Tüp bebek ve diğer doğurganlık tedavileri, bebek sahibi olmak isteyip de olamayan aileler için oldukça faydalı yöntemlerdir. Tüp bebek tedavisi, 30 yılı aşkın bir süredir kullanılıyor. Ancak her şeyde olduğu gibi tüp bebekte de bazı açılardan risk olmaması mümkün değildir. Tüp bebek tedavisi ile ilgili olarak göz önüne almanız gereken en önemli risk, erken doğum olmaktadır. Erken doğum riskinin artmasının nedenini ve bu riski nasıl azaltabileceğinizi öğrendiğinizde tüp bebek ile gebe kalma sürecinde daha bilinçli tercihler yapabilirsiniz.
Erken Doğum Belirtileri
Tüp bebek ile erken doğum arasındaki ilişkiden bahsetmeden önce erken doğum ile ilgili bilgi sahibi olmanız önemlidir.
Erken doğum, gebeliğin 20. haftasından önce ve 37. haftasından önce düzenli kasılmalar sonucu rahim ağzının açılması ile meydana gelir.
Erken doğum belirtileri arasında şunlar yer alabilmektedir:
- Karın bölgesinde düzenli ve sık gerçekleşen kasılmalar (doğum sancıları)
- Sürekli olan az ve can sıkıcı sırt ağrıları
- Pelvik ya da alt karın bölgesinde baskı hissi
- Hafif şiddette karın krampları
- Vajinal lekelenme ya da hafif kanama
- Suyun gelmesi
- Vajinal akıntıda değişiklik (sulu, mukus gibi ya da kanlı akıntı)
Unutmayın, bu belirtilerden bazılarını ya da hepsini yaşıyor olmanız mutlaka erken doğum yapacağınız anlamına gelmez. Ancak her şeyin yolunda olduğundan emin olmak için bu belirtileri görmeniz halinde mutlaka doktorunuza haber verin.
Tüp Bebekte Erken Doğum Riski
Doğal yollarla mı yoksa yardımcı üreme teknikleriyle mi gebe kaldığınızdan bağımsız olarak erken doğum yapma olasılığınız, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Nerede yaşadığınız, daha önce kaç bebek taşıdığınız, yaşınız, genel sağlık durumunuz (kilonuz, alkol ve tütün kullanımınız ve beslenme düzeniniz de dahildir) ve sosyoekonomik durumunuz gibi etkenler, erken doğum yapma olasılığınızı etkilemektedir.
Erken doğum olasılığının yüksek olmasına neden olan diğer etkenlerde değişiklik yapmış olsanız bile tüp bebek ile gebe kaldıysanız, doğal yoldan ya da diğer doğurganlık tedavileri ile gebe kalan kişilerde göre bebeğinizin prematüre doğma olasılığı daha yüksek olmaktadır. Tüp bebek tedavisi gördükten sonra yaşanan ikiz gebeliklerde, doğal yollarla elde edilen ikiz gebeliklere kıyasla erken doğum olasılığı yüzde 23 kadar daha fazla olmaktadır.
Tekil gebeliklerde ise tüp bebekte, doğal yollarla gebe kalmaya göre erken doğum olasılığı yaklaşık iki katı kadar olmaktadır.
Tüp bebek neden erken doğuma sebep olur?
Tüp bebek ile gebe kalınan bebeklerin neden diğer bebeklerden erken doğdukları tam olarak bilinmemektedir. Bu konuda araştırmalar yapılmakla birlikte şimdiye kadar yapılan araştırmalar, hem tüp bebek tedavisinin kendisi hem de anne ile ilgili etkenlerin erken doğum riskini arttırdığını göstermektedir. Bu etkenler arasında şunlar bulunmaktadır:
Hormonal nedenler: Tüp bebek döngüsünde yeni embriyolar kullanılır. Bu nedenle yumurtalıklarınızdan salınan yumurtaların sayısının artması için yüksek dozlarda hormon kullanırsınız. Bazı bilim insanları, bu hormonların embriyonun rahme tutunma şeklini etkileyebileceğini düşünmektedir.
Birden çok embriyo: İkiz ve diğer çoklu gebeliklerde, tekil gebeliklere kıyasla nasıl gebe kalındığı fark etmeksizin doğumun daha erken gerçekleşmesi riski vardır. İki ya da daha fazla embriyonun transfer edilmesi ve bu embriyoların tutunması durumunda tüp bebek ile gebe kalınan bebeklerin sayısı artar ve bu da erken doğum olasılığını arttırır.
Sağlık kontrolünün artması: Tüp bebek tedavisi ile elde edilen gebelikler, hem ebeveynler hem de doktor tarafından yakından izlenir. Bu gebeliklerde, normalde daha az takip edilen gebeliklere göre yaşanan bir komplikasyon nedeniyle erken doğumu düşünme ihtimali artabilir.
Anneden kaynaklanan nedenler: Kısırlıkta rol oynayan etkenler, tüp bebekte erken doğum riskinin artmasında etkili olabilir. Tüp bebek yöntemiyle gebe kalan anneler genelde daha yaşlı ve daha kilolu olma eğiliminde oldukları için doğal yollarla gebe kalmaya göre daha yüksek risk altında olabilirler.
Erken doğum riskini azaltmak için neler yapılabilir?
Tüp bebek tedavisinden kaynaklanan erken doğum riskini tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da bu riski azaltmanız mümkündür. Bunun için şunları yapabilirsiniz:
Sağlıklı olun: Sağlıklı olmak, nasıl gebe kaldığınızdan bağımsız olarak bebeğinizin erken doğma olasılığını azaltmaktadır. Sağlıklı beslenin, egzersiz yapın ve sigara içmeyin. Sağlıklı kilonuzu korur ve sağlıklı bir vücuda sahip olursanız, bebeğinizi normal zamanında doğurma şansınız artacaktır.
Seçenekleri değerlendirin: Buna, tek embriyo transferi de dahildir. Tüp bebek tedavisi pahalı bir süreçtir ve tek seferde iki ya da daha fazla embriyonun transfer edilmesi mantıklı görünür. Ancak geçmiş araştırmalar, birden fazla embriyonun tutunması halinde erken doğum riskinin önemli ölçüde arttığını göstermektedir. Ancak bazı araştırmalar ise tek embriyo transferi gerçekleşmesi halinde de erken doğum riskinin arttığını göstermektedir.
Dondurulmuş embriyo kullanın: Dondurulmuş embriyo kullanmaktan korkmayın. Bazı araştırmalar, dondurulmuş embriyoların yeni embriyolara göre daha iyi sonuçlar sağladığını göstermektedir. Dondurulmuş embriyolar, döngünüz içerisinde daha doğal bir zamanda transfer edilir. Bununla birlikte zayıf olan embriyolar, dondurulma sürecinden sağ çıkamayabilir.