Dış Gebelik Nedir?

 

Genel Bakış

 

Fakat döllenmiş yumurta, fallop tüpünüze veya karnınızdaki başka bir yere yerleşirse yani implant olursa, dış (ektopik) gebelik denilen şeyle sonuçlanır. Bu vakalarda gebelik normal devam edemez ve acil tedavi gerektirir.

Ektopik bir gebeliği rahminize nakletmenin hiçbir yolu yoktur, bu nedenle gebeliği sonlandırma tek seçenektir. Gebeliklerin yaklaşık % 2’si ektopiktir.

Dış gebelik sizin için potansiyel olarak tehlikeli olduğu için erken belirtileri tanımak ve tedaviyi en kısa sürede almak önemlidir.

Dış Gebelik Ne Zaman Anlaşılır?

Dış gebelikte başlarda hiçbir belirti fark etmeyebilirsiniz. Genelde adet gecikmesi, göğüslerde hassasiyet ve mide bulantısı gibi erken dönem gebelik belirtileri görülebilmektedir. Bu dönemde gebelik testi yapmanız halinde sonuç pozitif olacaktır. Ancak buna rağmen dış gebelik, normal bir şekilde devam edemez ve sonlandırılması gerekir.

Dış Gebelik Belirtileri

Belirtiler ve semptomlar kadından kadına farklılık gösterebilir ancak en yaygın belirtiler adet gecikmesi, karın ağrısı ve vajinal kanamadır. Bununla birlikte, birçok kadında dış gebelik sorunları yaşayana kadar hiçbir belirti yoktur.

Aşağıdaki durumlar dış gebelik belirtileridir:

Vajinal lekelenme veya kanama (Eğer pozitif bir gebelik testi sonucu varsa): Regl döneminin başlangıcı gibi görünebilir. Kanın rengi kırmızı veya kahverengi olabilir ve sürekli veya aralıklı, ağır veya hafif olabilir.

Karında ya da pelvik bölgede ağrı veya hassasiyet: Bunu yalnızca bir taraftan hissedebilirsiniz, ancak ağrı karnınızda veya pelvisinizin herhangi bir yerinde olabilir. Erken dönemde hafif ve kesintili olabilir, ancak ani, sürekli ve şiddetli de olabilir. Hafif veya keskin olabilir ve ayrıca mide bulantısı ve kusma olabilir. Aktif olduğunuzda veya bağırsaklarınızı örneğin öksürerek hareket ettirdiğinizde ağrının daha da kötüleştiğini görebilirsiniz. Dış gebelik yeri yırtılırsa, karın boşluğuna kan sızar ve pelvis bölgesi ve hatta omuz bölgesinde ağrı meydana gelir.

Omuz ağrısı: Omuzda ağrı, özellikle de uzandığınızda ortaya çıkıyorsa sorun oluşturmaya başlamış dış gebelik için kırmızı bir bayraktır ve derhal tıbbi yardım almak önemlidir. Ağrı nedeni iç kanamadır ve omuz bölgenize giden sinirleri uyarır.

Şok belirtileri: Dış gebelik kesesi bulunduğu yerde genişlemeye bağlı olarak zamanla yırtılabilir ve kanamaya neden olur. Kan kaybı şoka girmenize neden olabilir. İşaretler baş dönmesi, bayılma ve ciltte solma ve terleme olabilir. Derhal doktoru aramalı veya bir acil servise gidilmelidir.

Dış Gebelik Nasıl Oluşur?

Normal gebelik oluşumda; döllenmiş yumurta fallop tüplerinden birine iner. Döllenmiş yumurta rahime gitmeden önce 3 veya 4 gün boyunca fallop tüpünde kalır. Daha sonra yuvarlanarak rahim iç duvarına gelir ve bağlanır. Bebek doğana kadar büyümeye devam eder.

 Tüp hasar gördüğünde veya tıkandığında döllenmiş yumuta rahime doğru itemezse, döllenmiş yumurta boruya yerleşip orada gelişmeye devam edebilir. Çoğu dış gebelik fallop tüpünde görülür, bu yüzden çoğunlukla “tubal” gebelik de denir.

Çok daha seyrek olmasına rağmen bir döllenmiş yumurta, yumurtalıkta, rahim ağzında, doğrudan karında, hatta bir sezaryen skarında da implantasyon yapabilir.

