Tüp Tıkanıklığı ve Tüp bebek Tedavisi

Türkiye’de ve Dünya’da doğal yolla çocuk sahibi olmak isteyen adayların %25 hatta %30’lara çıkacak kadar yüksek bir oranı bunu başaramamaktadır. Bu oranın bu kadar yüksek olma sebepleri orasında; sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı, aşırı kilolu olma, yani obezite hastalıkların gittikçe artması, stres ve yoğun çalışma şartları, kadınların evlenme yaşının ilerlemesi, fizyolojik ve anatomik problemler bulunmaktadır. 

Kısırlık vakalarının yaklaşık % 40’ı kadınlardan, diğer % 40’ı erkeklerden ve geri kalanlar da hem kadın, hem erkekten kaynaklanmakta ya da kısırlık sebebi bulunamamaktadır. Kadınlardan kaynaklanan kısırlık sebeplerinden en sık karşılaşılanlardan birisi de fallop tüplerindeki tıkanıklıklardır. Tüp tıkanıklığı kısırlık görülen kadınların %30’unda görülen bir sebep olarak karşıya çıkmaktadır.

Tüp tıkanıklığı nedir?

Hamileliğin gerçekleşebilmesi için tüplerin sağlıklı ve açık olması gerekmektedir. Rahim her iki tarafından uzanan kanallar yardımıyla yumurtalıklara erişir. Bu kanallar iki ayrı yumurtalığa bağlıdır ve normalde yumurtalıkların herhangi birinden çıkan yumurta tüpler aracılığıyla spermle buluşabilmekte ve de gebelik oluşumuna ortam hazırlayabilmektedir. Ancak bu tüpler herhangi bir sebeple tıkanırsa, yumurta ilerleyemez, spermle buluşamaz ve de gebelik gerçekleşemez. İşte bu kanallara, yani tüplere tıbbi terimle “fallop tüpleri” adı verilmektedir. 

Kadınlarda görülen kısırlık sebeplerinin üçte birini tüp tıkanıkları ve tüp tıkanıkları kaynaklı sebepler oluşturmaktadır. Tüplerden eğer biri tıkalı ise kadının doğal yolla gebe kalabilme şansı düşüktür, ancak imkansız değildir. Oysaki her iki tüpü de tıkalı olan kadınların doğal yolla gebelik şansı hiç yoktur. Ancak tüp bebek tedavisi ile gebelik mümkündür. Zira tüp bebek tedavisinin ilk olarak uygulamaya konma sebeplerinin başında, tüpleri tıkalı olduğu için gebe kalamayan kadınların da çocuk sahibi olabilmesi geliyor. 

Tüplerin kadın vücudunda yumurta ve spermleri bir araya getirmek dışında bir işlevleri olmadığından, tüplerin tıkalı olması herhangi bir şikayete neden olmaz. Adet düzensizliği, ağrı, akıntı gibi sorunlara tüp tıkanıklığı sebep olmamaktadır.

Tüp tıkanıklığı neden olur?

• Tüplerde sıvı birikimi (hidrosalpinks)

Kimi hastalarda, tüplerin içinde bir sıvı birikimi olur ve bu da tüp tıkanıklığına sebep olabilmektedir. Buna hidrosalpinks adı verilir. Bu gibi durumların tedavisinde tüpün içindeki sıvının boşaltılarak tüpün açılmaya çalışılması yerine fallop tüpünün alınması yoluna gidilir. Tüpler alındıktan sonra da tüp bebek tedavisi ile gebelik söz konusu olabilir. Tüplerin içinde sıvı birikimi olduğu halde tüpler alınmadan tüp bebek tedavisi yapılırsa da, buradaki sıvının içindeki bazı maddelerin toksik etkileri dolayısıyla embriyo rahimde tutunamayabilir.

• Tüplerde iltihap olması

Tüp tıkanıklığını oluşturan bir diğer sebep ise fallop tüplerinde oluşan iltihaplanmadır. Fallop tüplerini tıkayan ya da doğal yapısını bozan bu iltihaplanma, cinsel ilişki yoluyla bulaşan hastalıklar sebebiyle oluşabilir. Bu vakalarda eğer tüpler kurtarılabilecek şekildeyse antibiyotik tedavisiyle bir tüpün açılması sağlanmaya çalışılır ve ardından tüp bebek uygulamasına geçilebilir. Aksi halde yine tüplerin alınmasının ardından tüp bebek tedavisi yapmak gerekir.

• Tüplerin bağlanması

Tüpleri bağlanmış hastalarda tüpler açılarak tüp bebek uygulaması yapılabilir. Ancak bazı vakalarda tüpler çok uzun süredir bağlı olduğunda ve de yine iltihaplanma gibi sorunlar eşlik ettiğinde tüpleri açma yöntemleri olumlu sonuç vermeyebilir. 

Yaşı ilerlemiş kadınlarda, geri dönüşümsüz tüp hasarları olabildiği için  tüpleri açmak ya da almak da sonuç vermeyebiliyor.

