Plasenta, hamilelikte boyunca çok önemli bir rol oynamaktadır. Plasentanın işlevini, plasentayı etkileyebilecek sorunları ve plasentanın rahimden nasıl atıldığını bilmek önemli olmaktadır.
Hamileyseniz, plasentanın işlevini ve plasentayı etkileyebilecek olan faktörleri merak ediyor olabilirsiniz. Hamilelikte fetüs için önemli olan bu organ hakkındaki bilgileri yazımızda bulabilirsiniz.
Plasentanın görevi nedir?
Plasenta, hamilelik boyunca rahminizde gelişen bir organdır. Bu yapı, gelişen bebeğinize oksijen ve besin sağladığı gibi bebeğinizin kanındaki atık ürünlerin atılmasını sağlar. Plasenta rahmin duvarına tutunmuş haldedir ve bebeğin göbek kordonu plasentaya bağlıdır. Plasenta genellikle rahmin üst, yan, ön ya da arka tarafında bulunabilir. Bazı nadir vakalarda plasenta, rahmin alt kısmında bir bölgeye tutunabilmektedir (plasenta previa).
Plasentanın sağlığını neler etkiler?
Hamilelikte plasentanın sağlığını bazı değiştirilebilen ve bazı değiştirilemeyen çeşitli faktörler etkileyebilmektedir. Bu etkenler şunlar olabilmektedir:
Annenin yaşı: Özellikle 40 yaşından büyük olan kadınlarda bazı plasenta sorunları daha yaygın olarak görülebilmektedir.
Erken membran rüptürü: Hamilelik süresince bebeğiniz sıvı ile dolu olan amniyotik kese isimli zarın içerisindedir. Bu kese doğum başlamadan önce sızıntı yapar ya da patlarsa plasental problemler ortaya çıkabilir.
Yüksek tansiyon: Yüksek tansiyon plasentayı etkileyebilmektedir.
İkiz ya da diğer çoklu gebelikler: Çoklu hamilelik yaşıyorsanız plasentayla ilgili bazı problemlerin ortaya çıkma riski daha fazla olabilmektedir.
Pıhtılaşma bozuklukları: Kanınızın pıhtılaşma kabiliyetine ya da pıhtılaşma ihtimaline zarar veren durumlar, bazı plasenta problemlerinin yaşanma riskini attırmaktadır.
Önceki rahim ameliyatları: Daha önce rahminizden sezaryen ya da fibroidlerin alınması gibi bir ameliyat geçirmeniz, bazı plasental problemlerin yaşanma riskini arttırmaktadır.
Önceki plasental problemler: Daha önceli hamileliğinizde plasenta ile ilgili problemler yaşadıysanız bu problemlerin tekrarlanması riski daha yüksek olabilir.
Madde kullanımı: Hamilelikte sigara içen ya da kokain gibi yasadışı maddeler kullanan kadınlarda bazı plasental problemler daha yaygın olarak görülmektedir.
Karın travmaları: Karında düşme ya da darbeden dolayı meydana gelen travmalar plasentanın rahimden erken ayrılması (plasental abrupsiyon) riskini arttırmaktadır.
Yaygın olarak görülen plasental problemler nelerdir?
Hamilelik boyunca plasental abrupsiyon, plasenta previa ve plasenta akreata gibi plasental problemler görülebilmektedir. Bu problemler ağır vajinal kanama yaşanmasına neden olabilmektedir. Bazen ise doğumdan sonra plasentanın tutunması da sorun olabilmektedir. Plasental problemlere dair bilmeniz gerekenler şu şekildedir:
Plasental abrupsiyon: Plasenta, doğumdan önce rahim iç duvarından kısmi olarak ya da tamamen ayrılırsa plasental abrupsiyon denilen durum gelişir. Bu durum bebeği oksijen ve besinden mahrum bırakabildiği gibi ağır kanamalara neden olabilmektedir. Plasental abrupsiyon, acil bir durumdur ve erken doğum gerektirir.