Normalde hem rahimde, hem de tüpte veya başka yerlerde başka bir implantasyon bulundurmak da mümkündür. Heterotopik gebelik adı verilen bu durum oldukça nadirdir. Uzmanlar, bunun 4.000 ila 10.000 gebeliğin yaklaşık 1’inde gerçekleştiğini tahmin ediyor.

Hızlı tanınmayan ve tedavi edilmeyen dış gebelik, şiddetli karın ağrısına ve kanamaya neden olan fallop tüpü yırtılmasına neden olabilir. Bu, kalıcı tüp hasarı, tüp kaybı veya çok ağır iç kanama hemen tedavi edilmezse ölüme yol açabilir.

Dış Gebelikte Risk Faktörleri 

Daha önce dış gebelik yaşamak: Daha önce bir dış gebeliği olan kadında, tekrar dış gebelik yaşama şansının % 5 ila 25 arasında değişmektedir.

Ameliyat: Sterilizasyon, tubal ligasyonun (tüp bağlanması) tersine çevrilmesi dış gebelik riskinizi artırabilir. Başka bir pelvik veya abdominal ameliyat geçirmişseniz, riskiniz daha düşük olsa da, yine de dış gebelik yaşama ihtimali yüksek olabilir.

Pelvik inflamatuvar hastalık (PID): Rahim, yumurtalık veya fallop tüplerindeki bu bakteri enfeksiyonu genellikle gonore veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (CYBE) kaynaklanmaktadır. PID her zaman semptomlara neden olmaz; bu nedenle, bu CYBE’lerden birine sahip olduğunuzda, PİD’iniz olduğunuz düşünülmese bile dış gebelik riskinizi artırır.

Endometriyozis: Endometriosiz  fallop tüplerinizde iltihaplanmaya, yapışıklıklara neden olur ve dış gebelik riskinizi artırır.

Dış gebelik için diğer risk faktörleri şunları içerir:

Doğurganlık sorunları: Kısırlık (infertilite) genellikle hasarlı tüplerden kaynaklanır. Doğurganlık ilaçları veya tüp bebek sonucunda hamile kalırsanız, gebeliğin ektopik olma olasılığı biraz daha yüksektir.

35 yaşında veya daha büyük olmak: 35 yaşın üzerindeyseniz, pelvik enfeksiyonlar veya fallop tüplerinizin ne kadar iyi çalıştığına dair değişiklikler gibi zamanla gelişen risk faktörleri olabilir.

Sigara içmek: Bazı uzmanlar, sigara içmenin fallop tüplerinin normal işlevini bozabileceğini söylemektedir.

Spiral kullanırken hamile kalma: Her ne kadar bunun gerçekleşmesi ihtimali nadir de olsa, ortalama bir dış gebelik riski vardır. Bir spiral, rahim içine ulaşmayı önleyerek çalışır, ancak çok nadir durumlarda, bunun dışında implant olabilir. Tabii ki, spiral kullanırken, dış gebelik riskiniz genel popülasyondan çok daha düşüktür. Geçmişte spiral kullanmanız da dış gebelik riskinizi artırmaz.

Progestin hormonal kontraseptif almak: Bazı araştırmalar bunun dış gebelik şansını biraz da olsa artırdığını ileri sürmektedir.

Dış Gebelik Komplikasyonları

Dış gebelik,fallop tüpünün yırtılmasına neden olabilmektedir. Bu yırtılma tedavi edilmezse hayati tehlikeye neden olan kanamalara yol açabilmektedir. 

Dış Gebeliği Önlemek

Dış gebeliği önlemenin bir yolu olmasa da dış gebelik riskini azaltmak için şunlar yapılabilir:

• Seks partneri sayısını azaltın ve cinsel ilişkiye girerken cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak ve pelvik inflamasyon riskini azaltmak için kondom kullanın.
• Sigara içmeyin. İçiyorsanız da hamile kalmaya çalışmadan önce bırakın.

Dış Gebelik Teşhisi

Dış gebelik teşhisi zor olabilir. İlk KI9O9YUziyaretinizde karın ya da pelvik muayene sırasında ağrı varsa ya da bir kitle bulunursa, doktor dış gebelikten şüphelenebilir. Dış gebelik belirtileriniz varsa, doktorunuz tanıyı doğrulamak için bir kan testi ve ultrason incelemesi yapar.

