Ertesi Gün Hapının Yan Etkileri

Gebelik istemeyen çiftlerin doğum kontrolü için kullanabilecekleri çok sayıda farklı yöntem bulunmaktadır. Gebelik riski olmadan cinsel ilişkiye girmek isteyenler için prezervatif, doğum kontrol hapları, spiral gibi sağlıklı seçenekler mevcuttur. Bunların yanında “ertesi gün hapları” korumasız cinsel ilişkilerden gebelik elde edilmesini engellemek için kullanılan ilaçlardandır. Ertesi gün hapları, rahmin iç tabakasını tahrip ederek olası bir gebeliğin bu alana yerleşmesini önleyip gebeliğin ortaya çıkmasına engel olmaktadır. Ertesi gün hapı kullanmadan önce; ne zaman kullanılması gerektiği, kimler için uygun olduğu, nasıl etki ettiği, yan etkileri ve gebeliği etkileme oranını bilmekte fayda var.  

Ertesi gün hapı ne zaman kullanılır?

Ertesi gün hapları, korunmasız cinsel ilişkiden sonra en geç 72 saat içerisinde alınmak durumundadır. Cinsel ilişkinin üzerinden 72 saatten fazla zaman geçtiğinde eğer döllenme olduysa yumurta rahme yerleşmiş olacağı için herhangi bir şekilde gebeliği önlemekte faydalı olmayacaktır. Çünkü bu ilaçların en bilinen etkisi, döllenmiş veya döllenmemiş bir yumurtanın rahme tutunmasına engel olmaktır. Embriyo rahme yerleşemeyince gebelik oluşamaz ve döllenmiş olan yumurta hamileliği başlatamaz. Bu bakımdan ertesi gün hapı kullanmak isteyen kadınlar için cinsel ilişkiden sonraki 72 saat önemlidir.

Ertesi gün hapı kimler için uygundur?

Ertesi gün hapı aslında gelişigüzel bir şekilde her korunmasız ilişkiden sonra alınmak üzere hazırlanmış bir ürün değildir. Normalde bir kadının cinsel saldırıya uğrama, prezervatif yırtılması, diyafram kayması, doğum kontrol hapını almayı unutma gibi istenmeyen durumlarda olası bir gebeliği önleyebilmek için ertesi gün hapı hazırlanmıştır. Ancak sürekli olarak korumasız cinsel ilişki yaşayan kişiler için uygun değildir. Çünkü bu hapların sürekli kullanımlarında ciddi yan etkilerle karşılaşılması ve kadınların hormon dengesinde bozukluklar yaşanması riski vardır. Bundan dolayı da ertesi gün haplarının uzun süreli olarak kullanılması önerilmemektedir.

Ertesi gün hapının yan etkileri nelerdir?

Ertesi gün hapının içinde, doğum kontrol haplarında olduğundan çok daha yüksek dozda östrojen ve progesteron hormonları bulunmaktadır. Bu kadar fazla hormonun tek bir hapla bir seferde alınması vücutta çok sayıda soruna sebep olabilmektedir. Sık sık ertesi gün hapı kullanmak; adet döngüsünün bozulması, rahim iç tabakasının incelmesi gibi hiç istenmeyen ve ileride daha büyük sorunlar yaratma riski olan sonuçlar doğurabilmektedir. Bkz: Ertesi gün hapı adet geciktirir mi?

Ertesi gün hapı kullanan kadınların yaklaşık %16’sı kusma, mide bulantısı ve düzensiz kanama gibi şikayetlerde bulunmaktalar. Ancak bu ilaçların neden olduğu en temel yan etkinin adet düzensizliği olduğu bilinir. Ertesi gün hapının içeriğindeki maddeler bazı kadınlarda, alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Aynı zamanda ertesi gün hapının kullanıldığı günlerde farklı bir ilaç da alınması durumunda ertesi gün hapı ve diğer ilaç etkileşime girebilir. Bu durumda bazı yan etkiler daha yoğun olarak görülebilir.

Çok daha az hormon içeren doğum kontrol haplarının bile çok uzun süreli kullanımında belli başlı yan etkilerinin olduğunu düşünüldüğünde, çok daha yüksek düzeyde hormon içeren ertesi gün haplarının metabolizma üzerinde yaratacağı etkiler daha yıkıcı olabilmektedir.

Ertesi gün haplarının içerisindeki bu hormonlar ve onların yol açtığı ani değişimler kadında aşırı mide bulantısı gibi yan etkilere sebep olabiliyor, yaşam kalitesini düşürebiliyor. 

Ertesi gün hapının gebeliği engelleme etkisinin sık kullanımda giderek azalması da onu bir zaman sonra işe yaramaz hale getirebilmektedir. Bu durumda ertesi gün hapı kullanılmasına rağmen gebelik oluşma riski de bulunmaktadır.

Ertesi gün hapı kullanımının bazı kadınlarda mide bulantısının yanında kusma, baş ağrısı, göğüs uçlarında gerilme, baş dönmesi, huzursuzluk, ruhsal dengesizlikler ve iştahsızlık gibi diğer sorunlara da sebep olabildiği bilinmektedir. 

