İdrarda kan olması genelde iltihap, böbrek problemleri veya yaralanmalardan kaynaklanır.
Bu makalede kadınlarda idrarda kan olmasının muhtemel sebeplerine değineceğiz. Ayrıca ne zaman doktora gitmeli, teşhis nasıl olmalı, tedavi seçenekleri ve çocuklarda idrarda kan olması gibi konulara da göz atacağız.
Sebepleri
İdrarda kan, böbrekler, mesane ve üreter gibi üriner sistemin bir parçasının hasar görmesi veya tahriş olması sonucunda ortaya çıkar.
Ancak idrardaki kan daima üriner sistemden gelmiyor olabilir. Kadınlarda vajinadan, rahim ağzından veya rahimden gelen kan da idrarda görünebilir ve yanlış bir izlenim bırakabilir.
İdrarda kanın türleri şöyle:
- Açık tür: İdrarda kan görünür haldedir. İdrar pembe, kırmızı veya kahverengi görünebilir.
- Mikroskobik tür: İdrarda çıplak gözle görülemeyen eser miktarda kan vardır. Bu tür tüm üroloji vakalarının %13-20’sinde ortaya çıkar.
Kadınlarda idrarda kan olmasının sebepleri şöyle:
İdrar Yolu Enfeksiyonları
Kadınların üretralarının konumundan dolayı idrar yolu enfeksiyonu kapma riskleri daha fazla.
ABD’deki Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü’ne göre kadınların en az %40-60’ı yaşamları boyunca idrar yolu enfeksiyonu yaşıyor.
Bu enfeksiyon, bağırsaklardaki bakterilerin idrarı bedenin dışına taşıyan üretraya girmesi sonucunda ortaya çıkar. Enfeksiyon üretradan yola çıkar ve üst idrar yollarını, böbrekleri ve mesaneyi etkileyebilir.
Enfeksiyon olan insanlar daha sık ve acilen tuvalete gitme ihtiyacı hissederler.
İdrar yolu iltihabının diğer belirtileri şöyle:
- ağrılı idrar yapma
- idrarın bulanık olması ve kötü kokması
- idrarda kan
- belde, karında ve pelvik bölgede baskı veya ağrı
Taşlar
Fazla mineraller mesane veya böbreklerde sert taşların oluşumuna sebep olabilirler.
Taşlar idrar yolunun ve onla bağlantılı organların dokusuna hasar verirler. Bu hasardan gelen kan idrar ile karışır ve sonucunda idrarda kan olur.
İdrar yolundaki taşlar aşağıdaki belirtileri verirler:
- pembe, kırmızı veya kahverengi idrar
- sık idrara çıkma
- idrar kaçırma
- ağrılı idrar yapma
- idrarın bulanık olması veya kötü kokması
Aşağıdaki faktörler kişinin taş geliştirme riskini arttırırlar:
- susuzluk
- bol miktarda tuz tüketme
- Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi mide bağırsak problemleri
- tiroid problemleri
- fazla kilolu olmak veya obezitesi olmak
Endometriyoz
Kanda idrarla birlikte bel ağrısı olması ergen ve yetişkin kadınların %11’inden fazlasını etkileyen yaygın bir rahatsızlık olan endometriyoza işaret edebilir.
Endometriyoz, rahim dokusu olan endometriyumun rahim dışında gelişmesidir.
Endometriyoz vücudun tüm bölümlerini etkileyebilse de, genelde şu bölgelerde etkili olur:
- rahmin dış kısmı
- yumurtalıklar
- fallop tüpleri
Tedavi olmazsa endometriyoz doğurganlığı etkileyebilir.
Kanser
Enfeksiyon ve taşlara göre daha az karşılaşılsa da, böbrek veya mesane kanseri de idrarda kana sebep olabilir.
İdrarda kan bir gün olabilir, başka bir gün olmayabilir. Doktora gitmeden önce kanın tekrar ortaya çıkması beklenmemeli.
Mesane kanseri de kişinin daha sık veya az idrar yapmasına sebep olabilir. Böbrek kanseri genelde kişinin idrar alışkanlıklarını değiştirmez ancak bel ağrısına sebep olabilir.