Ultrason sırasında, ultrasonografi tüplerinizi ve rahminizi yakından inceleyecektir. Kan testiniz, hCG gebelik hormonunun belirli bir seviyede olduğunu ancak ultrason embriyonun rahimde bulunamadığını ortaya koyarsa, dış gebelik yaşıyorsunuzdur. Bununla birlikte, düşük yapmış olmanız veya hala çok erken safhada olan gebeliğinizin olması da mümkündür.

 

Acı çekmiyorsanız ve teşhis konusunda hala bir şüpheniz varsa, iki gün içinde bir başka ultrason ve kan testi yaptırabilirsiniz. Doktor tanıyı doğrulayana kadar veya belirtileriniz daha da kötüleşene kadar durumunuzu kan testleri ve ultrasonla çok yakından izlemeye devam edecektir.

Dış Gebelik Testte Çıkar mı?

Dış gebelikten şüpheleniliyorsa ilk yapılması gereken şey gebelik testi yapmaktır. Gebelikte salgılanan hCG hormonu, kanda ve idrarda tespit edilebilmektedir. Adet gecikmenizden 10 gün sonra gebelik testi yapmanız halinde idrarınızdaki hCG seviyesi tespit edilebilmektedir. Testin sonucunun negatif olması, dış gebeliği tamamen ihtimal dışı bırakmayacağı için kan testi yapılması gerekebilir. Dış gebelikte tespit edilen hCG seviyesi, genelde normal gebelikten daha düşük olmakta ve daha yavaş bir şekilde artmaktadır.

Dış Gebelik Tedavisi ve Dış Gebeliği Sonlandırma

Döllenmiş bir yumurta normalde rahim dışında gelişemez. Hayati tehlikeye neden olabilecek belirtilerin önüne geçmek için rahim dışındaki ektopik doku alınmalıdır. Belirtilerinize ve dış gebeliğin anlaşıldığı zamana bağlı olarak tedavi ilaç, laparoskopik cerrahi ya da alt karın cerrahisi gerektirebilmektedir.

• İlaç tedavisi

Değişken bir kanamanın görülmediği erken dönem dış gebelikler, methotreksat isimli hücre büyümesini durduran ve mevcut hücrelerin dağılmasını sağlayan ilaç ile tedavi edilebilmektedir. İlaç, enjeksiyon ile verilir. İlaç tedavisine geçmeden önce dış gebelik tanısının kesin olduğundan emin olmak gerekir.

Enjeksiyondan sonra doktorunuz tedavinin işe yarayıp yaramadığını görmek için hCG testi yaptırmanızı isteyecek ve daha fazla ilaca ihtiyacınız olup olmadığının kararını verecektir.

• Laparoskopik cerrahi

Salpingostomi ve salpenjektomi, dış gebeliği tedavi etmede kullanılan iki laparoskopik cerrahi yöntemidir. Bu yöntemlerde alt karında, göbeğe yakın bir yere ufak bir kesi atılır. Sonrasında doktorunuz kamera lensi ve ışık (laparoskop) bulunan ince bir tüp kullanarak tubal bölgeyi görüntüler.

Salpingostomide, dış gebelik kesesi alınarak tüp, kendi kendine iyileşmesi için yerinde bırakılır. Salpenjektomide ise dış gebelik ve tüp birlikte alınır.

Laparoskopik cerrahide hangi yöntemin seçileceği kanamanın miktarına ve dış gebeliğin verdiği zarar ile tüpün yırtılmış olup olmamasına bağlıdır. Bir diğer faktör ise diğer fallop tüpün normal mi olduğu yoksa daha önce zarar görüp görmediğidir.

• Acil ameliyat

Dış Gebelik ile Başa Çıkmak ve Destek Almak

Gebelik kaybı yaşamak, kısa bir süre için gebe olunduğu düşünülmüş olsa bile oldukça sarsıcı olabilmektedir. Bu nedenle kaybınızı kabul etmeli ve kendinize yas tutmak için süre tanımalısınız. Duygularınız hakkında konuşmaktan ve bu duyguları tam olarak yaşamak için kendinize izin vermelisiniz.

Destek almak için partnerinize, sevdiklerinize ve arkadaşlarınıza güvenebilirsiniz. Ayrıca destek gruplarından, bir yas danışmanından ya da başka bir ruh sağlığı uzmanından yardım alabilirsiniz.

