Kalsiyum neden önemli?
Vücudun sağlıklı bir şekilde işlevini yerine getirebilmesi için, ihtiyacı olan vitamin ve mineral desteğinin sağlanması gerekir. Yalnızca gebelik süresince değil, hayatın her döneminde vücudun ihtiyacı olan vitamin değerlerin sağlanması önemlidir. Ancak gebelik köklü değişimlerin yaşandığı, vücudun ihtiyaçlarının arttığı bir dönem olduğu için, kemiklerin desteklenmesi adına kalsiyumun gerekliliği daha bir ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle kadınların hamilelik dönemlerinde özellikle kalsiyum miktarını göz önünde bulundurarak beslenme alışkanlıklarını kazanması gerekir. Bkz: Hamilelikte beslenme rehberi
Hamilelik dönemi sürecinde alınan kalsiyum, anne adayında kemik erimesinin yaşanmaması için, bebekte kemik, diş gelişiminin sağlıklı bir şekilde sağlanması için gereklidir. Bunun dışında kalsiyum vücut içinde birçok göreve sahiptir.
Hamilelik döneminde, bebekler annenin sağladığı imkânlar doğrultusunda gelişimini sürdürürler. Gerekli gelişimi için ihtiyacı olan kalsiyum miktarı sağlanamazsa ise, annenin kemiklerinde yer alan kalsiyumdan karşılanmaktadır. Bu durumda da annenin kemikleri için ihtiyacı olan destek sağlanamadığı için, kalsiyum eksiliğine yol açarak, ilerleyen zamanlarda osteoporoz yani kemik erimesi sorununa yol açabilmektedir.
Gebelik döneminde ihtiyaç duyulan kalsiyum miktarı ne kadardır?
Gebelik dönemi süresince, anne adayının günde 1000 miligram (1 gram) kalsiyum takviyesi alması gerekir. Eğer anne adayı 18 yaşının altında ise, günlük kalsiyum gereksinimi 1300 mg karşılaması gerekir.
Gebelik döneminde kalsiyum tabletlerinin kullanılması gerekir mi?
Gebe anneler, gün içerisinde alması gereken 1000 mg kalsiyum gereksinimini yiyecek ve içeceklerden karşılayabiliyor ise, ek bir kalsiyum desteğine ihtiyaç yoktur. Ancak alınan gıdalar yeterli miktarda kalsiyum desteğini karşılamıyor ise, kalsiyum takviyesinin yapılması gerekir.
Gebelik boyunca kullanılan multi vitamin hapları da kalsiyum içermektedir. Ancak bunlarda genel olarak 125 mg civarında daha az miktarda kalsiyum bulunur. Bu miktarda anne adayının ihtiyacı olan kalsiyum desteğini sağlamaz. Bu nedenle süt, yoğurt gibi kalsiyum bakımından zengin gıdaları tüketmeyen anne adaylarının, vitamin hapları haricinde ekstra kalsiyum tabletlerini de kullanması gerekir.
Hangi besinler kalsiyum içerir?
Süt, yoğurt, peynir kalsiyum açısından oldukça zengin besinlerdir. Bu besinlerin dışında kuru kayısı, ceviz, fındık, badem, alabalık, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagillerde kalsiyum bakımından oldukça zengindir. Aşağıda, bazı yiyecek ve içeceklerde bulunan ortalama kalsiyum miktarları belirlenmiştir:
100 ml süt: 125 mg kalsiyum içerir
1 su bardağı inek sütü: 250 mg kalsiyum içerir
1 su bardağı yoğurt: 250 mg
1 dilim (30 gram) beyaz peynir: 100 mg
1 avuç fındık veya badem: 50 mg
1 avuç kuru üzüm: 30 mg
100 gr susam: 1200 mg
100 gr mercimek: 68 mg
100 gr badem: 254 mg
100 gr soya fasulyesi: 226 mg
100 gr fındık: 209 mg
100 gr ceviz içi: 84 mg
Süt ve süt ürünlerinin kalsiyum içerikleri ortalama olarak ne kadardır?
100 gr inek sütü: 120 mg
100 gr yoğurt: 120 mg
100 gr çökelek: 505 mg
100 gr kaşar peyniri: 700 mg
100 gr beyaz peynir (yağlı): 162 mg
Kalsiyum eksikliği nasıl anlaşılır?
Kısa süreli kalsiyum eksikliği herhangi bir belirtiye yol açmaz ve kalsiyum ölçümü yapılmadan da eksikliğin belirlenmesi mümkün değildir. Çünkü bebek kandaki kalsiyum eksikliğini bir süre kemiklerden aldığı kalsiyum ile dengeleyebilmektedir. Fakat kalsiyum eksikliği uzun süre devam ederse kemiklerden alınan kalsiyum kemiklerin zayıflamasına yol açarak, kemiğin yoğunluğunu azalmasına neden olur. Bunun sonucunda da kemik kırığı, osteoporoz yani kemik erimesi gibi hastalıkların görülme ihtimali artar.
Kalsiyum eksikliğinin belirtileri nelerdir?