Bunların dışında;

• Rahim ve çevresindeki organları kapsayan yüksek enfeksiyon,
• Endometriozis,
• Septik abortus,
• Dış gebelik ameliyatı gibi tüp ile ilgili ameliyat geçirmek,
• Hastanın geçmişinde tubal dış gebelik olması,
• Ender olarak tüpe yakın bölgede gelişen ve buraya bası yapan bir miyom olması,
• Pelvik tüberküloz gibi sorunlar da tüplerde tıkanıklığa sebep olabilmektedir.

Tüplerin tıkalı olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Laparoskopi, yani karın içerisine kamera ile bakılması ameliyatı, her iki tüpün de kapalı olup olmadığını kesin olarak anlamak için en doğru yöntemdir. Tüplerde tıkanıklıktan şüphe edildiğinde genellikle ilk olarak rahim filmi (HSG) çekilir. Ancak emin olmak için laparoskopinin yapılması gerekir. Rahim filminde spazm, yani kasılmalardan dolayı kapalı görülen tüpler aslında kimi zaman açık olabilir ve bu da laparoskopi ile tespit edilir. 

Tüplerden birinin tıkalı olması

Bazı durumlarda tüplerden yalnız biri tıkalıdır. Şayet tüplerden birisi tıkalı (kapalı) ise o taraftaki yumurtalıkta oluşan yumurta hücresi (oosit) rahim içerisine erişemez, yalnızca açık olan tüp tarafındaki yumurtalıktan atılan yumurta hücresi rahim içerisine girebilir. Bu halde adaylar tedaviye ihtiyaç duymadan bebek sahibi olma şansına sahiptirler. Fakat bu şans, her iki tüpü açık olan kadınlara göre daha düşüktür. Tüp bebek tedavisi olmadan doğal yolla gebelik denenebilir, ancak yaşı ilerlemiş hastalarda bu ihtimal azalır. Zaman kaybetmemek ve yaşın daha fazla ilerlemesine izin vermemek için bir an önce tüp bebek tedavisi denemek daha uygun olacaktır.

Her iki tüpün tıkalı olması

Kadının doğal yollardan hamile kalma şansını elinden alan durum ise her iki tüpünde kapalı olduğunun laparoskopi ile kesin olarak belirlendiği vakalardır. Kadının her iki tüpünün de tıkalı olduğu tespit edildiyse daha fazla vakit kaybetmeden bir an önce tüp bebek tedavisine başlanması önerilir. 

Tüplerin tıkalı olması nasıl tedavi edilir?

Tıkalı fallop tüplerinin tedavisi, tıkanıklığın nerede olduğuna ve ne kadar şiddetli olduğuna göre değişmektedir. Gebe kalmak isteyen kadınlar, başarı şansını artırmak için tüp bebek tedavisi de dahil gebelik denemelerine başlamadan önce mutlaka tedavi edilmeliler. 

• Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan ya da başka bir sorundan kaynaklanan iltihapların giderilmesi için antibiyotiklerle tedavisi uygulanır.
• Tüplerdeki tıkanıklığı azaltmak ve Fallop tüpünün dışındaki herhangi bir skar dokusunu çıkarmak için laparoskopik cerrahi uygulanabilir.
• Tıkanıklık daha şiddetli ise (genellikle bir hidrosalpins durumunda), ameliyat yoluna gidilir. Bu durumda sıvının rahme geri dönmesini önlemek için tüpün etkilenen kısmı çıkarılabilir. Sıvıyı boşaltıp tüpleri yıkamak da bir yolken, cerrahi işlemler çok daha kesin sonuç verecektir. 

Tüp tıkanıklığında gerekli cerrahi işlem yapıldıktan sonra tüplerin yeniden tıkanma riski de ekarte edilerek tüp bebek tedavisi ile gebelik denemek doğrusudur. 

Tüpleri tıkalı olan kadınlar tüp bebek tedavisi ile gebe kalabilir!

Tüp tıkanıklığı kadınların doğal yolla gebe kalabilme şansını düşürmekte ya da her iki tüpün de tıkalı olduğu vakalarda doğal yolla gebelik imkansız hale gelmektedir. Ancak tüpleri tıkalı olan kadınların tedavi edilmesinin ardından, eğer gebeliğe engel başka bir sorun yoksa tüp bebek tedavisi ile gebe kalabilme şansları çok yüksektir. Bu bakımdan tüp bebek tedavisi sayesinde tüpleri tıkalı olan kadınlar da bebek sahibi olabilmekteler.

Tüplerin tıkalı olması kadının yumurtlamasını engellemez!

Kadının herhangi bir yumurtlama problemi yok ise, tüplerin tıkalı olması kadının yumurtlamasını engellemez. Tüpleri tıkalı olan kadınların yumurtalıklarında normal şekilde yumurta üretilmektedir. Ancak tüpler tıkalı olduğu için yumurtalıktan salınan yumurta, tüpün içinden geçerek spermle buluşamaz, yani döllenme gerçekleşemediği için gebelik oluşmaz. Bununla birlikte tüplerin tıkalı olması, hamilelik gerçekleştikten sonra bebekle ilgili herhangi bir riske sebep olmaz.

“2022yılı güncel tüp bebek fiyatları” için yazımızı okuyabilirsiniz.