Plasenta previa: Bu durum, plasentanın, rahimin çıkışı olan rahim ağzını kısmi olarak ya da tamamen kapatması sonucu meydana gelmektedir. Plasenta previa hamileliğin erken dönemlerinde yaygın olarak görülmekle birlikte plasenta büyüdükçe sorun ortadan kalkabilir. Plasenta previa, hamilelikte ya da sonrasında ağır kanamalara neden olabilmektedir. Kanamanın miktarına, kanamanın durup durmadığına, hamileliğin kaçıncı haftasında olunduğuna, plasentanın konumuna ve sizin sağlığınız ile bebeğinizin sağlığına bakılarak durum değerlendirmesi yapılmalıdır. Plasenta previa üçüncü trimesterin sonunda hala görülüyorsa doktorunuz sezaryen ile doğum önerebilir.
Plasenta, hamilelik boyunca rahimde gelişen bir yapıdır. Plasenta, doğumdan önce rahim iç duvarından kısmi olarak ya da tamamen ayrılırsa plasental abrupsiyon gelişir. Plasental abrupsiyon, bebeği oksijen ve besinden mahrum bırakabildiği gibi annede ağır kanamalara neden olabilmektedir. Bazı vakalar, erken doğum gerektirir.
Plasenta, hamilelik boyunca rahimde gelişen bir yapıdır. Çoğu hamilelikte plasenta, rahmin üst ya da yan tarafında konumlanmıştır. Plasenta resimdeki gibi, rahim ağzını kısmi olarak ya da tamamen kapatabilir. Plasenta previa, annede doğumdan önce ya da doğum sırasında ciddi kanamalara neden olabilmektedir. Sezaryen doğuma ihtiyaç duyulabilir.
Plasenta akreata: Plasentanın kan damarlarının ya da diğer bölümlerinin rahmin duvarının çok derinlerinde gelişmesi sonucu bu durum oluşmaktadır. Genelde doğumun gerçekleşmesi ile birlikte plasenta rahim duvarından ayrılır. Plasenta akreatada ise plasenta kısmi olarak ya da tamamen rahime sıkı bir şekilde tutunmuştur. Bu durum, doğum sonrası ciddi miktarda kan kaybı yaşanmasına neden olabilir. Doktorunuz sezaryen ve sonrasında rahmin alınmasını (histerektomi) önerebilir. Bazı ciddi vakalarda plasenta rahimdeki kasları ele geçirebilmekte ya da rahim duvarına derin yerleşebilmektedir (plasenta perkreata).
Plasenta retansiyonu: Doğum gerçekleştikten sonra 30 dakika içinde plasentanın atılmaması plasenta retansiyonudur. Plasenta retansiyonu, plasentanın rahim ağzını kısmi olarak kapaması ya da hala rahim duvarına tutunuyor olması ile meydana gelir. Bu tutunma gevşek (adheran plasenta) ya da derin (plasenta akreata) olarak gerçekleşebilmektedir. Plasenta retansiyonu tedavi edilmediği takdirde ciddi enfeksiyonlara ya da hayati tehlike yaratabilecek kan kaybına neden olabilir.
Plasental problemlerin işaretleri ya da belirtileri nelerdir?
Hamileliğiniz boyunca aşağındaki sorunları yaşamanız halinde doktorunuza danışmanız gerekir:
- Vajinal kanama
- Alt karın ağrısı
- Sırt ağrısı
- Rahim kasılmaları
Plasental problemlerin yaşanma riskini azaltmak için neler yapabilirim?
Plasental problemlerin çoğu doğrudan önlenememektedir. Ancak sağlıklı bir hamilelik için şunları yapabilirsiniz:
- Hamileliğiniz boyunca doktorunuzu düzenli olarak ziyaret edin.
- Yüksek tansiyon gibi sağlık sorunlarını kontrol altında tutmak için doktorunuz ile iş birliği yapın.
