Plasenta, hamilelik boyunca rahim içerisinde gelişen ve bebeğe oksijen ve besin sağlarken atık maddelerin ise atılmasını sağlayan bir yapıdır. Plasenta bebeğinize göbek kordonu ile bağlıdır. Pek çok hamilelikte plasenta, rahmin yukarısına ya da yanına tutunmaktadır.
Plasenta previa, plasentanın kısmi olarak ya da tamamen annenin rahim ağzını (rahim çıkışı) kapatması ile meydana gelir. Plasenta previa, hamilelikte ve doğumda ağır kanama yaşanmasına neden olabilmektedir.
Plasenta previa durumunda hamilelikte ya da doğum sırasında kanama yaşayabilirsiniz. Doktorunuz seks de dahil olmak üzere kasılmalara neden olabilecek vajinal duş, tampon kullanımı gibi şeylerden ve koşma, çömelme ya da zıplama gibi kanama riskini arttıracak aktivitelerden kaçınmanızı önerecektir.
Plasenta, hamilelik boyunca rahimde gelişen bir yapıdır. Çoğu hamilelikte plasenta, rahmin üst ya da yan tarafında konumlanmıştır. Plasenta resimdeki gibi, rahim ağzını kısmi olarak ya da tamamen kapatabilir. Plasenta previa, annede doğumdan önce ya da doğum sırasında ciddi kanamalara neden olabilmektedir. Sezaryen doğuma ihtiyaç duyulabilir.
Plasenta previanın kendi kendine geçmemesi durumunda sezaryen doğuma ihtiyaç duyabilirsiniz.
Belirtileri
Hamileliğin ikinci yarısında ağrı olmadan görülen açık kırmızı renkli vajinal kanama, plasenta previanın ana belirtisi olmaktadır. Bazı kadınlarda kasılmalar da meydana gelebilir.
Hamileliklerinin erken döneminde plasenta previa teşhisi alan pek çok kadında bu durum çözümlenebilmektedir. Rahim büyüdükçe rahim ağzı ile plasenta arasındaki uzaklık artabilir. Ancak plasentanın rahim ağzını kapatması, hamileliğin ilerleyen dönemlerinde plasentanın rahim ağzında kalmasına ve sorunun çözülmemesine neden olabilmektedir.
Ne zaman doktora gitmek gerekir?
İkinci ya da üçüncü trimesterde vajinal kanama yaşıyorsanız doktorunuza bir an önce haber vermelisiniz. Kanama ciddi düzeydeyse bir an önce acil tıbbi yardım almalısınız.
Nedenleri
Plasenta previanın kesin nedeni bilinmemektedir.
Risk Faktörleri
Plasenta previa yaygın olarak şu durumlarda görülmektedir:
- Daha önce bebek sahibi olmuş olmak
- Rahimde sezaryen, fibroidlerin alınması, rahim diletasyonu ve kürtaj da dahil olmak üzere önceki ameliyatlardan kalmış olan yara izi olması
- Daha önceki hamileliklerde plasenta previa görülmesi
- Birden fazla fetüs taşımak
- 35 veya daha üzeri yaşlarda olmak
- Sigara içmek
- Kokain kullanmak
Komplikasyonlar
Plasenta previa halinde doktorunuz aşağıdaki komplikasyonların riskini azaltmak için sizi ve bebeğinizi gözlemleyecektir:
Kanama: Ciddi ve hayati tehlikeye neden olabilecek aşırı kanamalar doğum sırasında ya da doğumdan sonra birkaç saat içinde meydana gelebilmektedir.
Erken doğum: Ağır kanamalar, bebeğin tam olarak gelişmeden acil olarak sezaryen ile alınmasını gerektirebilmektedir.
Tanı
Plasenta previa tanısı, ultrason ile konulabildiği gibi doğum öncesi rutin olarak gerçekleştirilen doktor ziyaretlerinde ya da vajinal kanama epizodu sonrası da konulabilmektedir. Pek çok plasenta previa vakasının tanısı, ikinci trimesterde gerçekleştirilen ultrason sırasında konulmaktadır.
Plasenta previanın tanısı karın ultrasonu ve transvajinal ultrasonun birlikte yapılmasını gerektirebilir. Doktorunuz, plasentaya zarar vermeden ya da kanamaya neden olmadan vajinal yoldan ultrason ile görüntüleme yapacaktır.
Doktorunuz plasenta previadan şüpheleniyorsa ağır kanama riskini azaltmak için vajinal muayeneden kaçınmayı tercih edebilir. Plasenta previanın geçip geçmediğini görmek ve plasentanın konumunu saptamak için ek ultrason görüntülemeleri gerekebilir.
Tedavi
Plasenta pervia için belirli ameliyat ya da ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Ancak plasenta previanın neden olduğu kanamayı kontrol altına almak için çeşitli seçenekler bulunmaktadır.
Kanamayı kontrol etmek için şu faktörlere dikkat etmek gerekir:
- Kanamanın miktarı
- Kanamanın durup durmadığı
- Hamileliğin kaçıncı haftasında olunduğu
- Sağlığınız
- Bebeğinizin sağlığı
- Bebeğin ve plasentanın pozisyonu
Hamilelik süresince plasenta previa kendi kendine geçmediyse tedavinin amacı doğum zamanını mümkün olduğunca öne çekmektir. Plasenta previa sorunu geçmeyen kadınların genelde sezaryen doğuma ihtiyaçları olmaktadır.
Az kanama ya da kanama olmaması
Doktorunuz dinlenmenizi ve yani seks ve egzersiz gibi kanamayı tetikleyebilecek aktivitelerden kaçınmanızı önerebilir.
