materyaller çocuğa aktarılır. Yani bir çocuk yapma sürecinin başarıya ulaşabilmesi için, her iki tarafın da katkısı ve tamamen sağlıklı bir üreme sistemi şart olmaktadır. Fakat bazen, sonradan gelişen komplikasyonlar nedeniyle kısırlık kişileri daha ilerleyen zamanlarda vurabiliyor ve bu durumda ikinci ve sonraki çocukları yapmak imkansız hale gelebiliyor.
Hem kadınlar hem de erkekler, kısırlığa karşı dokunulmaz değiller ve hayatlarında meydana gelen pek çok sağlık kaynaklı değişiklik, sonradan kısır olmalarına neden olabilir. Hem üreme sistemine dair hastalıklar, hem de hormonal rahatsızlıklar ile kaza, ameliyatlar gibi diğer dış etkenler, üreme sağlığını bozabilir ve sonuçta sekonder kısırlık ile karşılaşmak mümkün hale gelir.
Dolayısıyla bu sorundan muzdarip olan çiftlerin yapmaları gereken ilk şey, doktorlarını bilgilendirmek ve onun yönlendirmeleri neticesinde gerekli tedavilerin uygulanmasını sağlamak. Genellikle sekonder kısırlıkta diğer alanların doktorları ile ortak çalışmalar da gerekli olabiliyor ve çiftlerin her konuda doktorlara karşı açık olmaları gerekiyor. Aksi taktirde maalesef anne ve baba adaylarına dair doğru teşhislerin konulması mümkün olmuyor ve tedaviler başarısız hale geliyor.
Öncelikle Özgüven Gerekli
Sonradan kısır olan kadın ve erkekler, genellikle kısırlığı kendilerine yakıştıramadıkları için bu durumu gizleyebiliyor, tedavilerden kaçınabiliyor, eşlerine karşı mahçup hissedebiliyorlar. Ancak kısırlık da pek çok diğer rahatsızlık gibi genellikle kişinin kendi ellerinde olan bir rahatsızlık değildir ve pek çok farklı sebebi olabilir. Kendi kontrolünüzde olmayan bir durum nedeniyle kendinizi bu kadar kötü hissetmek yerine, kısırlığın sebeplerini bularak tedavi olmak her zaman için sorununuzun çözümüne yardımcı olacaktır.
Erkeklerde Sonradan Kısırlık Sebepleri
Çocuk sahibi olan erkekler, ilk çocuktan sonra kısırlık yaratacak bir duruma maruz kalırlarsa, bir daha tedavi olmadan çocuk sahibi olamayabilirler. Bu durumlara dilerseniz kısaca bir göz atalım.
Testis Tümörleri
Testisler de kansere yakalanabilen organlarımız arasında yer alıyorlar ve bu durum sperm üretimini direkt olarak etkileyebiliyor. Ayrıca, tümör tedavisinde kullanılan ilaçlar da sperm üretimi üzerinde negatif bir etkiye sahipler. Bu yüzden genellikle testis tümörü tedavi edilirken ileride kullanılmak üzere baba adayından spermler alınır ve dondurarak saklanır.
Kaza ve Darbeler
Testislere gelebilecek fiziksel bir zarar, genellikle spermleri öldüren hücrelerin testislerden dışarı salınmasına neden olurlar ve bu durumda hastanın yeterli sperm adedine ulaşamaması, hamileliği de imkansız hale getirir. Doğru tedaviler neticesinde hasta yeniden sağlıklı bir üreme sistemine kavuşabilir.
varikosel görüntüsü
Varikosel
Testislerde bulunan damarların varisli bir hale gelmeleri, testislerdeki ısının artmasına neden olur ve ayrıca kan akışını bozar. Bu durum ise tahmin edebileceğiniz gibi sperm üretiminin düşmesine ve infertiliteye sebep olur. Ancak varikosel günümüzde ameliyat ile tedavi edilebilen bir rahatsızlık olduğu için pek çok erkek tedavinin ardından yeniden çocuk yapabilir hale gelir.
Enfeksiyon ve Hastalıklar
Üreme organları ile ilgili olabilen tüm enfeksiyon ve hastalıklar, direkt olarak üreme sağlığına etkide bulunurlar. Özellikle de cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklar, direkt olarak üreme organlarını etkilerler ve bu nedenle tanınmayan kişilerle yapılacak cinsel ilişkilerde kondom kullanılması uzmanlar tarafından önerilir. Bilhassa evlilik öncesinde girilen ilişkilerde, bu hususa dikkat etmek, hem kendinizi hem de gelecekteki eşinizi korumak için önemli.