- Sigara ve yasadışı maddeler kullanmayın.
- İsteğe bağlı (elektif) sezaryen konusuna karar vermeden önce doktorunuzla konuşun.
Önceki hamileliklerinizde plasenta ile ilgili problemler yaşadıysanız ve başka bir hamilelik düşünüyorsanız bu problemleri tekrar yaşama riskini azaltmak için yapabileceğiniz şeyler hakkında doktorunuzla konuşun. Geçmişte rahimden ameliyat geçirdiyseniz bu durumu doktorunuza söyleyin. Bunların yanı sıra doktorunuzun hamilelik boyunca durumunuzu yakından izlemesi gerekir.
Plasenta nasıl dışarı atılır?
Bebeğinizi normal doğum ile doğurduysanız plasenta, doğumun üçüncü aşaması olarak bilinen evrede vajinal olarak atılacaktır. Doğumdan sonra ise hafif kasılmalar yaşamaya devam edersiniz. Doktorunuz bu süreçte doğum sonrası kanamayı azaltmak için oksitosin (Pitocin) verebilir. Doktorunuz ayrıca rahmin kasılmasını ve plasentanın dışarı atılmasını desteklemek için alt karnınıza masaj yapabilir. Plasentanın dışarı atılması için son bir kez daha ıkınmanız istenebilir. Sezaryen ile doğum yaptıysanız doktorunuz plasentayı sezaryen sırasında alacaktır.
Doktorunuz, plasentanın tam olup olmadığını kontrol edecektir. Kanamayı ve enfeksiyonu önlemek açısından rahimde kalan her bir parça alınmış olmalıdır. Merak ediyorsanız plasentayı görmeyi talep edebilirsiniz.
Hamilelik süresince plasenta ya da plasental problemler hakkında sorularınız olursa bunları doktorunuza danışabilirsiniz. Doktorunuz, plasentanın hamilelikteki görevini en iyi şekilde anlamanıza yardımcı olacaktır.
Plasenta nereye bağlıdır?
Plasenta, bebeği beslemek için rahimde her yere tutunabilmektedir. Anne ve bebek arasında bağ kuran göbek kordonu ile plasenta bebeğe bağlıdır.
Plasenta hormon üretir mi?
Plasenta, bebeğe oksijen ve besin iletme gibi görevlerinin yanında hormon da üretmektedir. Bu hormonlar şunlar olmaktadır:
Östrojen: Hamilelikte östrojen, rahmin büyümesini ve rahim ile plasenta arasındaki kan akışını sağlamaktadır. Ayrıca süt üretimine de yardımcı olmaktadır.
Progesteron: Bu hormon, rahim iç tabakasının korunmasına ve embriyonun gelişmesine yardımcı olmaktadır.
HPL: HPL, süt üretiminin yanında annenin metabolizmasının hamilelik boyunca hızlanmasına da yardımcı olmaktadır.
Plasenta kanaması nedir?
Hamilelikte plasentadan kaynaklanan kanamalar plasenta previa nedeniyle meydana gelebilmektedir. Plasenta previada plasenta, rahim girişine yakın olarak tutunmakta ya da rahim ağzını kapatmaktadır. Ağır kanamaya neden olabilen bu durum, kendisini kanamanın yanında karın ağrısı ya da hassasiyeti ile gösterebilmektedir.
Plasentaya bağlı kanamalar plasental abrupsiyon nedeniyle de oluşabilmektedir. Plasentanın hamilelik sırasında rahimden ayrılması ve damarlarda kanama meydana gelmesi sonucu plasental abrupsiyon meydana gelir.
Plasenta ne zaman oluşur?
Plasentayı oluşturacak olan hücreler ilk üç hafta içinde hCG isimli hamilelik hormonu salgılamaya başlar. Sonraki birkaç haftada ise plasenta oluşur ve embriyoyu beslemeye başlar.
Plasentanın şekli bozuk sorun olmaz dediler ama hep aklımda sorun olurmu acaba