Erkek üreme organlarını etkileyen iki temel bozukluk vardır. Bunlar penis bozuklukları ve testiküler rahatsızlıkları olarak ikiye ayrılır. Penis ve testis rahatsılıkları, bir insanın cinsel fonksiyonlarını ve doğurganlığı her şekilde etkileyebilir.

Aşağıdaki videoda bu konu hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.

 

Testis nedir?

Testisler erkek üreme sisteminin önemli bir parçasıdır. Testisler, zeytin büyüklüğünde iki oval organdır. Bunlar, penisin arkasında asılı duran ciltteki gevşek kesecik ‘’skrotum’’un içinde bulunurlar. Testisler testosteron başta olmak üzere erkek hormonlarını üretir ve erkek üreme hücreleri olan spermi hazırlar. Testisle ilgili sorunlar hormonal dengesizlikler, cinsel problemler ve infertilite gibi ciddi hastalıklara neden olabilir.

Testisleri, Hangi Bozukluklar Etkilemektedir?

Testisleri etkileyen daha yaygın görülen hastalıklardan bazıları testis travması, testis bükülmesi (torsiyonu), testis kanseri, epididimit ve hipogonadizmdir.

Testis Travması nedir?

Testisler, vücudun dışında asılı olan skrotumun içinde bulunduğu için, kaslar ve kemikler tarafından korunmazlar. Bu korunmasız durumda da  temas sporları sırasında sıklıkla meydana gelen testislere darbe, tekme veya ezilme konusunu kolaylaştırır. Erkekler spor sırasında atletik kaplama çamaşır giyerek testislerini koruyabilirler.

Testislerde travma şiddetli ağrı, morarma ve şişme yaratabilir. Çoğu durumda, süngerimsi dokudan yapılmış testisler, ciddi hasar olmaksızın yaralanma şokunu absorbe edebilir dayanıklılıktadır. Testiküler yırtılma olarak adlandırılan nadir de görülse bir testiküler travma türü de vardır. Bu travmada testis doğrudan bir darbe aldığında veya pelvisteki sert kemiklere doğru sıkıştırıldığında ortaya çıkar. Bu yaralanma, kan dolaşımına sızıntı olmasına neden olabilir. Ağır yaşanan vakalarda, rüptürün onarımı için cerrahi müdahale gerekli olabilir.

Testis Bükülmesi (Torsiyonu) Nedir?

Skrotum içerisinde testislerin her iki ucu, spermatik kordon adı verilen bir yapı ile sabitlenir. Bazen, bu kordon bir testis etrafında bükülür ve testise kan akışı kesilir. Testiküler bükülme semptomları ani ve şiddetlidir. Bükülme olan testisin genişlemesi, hassasiyet ve şişme ile de belirtiler devam eder.

Sıklıkla 25 yaşın altındaki erkeklerde görülen bu durum, testislerin hasar görmesinden veya yorucu aktiviteden kaynaklanabilir.

Testis Bükülmesi Nasıl Tedavi Edilir?

Testis bükülmesinde hemen tıbbi yardım gerekir. Tedavi için genellikle sorunun ameliyat yoluyla düzeltilmesi yolu tercih edilir. Testiküler fonksiyon, duruma derhal tanı konup düzeltilirse sorun halledilebilir. Testis kan dolaşımı uzun süre kesilirse, testis kalıcı olarak zarar görebilir ve alınması bile gerekebilir.

Testis Kanseri Nedir?

Testis kanseri, testislerdeki anormal hücrelerin kontrolsüz olarak bölünüp büyümesi ile ortaya çıkar. Bazı durumlarda, iyi huylu (kanserli olmayan) tümörler ilerler ve kansere dönüşebilir. Testis kanseri erkeklerde testislerden birinde veya her ikisinde de gelişebilir.

Testis Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Testis kanseri semptomları, testiste düzensizlik veya genişleme; skrotumda çekilme hissi veya olağandışı baskı hissi; kasık veya alt karında donuk bir ağrı ve bir testiste veya skrotumda ağrı veya rahatsızlık olarak açıklanabilir.

Testis Kanserine Neler Neden Olur?