Kanama başladıysa acil tıbbi yardım almanız gerekmektedir. Kanama devam ediyor ya da ağırlaşıyorsa bir an önce hastaneye gitmeniz gerekir.
Plasenta rahmin alt kısmında ancak rahim ağzını engellemiyorsa normal doğum yapma şansınız olabilir. Doktorunuz bu seçeneği sizinle konuşacaktır.
Ağır kanama
Ağır kanama olması durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir. Ağır kanama yaşıyorsanız kan transfüzyonuna ihtiyaç duyabilirsiniz.
Doktorunuz ağır kanama olması durumunda bebeğin bir an önce güvenli bir şekilde doğması için hamileliğin 36. haftasından sonra sezaryen doğum önerecektir. Ancak kanamanın ağır bir şekilde devam etmesi ve birden fazla kanama epizodu yaşanması durumunda doğumun daha önce gerçekleşmesi gerekebilir.
Doğum, 37. haftadan önce planlandıysa doktorunuz bebeğinizin ciğerlerinin gelişimine yardımcı olması için kortikosteroid almanızı önerebilir.
Durmayan Kanama
Kanama durmuyorsa ve bebekte sorun varsa bebek prematüre bile olsa acil olarak sezaryen yapılması gerekebilir.
Plasenta Previa ile Başa Çıkma ve Destek Alma
Plasenta previa tanısı aldıysanız sizin, bebeğinizin ve ailenizin bu durumdan nasıl etkileneceği konusunda endişelenmeniz normaldir. Aşağıdaki stratejiler bu durumla başa çıkmanıza yardımcı olabilir:
Plasenta previayı öğrenin: Durumunuzla ilgili bilgi sahibi olmanız korkularınızın yatışmasını sağlayabilir. Doktorunuzla konuşarak, kendiniz araştırma yaparak ya da plasenta previa yaşamış olan kadınlarla iletişime geçerek daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Sezaryen için hazırlıklı olun: Plasenta previa, bebeğinizi normal doğum ile doğurmanıza engel olabilir. Kendinize bebeğin doğum şeklinin değil sizin sağlığınızın ve bebeğinizin sağlığın daha önemli olduğunu hatırlatın.
En iyi şekilde dinlenin: Sürekli yatakta olmanız gerekmese de dinlenmeniz önemlidir. Günlerinizi bebeğinizin doğumunu planlayarak doldurabilirsiniz. Bilgisayar ya da cep telefonundan yenidoğan bakımı ve ihtiyaçları hakkında araştırmalar yapabilirsiniz.
Kendinize iyi bakın: Sevdiğiniz insanlardan sizi ziyaret etmelerini ya da sevdiğiniz bir yemeği yapmalarını isteyebilirsiniz.
Doktor Randevusuna Hazırlanmak
12 haftadan fazla süreden hamileyseniz ve vajinal kanama yaşıyorsanız bir an önce doktorunuzu aramalısınız. Doktorunuz, belirtilerinize, sağlık geçmişinize ve hamileliğinizin kaçıncı haftasında olduğunuza bağlı olarak acil tıbbi yardım almanızı önerebilir.
Neler yapabilirsiniz?
Doktor randevunuzdan önce şunları yapmak isteyebilirsiniz:
Randevu öncesi kısıtlamaları sorun: Çoğu durumda plasenta previa tanınız olması durumunda doktorunuz sizi hemen görmek isteyecektir. Ancak randevunuz bazı durumlara bağlı olarak gecikebilir, bu süre içinde kaçınmanız gereken aktiviteler olup olmadığını öğrenmelisiniz.
Bir aile üyenizi ya da arkadaşınızı ayarlayın: Sizinle olan biri bilgileri toplamanıza ve hatırlamanıza yardımcı olabilir.
Sorularınızı kağıda yazın: Doktorunuzla olan randevunuzda size yardımcı olması için sorularınızın olduğu bir liste oluşturabilirsiniz.
Plasenta previa ile ilgili olarak doktorunuza şu soruları sorabilirsiniz:
- Plasenta previanın kendi kendine geçme şansı var mıdır?
- Kanamam nasıl kontrol altına alınacak?
- Hamileliğimin geri kalanında nasıl bir tamamlayıcı bakıma ihtiyacım olacak?
- Hangi aktivite kısıtlamalarına, ne kadar süreliğine ihtiyacım var?
- Hangi işaret ya da belirtileri görmem durumunda sizi aramalıyım?
- Hangi işaret ya da belirtileri görmem durumunda hastaneye gitmeliyim?
- Normal doğum yapabilecek miyim?
- Bu durum, ilerdeki hamileliklerimde komplikasyon yaşama riskimi arttırır mı?
Başka sorularınız varsa sormaktan çekinmemelisiniz.
Doktorunuzdan hangi soruları sormasını beklemelisiniz?
Doktorunuz, aşağıdakiler de dahil olmak üzere pek çok soru soracaktır:
- Vajinal kanamayı ne zaman fark ettiniz?
- Bir kez mi kanama oldu yoksa kanama bir gelip bir gitti mi?
- Kanama ne kadar ağırdı?
- Kanamaya ağrı ya da kasılmalar eşlik ediyor muydu?
- Daha önce bilgim dahilinde olmayan hamilelikleriniz oldu mu?
- Daha önce sezaryen, fibroidlerin alınması, rahim diletasyonu ve kürtaj da dahil olmak rahim ameliyatı geçirdiniz mi?
- Sigara içiyor musunuz ya da içtiniz mi? Ne kadar içtiniz?
- Hastaneden ne kadar uzakta oturuyorsunuz?
- Acil bir durum halinde çocuk bakımını ayarlamak ve ulaşım da dahil olmak üzere hastaneye gelmeniz ne kadar sürer?
- Yatak istirahati durumunda sizinle ilgilenecek biri var mı?