Genel Hastalıklar
Bilhassa ateşli hastalıkların spermleri öldürdükleri ve ısıya dayanamayan bu hücrelerin haftalar boyunca tekrar normal düzeylerine gelemedikleri biliniyor. Bunun yanında, hormonal hastalıklar da maalesef üreme sisteminin verimli çalışmasına engel olabiliyorlar.
Omurilik Problemleri
Kazalar, yanlış oturma ve davranış biçimleri gibi şeylerden kaynaklanan omurilik problemleri, genellikle sertleşme sorunlarının da en baş sebepleri arasında yer alıyorlar. Omurilik üzerindeki sinirlerin hem sperm üretimi hem de ereksiyonda etkili olmaları sebebiyle, bir şüphe halinde doktorunuza başvurmalısınız.
Kadınlarda Sonradan Kısırlık Sebepleri
Kadınlar da erkekler gibi sonradan kısırlık ile karşılaşabiliyor, ikinci ve sonraki çocuklarını yapmakta sorunlar yaşayabiliyorlar. Kadınlarda karşılaşılan sekonder kısırlık nedenlerine dilerseniz hemen göz atalım.
Yumurtlama Düzeninin Bozulması
Kadınların östrojen düzeyindeki bozulmalar, adet düzeni bozulmaları, üreme hastalıkları ve diğer rahatsızlıklar maalesef yumurtlama düzeninin kaybolmasına neden oluyorlar ve sağlıklı yumurtlama yapamayan kadınlar çocuk sahibi de olmakta zorlanıyorlar. Bu koşullar seneler sonra da ortaya çıkabileceği için sekonder kısırlığa neden olabiliyorlar.
İlerleyen Yaş
İlerleyen yaşlarda kadınların yumurtaları ve erkeklerin spermleri maalesef kalite olarak daha kötü hale gelirler. Bu durum ise birleşmeye hazır yumurta ve sperm konusunda sıkıntılar doğurur ve çocuk yapmak zorlaşmaya başlar. Ayrıca rahmin de artık çocuğa çok uygun olmaması nedeniyle riskli gebeliklerde de artış görülür.
Tüplerdeki Hasar ve Tıkanmalar
Yumurtanın üretildiği tüplerde sonradan gelişen rahatsızlıklar ile tüp yollarındaki tıkanmalar, yumurtanın rahme ulaşmasına engel olur ve neticede spermlerle yumurta buluşamaz. Bu tıkanma ve bozulmalar da sonradan gelişebilen ve ikinci hamileliği engelleyen etkenler arasında.
Alerjiler
Kısırlığa sebep olabilen alerjilerin varlığı biliniyor ve bunların tespiti her ne kadar güç olabilse de bu alerjilerin üstesinden gelindiğinde kısırlık ortadan kalkabiliyor. Alerjilerin herkeste farklı etkiler yaratmaları sebebiyle bazen hapşuruk, öksürük, kaşınma gibi bilinen etkilerle ortaya çıkıyorlar ancak bazen beklenmedik sonuçlar, hatta ölümlerle karşılaşmak bile mümkün oluyor.
Rahim Yapısında Bozulmalar
Enfeksiyonlar, geçirilen hastalıklar, kistler, bakteriler ve cinsel hastalıklarla geçen virüsler, maalesef rahmin normal işleyişini ve yapısını bozabiliyorlar. Böyle durumlarda kadın hamile kalabilse bile, genellikle gebelik düşükle sonlanabiliyor ve başarılı bir şekilde doğum yapmak için hastalıkların tedavisinin ardından hamile kalmak gerekiyor. Bu rahatsızlıkların annenin hayatını da tehdit etmeleri nedeniyle sadece gebelik sorunları olarak görülmemeleri, aynı zamanda tedavi edilmesi mecburi rahatsızlıklar olarak algılanmaları gerekiyor.
Rahim ve Rahim Ağzı Kanserleri
Rahmin yumurta ile spermin birleşmesine izin vermeme sebeplerinden birisi de bu bölgelerdeki kanser oluşumları. Ciddi bir hayat tehlikesine sahip olan bu kanser türlerine karşı sürekli olarak tetikte olmak, gerekli kontrolleri doktorunuzun önerdiği sıklıkla geçirmek gerekiyor. Aksi taktirde hem ömür boyu çocuk sahibi olmak imkansız hale gelebiliyor, hem de kadınların hayatı riske girebiliyor.
Diğer Nedenler
Sigara kullanımı, aşırı alkol kullanımı, çok zayıf ve çok kilolu olmak, kötü yaşam koşullarına sahip olmak, kimyasal ve radyoaktif etkilere maruz kalmak gibi pek çok durum maalesef kadın ve erkeklerde kısırlık sebepleri arasında yer alabiliyor. Hepsine sonradan da maruz kalabilmek mümkün olduğu için hayat tarzınıza da dikkat etmeniz çocuk sahibi olmak için önem taşıyor.
