Sezaryen Doğum Nedir?
Sezaryen, bir bebeğin annenin karnından ve uterusundan cerrahi bir kesi ile alınması işlemidir. Bazı durumlarda, sezaryen doğum önceden planlanmıştır. Diğerlerinde ise, öngörülemeyen bir komplikasyon nedeniyle cerrahiye ihtiyaç olabilir. Anne veya bebeği tehlikede ise, acil bir sezaryen doğum gerekebilir. Buna aynı zamanda plansız doğum denir.
Günümüzde 5 bebekten 1’i sezaryen doğum yöntemiyle hayata gelmektedir. Sezaryen doğum genellikle 39 hafta öncesinde gerçekleşme ve bebeğin rahimde gelişme zamanını doldurması beklenir. Ancak, bazen komplikasyonlar ortaya çıkar ve doğum 39 hafta öncesinden yapılabilir.
Sezaryen Doğum İçin Cerrahi Hazırlık
Çoğu sezaryen doğum epidural ya da spinal anestezi ile yapılır, anestezi karın bölgesindeki bölgeyi uyuşturmak için kullanılır. Yalnızca acil durumlarda veya epidural veya spinal anestezi kullanılamadığında, sezaryen doğum için genel anestezi kullanılır. Doktorunuz, ameliyatınız için nasıl hazırlanacağınız konusunda size talimatlar verebilir veya bir hemşire ameliyattan önce talimatlar doğrultusunda sizi hazırlayabilir.
Bir sezaryen doğum için hazırlanırken, kollarınız güvenliğiniz için masaya sabitlenir ve göğsünüze bir perde asılır. Kolunuza veya elinize küçük bir intravenöz (IV) tüp yerleştirilir; rahatlamanıza yardımcı olması için IV yoluyla bir sakinleştirici verilebilir. Ameliyat sırasında ve sonrasında idrarınızı vermenizi sağlamak için mesaneye kateter yerleştirilir. Üst kasık bölgeniz tıraş olabilir ve karın ve kasık bölgesi antibakteriyel bir solüsyon ile yıkanır. Kesi alanı, cerrahi alanı korumak için yapışkan bir plastik tabaka veya örtü ile kaplanabilir.
Sezaryen doğum öncesinde, sırasında ve sonrasında kan basıncınız, kalp atış hızı, kalp ritmi ve kan oksijen seviyeniz yakından izlenir. Doğumdan sonra enfeksiyonu önlemek için size bir doz antibiyotik verilecektir.
Sezaryen Prosedürü ve Doğum
Anestezi yapıldıktan sonra, doktorunuz alt karın ve rahim yoluyla bölgeyi keser. Sezaryen kesileri görünütleme yöntemiyle ekranda görüntülenir. Bebeğin doğumunda yoğun bir baskı hissi veya çekme hissedebilirsiniz. Yeni doğan kesi yoluyla çıkarıldıktan sonra, doktor plasentayı çıkarır ve daha sonra uterus ve insizyonu dikerek kapatır.
Ameliyattan hemen sonra, hemşirelerin sizinle ilgilenebileceği ve gözlemleyebileceği bir alana götürüleceksiniz. 1 ila 4 saat boyunca özellikle bir komplikasyon gelişmemesi için müşahede altında tutulursunuz. Hemşire, doktorunuzun size özel talimatlarına ek olarak, iyileşmeniz sırasında size yardımcı olması için gerekli bilgileri açıklayacaktır.
Sezaryen Doğumun Nedenleri Nelerdir?
Bir sezaryen doğum tipik olarak; gebelikten kaynaklanan komplikasyonlar yüzünden geleneksel normal (vajinal) doğum zorlaştığında veya anne veya bebeği risk altında ise uygulanır. Bazen sezaryen doğum gebeliğin başında planlanır, ancak çoğu zaman doğum sırasında komplikasyonlar ortaya çıktığında uygulanır. Aşağıdaki durumlarda sezaryen doğum uygulanır:
- Bebeğin gelişimsel sorunları varsa
- Bebeğin kafası doğum kanalı için çok büyükse
- Bebeğin ilk önce ayakları çıkıyorsa (makattan doğum)
- Erken doğum komplikasyonları
- Annenin yüksek tansiyon veya kalp rahatsızlığı gibi sağlık sorunları varsa
- Annenin bebeğe bulaştırabileceği aktif genital uçukları varsa
- Bir önceki doğumu sezaryen ise
- Plasenta ile ilgili, örneğin plasenta dekolmanı veya plasenta previa gibi sorunları varsa
- Göbek kordonu ile ilgili sorunlar oluştuysa
- Bebek nefes almayı durdurduysa veya solunum sorunları varsa
- Doğum durduysa
- Bebek omuzdan önce çıkıyorsa (enine doğum)
Sezaryen Doğum Yapmanın Riskleri Nelerdir?
