Hipotiroidi, tiroit bezinin normalden az çalıştığı durumu ifade eder. Bazı durumlarda hipotiroidi ile kadınlarda kısırlık arasında ilişki olabilmektedir.
Hipotiroidi olduğunda tiroit bezi bazı hormonları yeteri kadar üretemez. Tiroit hormonunun düşük seviyelerde olması, yumurtalıkların yumurta bırakmasını engelleyebilir ve bu da kısırlık sorunlarına yol açabilir. Bazen hipotiroidiye neden olan otoimmün hastalıklar ve hipofiz bezi bozuklukları gibi sorunlar da doğurganlığa zarar verebilmektedir.
Tiroit hormonu seviyelerinin düşük olmasının doğurganlık ve gebelik üzerinde nasıl etkileri olabileceğini bu yazıda okuyabilirsiniz.
Hipotiroidi Neden Olur?
Hipotiroidinin birincil ya da ikincil nedeni olabilmektedir. Birincil neden, tiroidi doğrudan etkileyen ve tiroit hormonu seviyelerinin düşük olmasına neden olan bir sağlık sorunudur. İkincil neden ise hipofiz bezinin başarısız olmasına neden olan bir sorundur. Bu durumda hipofiz bezi, tiroit hormonlarını dengelemek için TSH hormonları gönderemez.
Hipotiroidi söz konusu olduğunda birincil nedenler daha fazla görülmekte ve bunlar arasında en yaygın olanı ise Hashimoto hastalığı adı verilen otoimmün bir rahatsızlık olmaktadır. Hashimoto tiroiditi ya da kronik lenfosittik tiroidit olarak isimlendirilen bu sorun, kalıtsal olarak görülmektedir. Hashimoto hastalığında vücudun bağışıklık sistemi tiroide zarar verir. Bu ise tiroidin yeteri kadar tiroit hormonu üretmesinin ve salmasının önüne geçer.
Diğer birincil nedenler arasında şunlar yer alabilir:
- Tiroidit
- Hipertiroidi tedavisi
- İyot eksikliği
- Kalıtsal sorunlar
Bazı durumlarda tiroidit gebelik sonrası ya da viral hastalık sonucu ortaya çıkabilmektedir.
Hipotiroidi Belirtileri
Hipotiroidi Belirtileri
Hipotiroidi belirtileri, diğer sağlık sorunlarının belirtileriyle benzer olabildiği için başka hastalıklarla karıştırılabilmektedir.
Hipotiroidi belirtileri genelde yavaş bir şekilde geliştiği için sağlık sorununuz olduğunu yıllarca anlamayabilirsiniz.
Hipotiroidide görülen belirtiler genelde şu şekilde olmaktadır:
- Yorgunluk
- Soğuğa karşı hassasiyet
- Kilo artışı
- Kabızlık
- Depresyon
- Hareketlerde ve düşüncelerde yavaşlık
- Kas ağrıları ve güçsüzlük
- Kas krampları
- Deride kuruluk
- Saçlarda ve tırnaklarda kırılma
- Libido kaybı
- Elde ve parmaklarda ağrı, uyuşukluk ve karıncalanma hissi
- Adet düzensizliği ya da ağır adet dönemleri
İleri yaşlardaki insanlarda hipotiroidi nedeniyle hafıza sorunları ve depresyon görülebilmektedir. Çocuklarda ise büyümede ve gelişmede yavaşlık görülebilir. Ergenlerde ise ergenlik döneminin normalden erken başlaması mümkündür.
Gebelik ve Hipotiroidi
Hipotiroidi ve tiroit hormonu seviyelerinin düşük olması, adet dönemini ve yumurtlamayı çeşitli açılardan etkileyebilmektedir. T4 hormonu seviyelerinin düşük olması ya da TRH hormonu seviyelerinin yüksek olması, prolaktin seviyelerinin yüksek olmasına yol açabilir. Bu durum, yumurtlama sırasında yumurta bırakılmamasına ya da düzensiz olarak yumurtlamaya ve gebe kalmada zorluğa neden olabilir.
Hipotiroidi aynı zamanda adet döngüsünün ikinci yarısının kısalmasına da neden olabilir. Bu durumda döllenmiş yumurta, rahme tutunmak için yeterli süreye sahip olmayabilir. Ayrıca bazal vücut sıcaklığı düşük olabilir, TPO antikorları yüksek olabilir ve yumurtalık kisti görülebilir. Bunlar, gebelik kaybına ve gebe kalmanın zorlaşmasına yol açabilir.