Ertesi gün hapının yan etkileri ve görülme düzeyi kadının bünyesine göre değişiklik göstermekle birlikte, genel anlamda sık kullanımda zararlı olduğu, yan etkilerinin görüldüğü bir gerçektir. Tüm bunlardan yola çıkılarak ertesi gün hapının en yaygın yan etkileri;

• Mide bulantısı,
• Adet dönemi dışında ara kanamalar,
• Şiddetli karın ağrısı,
• Baş dönmesi,
• Yorgunluk, halsizlik,
• Uzun süreli baş ağrısı,
• Adet dönemindekine benzer göğüs hassasiyeti olarak sıralanabilir.

Aşağıdaki videoda bu konu hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.

Ertesi gün hapının yan etkileri ne kadar sürer?

Ertesi gün hapının kadının vücudunda yaratacağı şikayetlerin dozu da, süresi de yine kadının bünyesine göre farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak yukarıdaki şikayetler yaşanabilir ve bunlar ertesi gün hapı kullanımının ardından 3 gün boyunca devam edebilir. Adet düzensizliği ise ertesi gün hapının alımından sonra bir ay ya da birkaç ay sürebilir. Önemle altını çizmekte fayda var ki, ertesi gün hapı kullandıktan sonraki ay adet kanaması olmaması durumunda çok düşük de olsa gebelik riski bulunabileceği için bir kanda gebelik testi yapılmasında fayda var. Zira her ne kadar ilişkiden sonraki birkaç saat içinde içilen ertesi gün hapı % 97’ye kadar gebeliği önlüyor olsa da, bu süre uzadığında koruyuculuk etkisi de azalabilmektedir. 

Ertesi gün hapı hamileliği kesinlikle engeller mi?

Ertesi gün hapının gebeliği engellemesi için cinsel ilişkiden sonraki 72 saat içerisinde alınması gerekiyor. Ancak hap ilişkiden ne kadar sonra alınırsa gebeliği engelleyici etkisi de o kadar azalmaktadır. Dolayısıyla ilişkiye girdikten hemen sonra hapı almak bu konuda önem taşıyor. Uzmanlar, ilişkiden sonraki ilk saatler içinde alınan ertesi gün hapının koruyucu etkisinin % 97’leri aştığını ve her geçen saat bu etkinin giderek düştüğünü belirtmekteler. 

Hiçbir doğum kontrolünün % 100 etki göstermediğinin altını çizerek, 72 saatin ardından alınan ertesi gün hapının hiçbir şekilde gebeliği engelleyici bir etkiye sahip olmadığını söylemekte fayda var. Dolayısıyla ilacın etkilerine güvenerek kullanılması gereken zamanı geciktirmemek, mümkün olan en kısa süre içinde almak gerekiyor. Bunun yanında cinsel ilişkiden önce ertesi gün hapı almanın da ciddi riskler oluşturduğu, gebeliği önlemekte yetersiz olacağı bilinmektedir. 

Ertesi gün hapı bir doğum kontrol yöntemi olabilir mi?

Ertesi gün hapının hem maliyeti hem de yan etkileri nedeniyle doğum kontrol yöntemi olarak kullanılması doğru bulunmamaktadır. Zaman içerisinde azalan etkisi, bozulan hormon dengesi ve garanti bir sonuç vermemesi sebebiyle sadece zorunlu kalınan durumlarda ertesi gün hapının alınması öneriliyor. Aynı zamanda bu gibi hormon içeren ilaçların da doktora danışmadan alınmaması gerekiyor.

Ertesi gün hapı cinsel hastalıklardan korur mu?

Hayır. Ertesi gün hapı cinsel hastalıklardan korumaz. Prezervatif gibi doğum kontrol yöntemleri, gebeliği önlemenin yanında, cinsel hastalıklara karşı da aktif bir koruma sağlarken, ertesi gün haplarının tek işlevi, rahim içi dokusunu bozarak gebeliğin başlamasına engel olmaktır. Tıpkı spiral ve doğum kontrol hapları gibi diğer yöntemlerde olduğu gibi ertesi gün hapının da cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucu etkisi bulunmaz. 

Ertesi gün hapı hangi durumlarda kullanılır?

• Cinsel ilişki sırasında kullanılan korunma yöntemlerinde sorun çıktığında (prezervatifin yırtılması gibi),
• Spiralin yerinden oynadığının anlaşılması,
• Doğum kontrol hapını almanın unutulması,
• Tecavüz gibi durumlarda cinsel ilişkiden sonraki 72 saat içinde ertesi gün hapı kullanılabilir.

Ertesi gün hapının yerine hangi doğum kontrol yöntemleri kullanılabilir?

• Prezervatif, 
• Rahim içi araç (Spiral),
• Diyafram,
• Doğum kontrol hapı,
• Doğum kontrol implantı,
• Doğum kontrolü iğnesi,
• Tüplerin bağlanması