Testis kanserinin kesin sebepleri bilinmemekle birlikte, hastalık için bazı risk faktörleri vardır. Bir risk faktörü, kişinin hastalığa yakalanma olasılığını artıran her şey demektir. Testis kanseri için risk faktörleri şunları içerir:

• Yaş: Testis kanseri her yaşta olabilir, ancak çoğunlukla 15-40 yaş arasında daha sık rastlanır.
• İnmemiş testis: Anne karnındaki bebeğin testislerinin  doğumdan kısa bir süre önce yumurtalıklara inmesi gerekir. Bunun olmadığı durumlar testis kanseri için büyük bir risk faktörüdür.
• Aile geçmişi: Ailede testis kanseri yaşanmış olması zaten bir risktir.
• Irk ve etnik kökenler: Beyaz erkeklerde testis kanseri riski, siyah erkeklerin beş katından fazla ve Asya-Amerika erkeklerinkinden iki kat fazladır.

Testis kanseri için hangi tedaviler uygundur?

Testis kanseri nadir görülen bir kanser şeklidir ve tedavi edilebilir iyileştirilebilir bir türdür. Testis kanseri için en yaygın tedavi cerrahi yöntemdir. Cerrahi tedavi kasıktaki bir kesikten girilerek bir veya iki testisin de çıkarılması gereken işlemleri içerir. Bazı durumlarda, doktor karındaki lenf nodlarının bir kısmını da çıkarabilir.

Kanseri kökünden temizleyebilmek için yüksek enerjili ışınları kullanan radyasyon ve kanseri öldürmek için ilaçlar kullanan kemoterapi, diğer tedavi seçenekleridir.

Bir testisin çıkarılması, cinsel ilişki veya çocuk sahibi olmakla ilgili sorunlara yol açmaz. Kalan testis, sperm ve testosteron hormonu üretmeye devam eder. Normal görünümünü yeniden oluşturmak için bir erkek, skrotuma cerrahi olarak yerleştirilen ve normal bir testis gibi görünen ve hissedilen bir testis protezi de taktırabilir.

Testis Kanseri tedavisi ne kadar başarılıdır?

Testis kanseri tedavisinin başarısı, hastalığın ilk tespit edilip tedavi edilmeye başlanmasında bulunulan evreye bağlıdır. Kanser teşhis edilirse ve lenf düğümlerine yayılmadan önce tedavi edilirse, başarılı olma olasılığı çok yüksektir, hatta % 98’den daha fazladır. Testis kanseri lenf bezlerine yayıldıktan sonra bile, tedavi % 90’dan daha yüksek bir orandadır.

Testis kanserinden korunmak için ne yapılabilir?

Testis kanserini önlemek için, tüm erkekler testislerin boyutunu kontrol etmeli ve dönem dönem hissettiklerini de değerlendirmelidir. Böylece değişiklikleri fark edebilirler. Çoğu doktor, erken bir lümenin tanınmasının testis kanseri tedavisinde önemli bir faktör olduğunu düşünüyor ve ergenlik sonrası tüm erkekler için aylık kendi kendine yapılacak testis muayenesi ve rutin fizik muayenelerini öneriyoruz.

Epididimit Nedir?

Epididimit, epididimin iltihabıdır. Epididim, her bir testisin üzerinde ve etrafında uzanan sarmal borudur. Testislerde üretilen sperm hücrelerinin taşınması, depolanması ve olgunlaşmasında işlev görür. Epididim, testisleri vaz deferens (sperm taşıyan tüpler) ile birleştirir.

Epididimit Nedenleri Nelerdir?

Epididimit, çoğunlukla enfeksiyondan veya cinsel yolla bulaşan hastalıklardan kaynaklanır. 40 yaşın üzerindeki erkeklerde en sık görülen neden ise üriner sistemdeki bakterilerden kaynaklanmaktadır.

Epididimit Belirtileri Nelerdir?

Epididimit belirtileri skrotal ağrı ve şişme içerir. Penisin boşalması, ağrılı idrara çıkma ve ağrılı cinsel ilişki veya boşalma olabilir. Ağır vakalarda, enfeksiyon bitişik testisin içine yayılabilir, ateş ve apse meydana gelebilir.

Epididimit nasıl tedavi edilir?

Epididimit tedavisinde antibiyotikler, yatak istirahatı, buz, skrotal destekleyici kullanımı ve anti-inflamatuvar ilaçlar verilir. Epididimit için yeniden oluşacak bir enfeksiyonu önlemek için cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyona bağlı olduğu takdirde, partnerlerin de tedavi edilmesi gerekecektir.