Gebe kalmadan önce TSH ve T4 seviyelerinizi kontrol ettirmeniz önemlidir. Özellikle halihazırda düşük tiroit hormonları seviyelerine sahipseniz ya da geçmişte düşük yaşadıysanız, bunu yapmanız çok önemlidir. Bu sayede gebe kalmadan önce gereken tedaviyi görebilir ve gebeliğinizi güvenli bir şekilde geçirebilirsiniz.
Gebelikte Hipotiroidi
Yorgunluk
Hipotiroidi belirtileri, erken gebelik belirtileriyle benzerlik göstermektedir. Gebeliğin erken aşamalarında hipotiroidinin neden olduğu belirtilerden bazıları şu şekildedir:
- Aşırı yorgunluk
- Kilo artışı
- Soğuğa dayanıksızlık
- Kas krampları
- Konsantre olmada zorluk
Gebelikte hipotiroidi tedavisi genelde gebelik öncesi tedaviyle aynı şekilde olmaktadır. Bununla birlikte tedavi gerekiyorsa bu tedaviyi bir an önce görmeniz için gebe kalır kalmaz doktorunuzu bilgilendirmeniz önemlidir. Doktorunuz, hormonlarınızı kontrol ederek hormon seviyelerinizin normal aralıkta olup olmadığını gözlemlemek isteyecektir.
Gebelik sırasında tiroit hormonlarınızın kontrol edilmesi, sizin ve bebeğinizin sağlığı açısından çok önemlidir. Ayrıca gebelik döneminde kullanılan vitamin takviyelerinde bulunan demir ve kalsiyum, tiroit hormon replasman tedavisini etkileyebileceği için gebelik vitaminlerinizi ve hormon ilaçlarınızı 4-5 saat aralıklarla almayı deneyebilirsiniz.
Doktorunuz, gebeliğiniz boyunca hipotirodi tedaviniz için durumunuzu yakından izleyecektir. Hipotiroidinin kontrol edilmemesi gebelikte şu sorunlara yol açabilmektedir:
- Annede kansızlık
- Annenin tansiyonunda yükselme
- Düşük ya da ölü doğum
- Düşük doğum ağırlığı
- Erken doğum
Hipotiroidi belirtileri kontrol altına alınmazsa bebeğin büyümesi ve beyin gelişimi de etkilenebilir.
Gebelik Sonrası Hipotiroidi
Doğum yaptıktan sonra postpartum tiroidit görülebilmektedir. Otoimmün tiroit rahatsızlığı olan kadınlarda bu komplikasyona daha sık rastlanabilmektedir. Postpartum tiroidit, genelde doğumdan 3 ila 6 ay geçtikten sonra ortaya çıkmakta ve birkaç hafta ila birkaç ay arası sürebilmektedir. Bu komplikasyonun belirtilerini tanımak yeni anne olmuş kadınlar için zor olabilmektedir.
Pospartum tiroidit iki aşamada gerçekleşebilir:
- İlk aşamada belirtiler, hipertiroidi belirtileri ile benzerlik gösterebilir. Örneğin, kendinizi sinirli ve huzursuz hissedebilirsiniz, kalp atışınız hızlanabilir, ani kilo kaybı ile yorgunluk yaşayabilir ve uyumakta zorluk çekebilirsiniz.
- İkinci aşamada ise hipotiroidi belirtileri geri döner. Bu aşamada enerjiniz olmayabilir, soğuk havadan etkilenebilirsiniz, kabızlık, cilt kuruluğu ve ağrı gibi sorunlar yaşayabilir ve net bir şekilde düşünme konusunda sorunlar yaşayabilirsiniz.
Pospartum tiroidit her kadında farklı belirtilere neden olabilir. Gebeliğin erken dönemlerinde yüksek seviyede TPO antikorlarına sahip kadınlar, bu komplikasyon bakımından daha yüksek risk altında olabilir. Bunun nedeni, zayıflamış bağışıklık sisteminden kaynaklanmaktadır.
Hipotiroidi aynı zamanda süt üretimini de etkileyebilmekle birlikte hormon tedavisiyle bu sorunun üstesinden gelinebilmektedir.
Sonuç Olarak
Gebe kalmaya çalışıyorsanız ve tiroit ya da otoimmün rahatsızlığınız varsa önce doktorunuzla konuşmanız çok önemlidir. Bu sayede sağlıklı bir gebelik için dikkat etmeniz gerekenleri öğrenebilirsiniz. Bununla birlikte düzenli olarak egzersiz yapmanın, sağlıklı beslenmenin ve stres seviyelerinizi azaltmanın gebelik için oldukça önemli şeyler olduğunu unutmayın.
