Son yıllarda hastalıkların hem tanısında hem de tedavisinde çok popüler hale gelen histeroskopi, genel anestezi adı altında yapılan bir ameliyathane işlemi olarak tanımlanabilir. Histeroskopi ile rahim içi ve tüplerin rahime açılan kısmı optik kamera eşliğinde incelenebilmektedir. Histeroskopi, tanısal ve cerrahi işlemlerin gerçekleştirilmesine yarayan bir uygulamadır.
Vajina ve rahim ağzından girilerek histeroskop adı verilen bir optik cihaz ile rahim içinin gözlenir, var olan sorunlar tespit edilir ve gerekiyorsa da müdahale edilebilir. Histeroskopi işlemi hafif bir genel anestezi altında ortalama yarım saat içinde yapılabilmektedir.
Histeroskopi yapılırken öncelikle vajinaya spekulum yerleştirilir vajina dezenfekte edilir, ardından 3 – 5 mm kalınlığındaki histeroskop rahim ağzından rahmin içine sokulur. Histeroskop kanalından verilen CO2 gazı veya özel sıvılarla rahim içini şişirilir ve bu sayede bu alanın çok daha net bir şekilde görüntülenmesi mümkün olabilir. Bu şekilde histeroskop ile alınan görüntü, optik kamera sistemi aracılığıyla monitöre aktarılır ve işlemi yapan uzman görüntülere bakarak durumu yorumlayabilir, varsa bir anomali bunu tespit edebilir.
Histeroskopi nasıl yapılır?
Histeroskopi, vajinal yoldan rahim ağzı kanalından özel aletlerle rahime girilerek yapılmakta, histeroskop adlı aletin ucundaki kamera yardımıyla alınan görüntüler bir monitörde izlenmektedir. Rahim içerisine sokulan kamera veya mercek sisteminden oluşan boru şeklindeki alet histeroskop, sorunun tanısında ve gerekiyorsa tedavisinde çok büyük önem arz etmektedir. Histeroskopi işlemi, muayene ortamında lokal anestezi ile veya ameliyathane ortamında genel anestezi ya da spinal anestezi ile yapılabilmektedir.
Histeroskopi öncesinde kimi zaman rahim ağzının açılması için hastaya ağızdan veya vajina içine yerleştirilmek üzere ilaç verilir. Rahim ağzının histeroskop geçebilecek kadar açılabilmesi için kimi zaman buji adı verilen ince uzun çubuklar ile genişletilmesi gerekebiliyor. Bunlardan sonra histeroskop, vajina ve rahim ağzından geçerek rahim içerisine ilerletilir ve monitöre yansıtılan görüntü uzman tarafından izlenir.
Bu esnada rahim içerisinin genişletilerek gözlenebilmesi için de rahim içine CO2 gazı veya özel sıvılar verilir. Histerosokobun ucunda kesici veya yakıcı aletler bulunmakta ve gerekiyorsa bu aletlerle ameliyat yapılabilmektedir. Bu bağlamda histeroskopi; tanısal (Diagnostik, Ofis) Histeroskopi ve Cerrahi (Operatif) Histeroskopi olmak üzere iki türde ve iki amaçla yapılabilmektedir.
Tanısal histeroskopi nedir?
Tanısal histeroskopi, adından da anlaşıldığı üzere olası bir sorunun teşhisi amacıyla rahim boşluğunun gözlemlenmesi işlemidir. Tanısal histeroskopi, genellikle lokal anestezi altında yapılmakta, tanısı başka şekilde konulamayan veya emin olunamayan durumlarda kesin tanı için histeroskopi yapılmaktadır. Bu bağlamda rahim içinde bir bozukluk olup olmadığı, bozukluk varsa ne kadar büyük olduğu ve tam olarak yeri tespit edilerek tedavi şekli planlanabilir, hatta gerekiyorsa aynı seansta operatif histeroskopi ile tedavi de yapılabilir.
Tanısal histereskopi hangi sorunların teşhisine yardımcı olabilir?
- Aşırı kanamaya yol açan polip veya miyomlar,
- Doğuştan gelen rahim anomalileri,
- Rahim içi yapışıklıklar,
- Rahim içi dokusunda gelişen kanserler,
- Nerede olduğu bilinemeyen veya rahim içine kaçan spiralin bulunması ve çıkarılması,
- Tekrarlayan düşüklerin sebeplerinin araştırılması,
- Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarının sebeplerinin araştırması,
- Anormal histerosalpingografi (HSG) veya ultrason bulgusunun kesinleştirilmesi için histeroskopi yapılabilir.
Operatif histeroskopi nedir?
Operatif histeroskopi çoğunlukla genel anestezi altında uygulanmakta ve bu işlem ile rahim içindeki bozukluklar tedavi edilebilmektedir. Operatif histeroskopi, tanısal histeroskopinin daha ileri hali olarak; rahim içindeki her türlü yapının ayrıntılı olarak görüntülenmesine ve sonrasında rezektoskop adı verilen elektrocerrahi sistemiyle herhangi bir patolojinin düzeltilebilmesine veya çıkartılmasına olanak vermektedir.