Tedavi edilmediği takdirde epididimit, testikülün spermden ayrılmasını engelleyebilecek yara dokusu üretebilir. Bu da doğurganlıkla ilgili sorunlara, özellikle de her iki testis de duruma dahilse veya hastada tekrarlayan enfeksiyonlar varsa, neden olabilir.

Epididimitten korunmak için neler yapılabilir?

Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanarak epididimit hastalığına neden olacak virüslerden korunmalısınız.

Hipogonadizm Nedir?

Testislerin bir fonksiyonu da testosteron hormonu salgılamaktır. Bu hormon erkeklerin fiziksel özelliklerinin geliştirilmesinde ve bakımında önemli bir rol oynamaktadır. Bunlar arasında kas kitlesi ve kuvveti, yağ dağılımı, kemik kütlesi, sperm üretimi ve cinsel hareketlilik olarak sayılabilir.

Erkeklerde hipogonadizm, testislerden yeterli testosteron üretilmediğinde ortaya çıkan bir durumdur. Primer hipogonadizm, testislerin kendisinde bir sorun veya anormallik olduğunda ortaya çıkar. İkincil hipogonadizm, testosteron üretmek için testislere kimyasal mesaj gönderen beyindeki hipofiz bezi ile ilgili bir problem olduğunda ortaya çıkar.

Hipogonadizm, fetus gelişimi sırasında, ergenlikte veya yetişkin erkeklerde ortaya çıkabilir.

Hangi sağlık sorunları hipogonadizm ile ilgilidir?

Hipogonadizm aşağıdaki sorunladan kaynaklanabilir:

• Erektil disfonksiyon (ereksiyon olamama veya sürdürememe)
• Kısırlık
• Seks isteğinde azalma
• Saç ve sakalda uzama sorunu
• Testislerin büyüklüğü veya sertliğinde azalma
• Kas kütlesinde azalma ve vücut yağında artış
• Kemik kütlesi kaybı (osteoporoz)
• Büyümüş erkek meme dokusu
• Kadınlarda menopozdakilere benzer zihinsel ve duygusal belirtiler (sıcak basması, duygudurum salınımı, sinirlilik, depresyon, yorgunluk)

Hipogonadizme neden olan sorunlar nelerdir?

Klinefelter sendromu: Bu sendrom, anormal cinsiyet kromozomlarının varlığını içerir. Bir erkek normal olarak bir X kromozomu ve bir Y kromozomuna sahiptir. Y kromozomu, genetik materyali, erkek cinsiyetini belirleyen kodlarla ve ilgili erkeksi özellikleri ve gelişimi içerir. Klinefelter sendromlu erkekler ekstra X kromozomuna sahiptir ve bu da testislerin anormal gelişimine neden olur.

İnmemiş testisler

Hemokromatozis: Bu durum kanda aşırı miktarda demir ile işaretlenmiş olup, testislerin veya hipofiz bezinin hastalanmasına neden olabilir.

Testis travması: Testislerin hasar görmesi testosteron üretimini etkileyebilir.

Kanser tedavisi: Kemoterapi veya radyasyon terapisi, kanser için ortak tedaviler, testislerle testosteron ve sperm üretimine müdahale edebilir.

Yaşlanma: Yaşlı erkeklerde genellikle düşük testosteron seviyeleri bulunur, ancak hormon düşüşü her erkekte farklılık gösterir.

Hipofiz rahatsızlıkları: Bir kafa travması veya tümörü de dahil olmak üzere beynin ortasındaki hipofiz bezini etkileyen problemler, bezin testosteron üretmek için testislere hormonal sinyaller gönderme becerisine müdahale edebilir.

Kullanılan İlaçlar: Bazı ilaçlar testosteron üretimini etkileyebilir. Bunlara yaygın olarak kullanılan psikiyatrik ilaçlar dahildir.

Hipogonadizm nasıl tedavi edilir?

Hipogonadizm tedavisi aslında oluşma nedenine bağlıdır. Testislerin bozukluklarını tedavi etmek için erkek hormon replasmanı (testosteron replasman tedavisi veya TRT) sıklıkla kullanılır. Sorun hipofiz ile ilgili ise, hipofiz hormonları testosteron düzeylerini ve sperm üretimini arttırmaya yardımcı olabilir.