Dış gebelik yaşamış olan pek çok kadın ileride sağlıklı bir gebelik süreci geçirebilmektedir. Kadın vücudunda normalde iki adet fallop tüp bulunmaktadır. Bir tanesi hasar gördüğünde ya da alındığında yumurta ve sperm diğer tüp sayesinde buluşabilir ve rahime doğru ilerleyebilirler.

Her iki fallop tüpün hasar görmesi ya da alınması durumunda tüp bebek seçeneği bulunmaktadır. Tüp bebek ile olgunlaşmış yumurtalar laboratuvar ortamında döllenerek sonrasında rahime yerleştirilmektedir.

Dış gebelik yaşamışsanız sonrasında başka bir dış gebelik yaşama riskiniz artmaktadır. Tekrar gebe kalmak istiyorsanız doktorunuzu düzenli olarak ziyaret etmeniz önemlidir. Daha önce dış gebelik yaşamış kadınlarda kan testlerine erkenden başlamak önemlidir. Kan testleri ve ultrason, doktorunuzu başka bir dış gebelik gelişip gelişmediği konusunda uyaracaktır.

Doktor Randevusu için Hazırlanmak

Hafif vajinal kanama ya da hafif bir karın ağrısı gözlemliyorsanız doktorunuzu aramalısınız. Doktorunuz ziyaret saatleri içinde ofisini ziyaret etmenizi isteyebileceği gibi gerekli gördüğü takdirde duruma hemen müdahale etmek isteyebilir.

 Ancak aşağıdaki belirtilerle karşılaştıysanız acil müdahale gerekmektedir:

• Alt karında ya da pelviste şiddetli ağrı ve buna eşlik eden vajinal kanama
• Aşırı derecede baş dönmesi
• Bayılma

Yukardaki belirtileri görüyorsanız bir an önce 112’yi aramalı ya da hastaneye gitmelisiniz.

Doktor Randevusundan Önce Yapmanız Gerekenler

Doktorunuzu ziyaret etmeden önce sorularınız varsa bunları bir kağıda yazmanız faydalı olacaktır. Doktorunuza şu soruları sormak isteyebilirsiniz:

• Ne tür testlere ihtiyacım var?
• Tedavi seçeneklerim nelerdir?
• Gelecekte sağlıklı bir gebelik yaşama şansım nedir?
• Tekrar gebe kalmadan önce ne kadar beklemem gerekir?
• Tekrar hamile kalmam durumunda alabileceğim önlemler var mı?

Önceden hazırlamış olduğunuz sorulara ek olarak herhangi bir şeyi anlamamanız durumunda bunu doktorunuza sormaktan çekinmemelisiniz. Doktor randevunuzda eşinizin ya da bir arkadaşınız size eşlik etmesini isteyebilirsiniz. Çünkü özellikle acil durumlarda bütün bilgileri akılda tutmak zor olabilmektedir.

Doktorunuzdan Beklemeniz Gerekenler

Acil olarak müdahale gerektiren bir durum yoksa ve henüz dış gebelik tanısı almadıysanız doktorunuz sağlık geçmişisiniz ve belirtileriniz hakkında konuşacaktır. Adet döngünüz, doğurganlığınız ve genel sağlığınız hakkında sorularla karşılaşabilirsiniz.

Menstrüasyon

• En son ne zaman adet gördünüz?
• Bununla ilgili olağan dışı bir durum fark ettiniz mi?
• Gebelik
• Gebe olabilir misiniz?
• Gebelik testi yaptınız mı? Yaptıysanız sonuç pozitif miydi?
• Daha önce gebelik yaşadınız mı? Yaşadıysanız bu gebeliklerin sonucu nasıl oldu?
• Daha önce doğurganlık tedavisi gördünüz mü?
• İlerde hamile kalmayı düşünüyor musunuz?

Belirtiler

• Ağrınız var mı? Varsa nerede?
• Vajinal kanamanız var mı? Varsa bu kanama tipik bir adet kanamanızdan daha az veya daha fazla mı?
• Baş dönmesi yaşıyor musunuz?

Sağlık geçmişi

• Tüplerin bağlanması (ya da açılması) da dahil olmak üzere daha önce üreme ile ilgili ameliyat geçirdiniz mi?
• Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon geçirdiniz mi?
• Herhangi bir sağlık sorunu ile ilişkili olarak tedavi görüyor musunuz?
• Hangi ilaçları alıyorsunuz?