Teşhis
Kanlı idrarı tedavi etmek için altta yatan sebebin doğru teşhis edilmesi gerekir. Doktor kişinin tıbbi ve aile geçmişine göz atarak başlayabilir ve katkıda bulunan risk faktörlerini inceleyebilir.
Ayrıca son adetin ne zaman olduğu da sorulabilir. İdrarda adet kanının olması yalnız tanıya sebep olabilir.
Doktor kanda idrarı teşhis etmek için aşağıdaki araçları kullanıyorlar.
Pelvik Muayene
Pelvik muayene sırasında doktor kadın üreme organlarının durumunu değerlendirecektir:
- vulva
- vajina
- rahim ağzı
- rahim
- yumurtalıklar
Değerlendirmenin sebebine bağlı olarak mesane ve rektum da değerlendirilebilir.
İdrar Analizi
İdrar analizinde idrardaki proteinlere, kan hücrelerine ve atık ürünlere bakılır. Böylece böbrek hastalıkları ve idrar yolu enfeksiyonu gibi pek çok idrar yolu rahatsızlığı tespit edilebilir.
Tarama Testleri
Tarama testleri ile taşlar, endometriyoz gelişimleri ve kistler tespit edilebilirler.
Bunlar şöyle:
- ultrason testi
- MR taraması
- tomografi
- kistoskopi
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
İdrarda kan görenler hemen doktora görünmeliler. Kan kendi kendine geçerse bile doktorla görüşmek gerekli.
Kadınlar adet dönemlerinin dışında idrarda kan görürlerse ve ayrıca aşağıdaki belirtiler varsa özellikle doktorları ile görüşmeliler:
- belde, bağırsaklarda ve pelviste yüksek ağrı düzeyi
- kabızlık, ishal ve bulantı gibi mide bağırsak problemleri
- ağrılı idrar yapma
- idrar renginde değişme ve bulanık idrar
- idrarın kötü kokması
- ateş
- üşüme
- bitkinlik
Çocuklarda İdrarda Kan
İdrar yolu iltihabı, taşlar, sakatlanmalar ve polikistik böbrek hastalığı gibi bazı kalıtımsal rahatsızlıklar çocukların idrarında kana sebep olabilir. Genel olarak çocuklarda daha fazla komplikasyona sebep olmaz ve kendi kendine tedavi olmaksızın geçer.
Ancak yine de çocuğu doktorun görmesi gerekiyor.
Çoğu durumda doktor fizik muayene ve idrar analizi ile çocuklarda idrar kanının altta yatan sebebini tespit eder.
İdrarda kan veya protein olması böbreklere dair problemleri ortaya çıkarabilirler. Bu durumda en iyisi bir böbrek uzmanına görünmektir.
Tedavi
Tedavi altta yatan sebebe göre değişkenlik gösterir.
İdrar Yolu İltihabı
Doktor bakteriyel bir iltihaba karşı antibiyotik tedavisi önerebilir.
Taşlar
Böbrek taşı olanlar taşı atınca belirtilerinde iyileşme görebilirler. Büyük taşların ilaca ihtiyacı olabilir veya taşı daha küçük parçalara bölmek için özel işlemler gerekebilir. Ayrıca taşın cerrahi olarak alınması da gerekli olabilir.
Kanser
Eğer doktor kişide böbrek veya mesane kanseri tespit ederse, genelde bir onkoloğa yönlendirir.
Böbrek ve mesane kanserinin tedavi seçenekleri arasında ameliyat, kemoterapi ve radyasyon bulunuyor. Tedavi programı kişiden kişiye, kanserin aşamasına ve diğer organlarda kanser olup olmadığına göre değişkenlik gösterir.
Sonuç Olarak
Doktor idrardaki kanın teşhisine yardımcı olabilir. Endometriyoz gibi bazı vakalar kadınlara özeldir ve kadınların idrar yolu iltihabı olma ihtimelleri erkeklerden daha fazladır.
İdrardaki kanın tedavisi sebebine göre değişkenlik gösterir.
İdrar yolu enfeksiyonunun tedavisinde genelde antibiyotikler kullanılır. İdrar yolundaki taşlar da tedavi olmaksızın kendi kendilerine düşebilirler. Büyük taşların parçalanması veya alınmaları gerekebilir.
Eğer günlük yaşantınızı bozacak düzeyde ağır belirtileriniz olursa hemen doktora ulaşmalısınız.