Operatif histereskopi ile hangi sorunlar tedavi edilebilir?
- Poliplerin çıkarılması,
- Miyomların çıkarılması (Submuköz),
- Doğuştan gelen rahim anomalilerinin düzeltilmesi,
- Rahim içi yapışıklıkların tedavisi,
- Aşırı adet kanamalarının sebeplerinin bulunması ve buna yol açan faktörlerin ortadan kaldırılması (ilaç tedavilerine rağmen devam eden aşırı adet kanamalarını durdurmak için rahim içi tabakası çıkarılır)
- Proksimal tubal darlık veya tıkanıklığın giderilmesi için operatif histeroskopi uygulanabilir.;
Histeroskopiden sonra hamile kalmak mümkün müdür?
Kısırlığa sebep olan etkenlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin ortadan kaldırılmasında histeroskopi son derece önemli bir uygulamadır. Rahim içinde yer kaplayan lezyonlar veya yapışıklıklar çoğu zaman kısırlık nedeni olabiliyor ve bunların önemli bir kısmı da histeroskopi ile tedavi edilebiliyor.
Tüp bebek tedavisi öncesinde özellikle rahim filmi çekilmeyen kadınlarda histeroskopi ile rahim iç boşluğunun normal olup olmadığı tespit edilebiliyor. Özellikle de daha önce başarısız tüp bebek denemeleri olan çiftlerde histeroskopinin daha çok önem taşır. Bu konuda yapılan bazı çalışmalarda daha önce 2 veya daha fazla kez tüp bebek denemesi başarısızlığı olan çiftlerde histeroskopi işleminde % 50 oranında rahim iç boşluğunda anormaliler tespit edilmektedir. Bunlar arasında en önemli olanlar; endometrit, polipler, yapışıklıklar ve fazla derine uzanmayan septumlar, yani rahim içi perdesidir. Bu tür anomalilerin tedavisi ile sonraki tüp bebek uygulamalarında gebelik oranları arttırılabilmektedir.
Histeroskopi ne zaman yapılır?
Histeroskopi işlemi genellikle adet bittikten sonraki 1 hafta içerisinde yapılır. Çünkü bu dönemde rahim içeri görüntüsü histeroskopi için en uygun halindedir.
Histeroskopi sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Histeroskopi işleminden sonra;
Aşırı vajinal kanama, şiddetli karın ağrısı, ateş, kötü kokulu ve fazla vajinal akıntı gibi şikayetler olursa vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
Birkaç gün içinde biraz vajinal akıntı ve kramplar hissedilmesi normaldir ve doktor bunlar için basit ağrı kesici ilaçlar verebilmektedir.
Birkaç gün cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır ya da doktor önerisiyle bir sonraki adete kadar cinsel ilişkiye ara verilmelidir.
Histeroskopinin riskleri nelerdir?
[danger]
- Histeroskopi sırasında işlemin tanısal veya cerrahi amaçla yapılıp yapılmamasına göre ya da koter gibi elektrik akımı gerektirecek bir alet kullanılıp kullanılmamasına bağlı olarak rahim içini genişletecek bir sıvı verilir. İşte bu sıvının gereğinden fazla verilmesi durumunda vücut tarafından emilen sıvı hiponatremi adı verilen kanda sodyum düzeyinin düşmesi ya da kan volümünün yükselmesi gibi sorunlara neden olabilir. Böyle bir durumda ise hastanın akciğerlerinde su toplanması, kalp yetmezliği ya da ritim bozuklukları ve beyin ödemi yaşanabilir. Bu sebeple histeroskopi işleminin uzatılmaması, verilen ve alınan sıvının hesaplanması, hastanın kalp ve akciğer fonksiyonlarının çok iyi takip edilmesi gerekmektedir.
- Hastanın rahminin delinmesi
- Hastanın enfeksiyon geçirmesi
- Hastanın bağırsak ve idrar yollarında yaralanmalar olması (rahmin delinmesi sonucunda hastanın bağırsak ve idrar yollarında hasarlar ve yaralanmalar olabilir ya da veya rahmin delinmemesine rağmen, rahim içinde elektrik akımı ile uygulanan cerrahi işlemlerde ısı etkisiyle ortaya çıkabilir.
- Rahim içinin genişletilmesi için sıvı değil de, karbondioksit verilen hastalarda bu gaz damar içine geçip akciğer zedelenmesi ve kalp yetmezliğine yol açabilir.
[/danger]
Histeroskopinin avantajları nelerdir?
Histeroskopi işlemi, geleneksel yöntemlerle karşılaştırıldığında pek çok hastalığın tedavisi ve tanısını kolaylaştırmıştır. Histeroskopide vücutta herhangi bir kesi açılmaz, dolayısıyla da yaraların ya da kesilerin iyileşmemesi gibi riskler de olmaz. Histeroskopi sonrasında hasta aynı gün taburcu olarak evine gidebilir, birkaç gün içinde de günlük rutin yaşantısına geri dönebilir.