Gün geçtikçe planlanmış sezaryen doğum daha yaygın bir doğum türü haline geliyor, ancak her operasyon gibi bu da anne ve bebeği için risk taşıyan önemli bir ameliyat olmaktan kurtulmuş değildir. Aşağıda sezaryen doğumun riskleri belirtilmiştir:
- Kanamanın durdurulamayışı
- Kan pıhtıları
- Özellikle gebeliğin 39. haftasından önce yapılırsa, çocuk için solunum problemleri
- Gelecekteki gebelikler için risk artışı
- Enfeksiyon
- Ameliyat sırasında bebeğin yaralanması
- Vajinal doğum ile karşılaştırıldığında daha uzun iyileşme süresi
- Diğer organlarda cerrahi yaralanma
Siz ve doktorunuz doğum gününüzden önce doğum seçeneklerinizi değerlendirmelisiniz. Doktorunuz sizde veya bebeğinizde sezaryen doğum yapılması gereken herhangi bir komplikasyon bulgusu olup olmadığını belirleyebilir.
Sezaryen Doğum Sonrası Ne Yaşanacak?
Sezaryen doğumdan sonra, anne ve yeni doğan üç gün boyunca hastanede kalır. Ameliyattan hemen sonra damardan ilaç almaya devam edersiniz. Bu anestezinin etkileri geçtiğinde belirli ağrı kesicilerin ve ilaçların kan dolaşımınıza katılmasına izin verir.
Doktorunuz kalkmanızı ve dolaşmanızı önerir. Bu, kan pıhtılaşmasını ve kabızlığı önlemeye yardımcı olabilir. Bir hemşire ya da doktor çocuğunuzu emzirmeye nasıl ayarlayacağınızı size öğretebilir. Ameliyat sonrası doktorunuz size ev bakımı için öneriler sunacaktır, ancak genel olarak şunları yapmalısınız:
- Özellikle ilk birkaç hafta boyunca rahatlayın ve dinlenin
- Karnınızı desteklemek için doğru duruş şekli edinin
- Ameliyat sırasında kaybedilen sıvıyı telafi etmek için bol miktarda sıvı tüketin
- 4 – 6 hafta boyunca seks yapmaktan kaçının
- Ağrı kesici ilaçlarınızı gerektiği gibi alın
- Doğum sonrası depresyon belirtileri, şiddetli ruh hali dalgalanması veya ağır yorgunluk gibi durumlar yaşarsanız yardım isteyin.
Aşağıdaki semptomlarla karşılaşırsanız doktorunuzu arayın:
- Ateş eşliğinde meme ağrısı
- Kötü kokulu vajinal akıntı veya büyük pıhtılaşmış kanamalar
- İşerken ağrı
- Enfeksiyon bulguları. Örneğin, 38 derecenin üzerinde ateş, kızarıklık, şişme veya kesi alanında akıntı
Planlanmış Sezaryen Doğum Yapabilirsiniz
- Vajinal doğum sırasında uterusun patlaması riskini artıran miyomektomi (fibroidlerin cerrahi olarak çıkarılması) gibi invaziv uterus ameliyatı geçirmişseniz sezaryen doğum yaptırabilirsiniz.
- Birden fazla bebek taşıyorsanız. İkizlerin pozisyonları gibi faktörlere bağlı olarak bir sezaryen doğuma ihtiyacınız olabilir. Taşıyacağınız bebek sayısı arttıkça, sezaryen doğum ihtimali artar.
- Bebeğinizin çok büyük olması (makrozomik olarak bilinen bir durum) bekleniyorsa.
- Diyabetik olmanız durumunda ya da bebeğinizin vajinal doğum sırasında ciddi bir travma yaşama ihtimali varsa, doktorunuz bu durumda sezaryen doğum önerir.
- Bebeğiniz makattan veya enine pozisyonda geliyorsa: Bazı durumlarda, örneğin ilk bebeğin çıktığı, ancak ikinci bebeği makattan geldiği ikiz gebelik durumunda sezaryen doğum gerekebilir.
- Plasenta previa varsa; yani plasenta doğum kanalını kapatıyorsa.
- Vajinal doğum yapmayı zorlaştıracak veya imkansız hale getirecek büyük bir miyom durumuna sahipseniz.
- Bebeğin, açık nevral tüp defekti vakaları gibi, vajinal doğum riskini artıracak bilinen bir malformasyon veya anormalliği varsa.
- HIV pozitifsiniz ve gebeliğin sonlarına doğru yapılan kan testleri, viral yükünüzün yüksek olduğunu göstermekteyse sezaryen doğum yapabilirsiniz.