İlerlemiş kalsiyum eksikliği belirtileri kişiye göre değişkenlik gösterir. Başlıca belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Ellerde, ayaklarda ve yüz bölgesinde karıncalanma
- Bacaklarda kasılmalar
- Cilt kuruluğu ve kırılgan tırnaklar
- Düzensiz kalp atışı
- Hafızanın zayıflaması
- Depresyon
- Halüsinasyonlar
- Kas ağrıları
Laktoz intoleransı olan anne adayları kalsiyum ihtiyaçlarını nasıl karşılayabilir?
Laktoz enzim eksikliği (laktoz intoleransı) bulunan anne adaylarında, normal laktoz içeren sütler gaz, ve şişkinlik gibi problemler meydana getirdiği için, tüketilmekten kaçınılır. Bu nedenle ihtiyacı karşılamak için, yoğurt, ayran, cacık, peynir bol kalsiyum barındırdığından dolayı en uygun besinler olarak tercih edilmektedir. Ayrıca içeriğinde laktoz bulundurmayan sütler de tüketilebilir. Bunların dışında, kalsiyum içeriği daha az olsa da fındık, badem, portakal, mandalina, kuru üzüm, yeşil sebzelerle de kalsiyum desteği sağlanabilir. Ancak bu yiyeceklerde bulunan kalsiyum miktarı, süt ürünleri kadar fazla değildir. Bu nedenden dolayı da tek başlarına alınması yeterli olmaz.
Gebelik dönemlerinde süt içemeyen anne adayları için kalsiyum önerisi
- Bir kâse yoğurt
- 2 tane karper peyniri
- 2 kibrit kutusu büyüklüğünde beyaz peynir
- 1 adet dondurma
- 1 porsiyon brokoli ile de günlük kalsiyum ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz.
Süt ve süt ürünlerini tercih ederken nelere dikkat edilmesi gerekir?
Süt ve süt ürünlerini tercih ederken, yağsız ürünleri tercih etmeniz daha doğru olacaktır. Çünkü yağı alınmış süt, peynir ve yoğurttaki kalsiyum oranı daha fazladır. Ayrıca gebelik dönemlerinde artan kilo artışına dikkat etmek adına yağlı besinlerden uzak durmanızda gerekebilir. Bu ürünlerin tüketilmesi, bebeğe hiçbir şekilde zarar vermemektedir. Aksine bebeğinizin gelişimini sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi için ihtiyacı olan koşulları sağlamış olacaksınız. Bunların yanı sıra laktozsuz süt kullanımı da gaz oluşumunu azaltacaktır.
Kalsiyum eksikliğinin bebeklere etkisi nedir?
Bebeğin kemik gelişimini, diş sağlığını ve sinir sistemini etkilemektedir. Bu nedenle doğumdan sonraki ilerleyen yaşlarında, kemik hastalıkları ve gelişim bozukluklarının görülme olasılığı daha fazladır. Bunlara bağlı olarak ta ciddi sağlık sorunları gelişebilmektedir.
Gebelik döneminde yeterli kalsiyum miktarı karşılanmazsa ne olur?
Kalsiyum, kasların, kalp, sinir sisteminin gelişimini ve kan pıhtılaşması ve enzim aktivitesi için gerekli olan bir mineraldir. Özellikle 8. Gebelik haftası ile beraber bebeğin kemik ve diş oluşumu başladığı için, kalsiyum ihtiyacı artar.
Ödem: Gebelik dönmende düşük protein ve düşük kalsiyum alımına bağlı olarak ödem yani şişlik sorunu ortaya çıkabilir.
Gebelik toksititesi: Kalsiyum ihtiyacına bağlı olarak yaşanan ödem sorununu, aşırı olması durumu yaşanabilir.
Preeklampsi: Vücudun ihtiyacına yönelik gerekli önlemlerin alınmaması sonucunda yüksek tansiyon görülebilir.
Hipertansiyon: Kalsiyum eksikliğinden kaynaklanan zincirleme yaşanan komplikasyonların yan ürünü olarak baş ve karın ağrısı şeklinde hipertansiyon durumu görülebilir
Kemik dokusu bozukluğu: Yeteriz kalsiyum fosfor ve güneş ışınlarından sağlanan D vitamini eksikliğinde anne adayında kemiklerin yumuşamasına ve bozulması neden olabilir.
Kanama: Ayrıca kanda yaşanan kalsiyum eksikliği, doğum sonrası kanama riskini arttırmaktadır.
Sağlıklı bir gebelik ve doğum sonrası için
Sağlıklı bir gebelik ve doğum için, vücudunuzun ihtiyaca olan vitamin ve mineral desteğini sağlamanız gerekir. Bunun yanı sıra bebeğinizin zihinsel ve fiziksel gelişimi besin desteği sağlıklı bebekler için birinci kuraldır. Doktorunuzun yönlendirmesi doğrultusunda kalsiyum, folik asit, D vitamini ve protein ağırlıklı besin programlarınıza uymanız önerilmektedir. Bu dönemlerde alınan besinler çocuğunuzun ileriki yaşlardaki hayat standartlarını da belirleyeceği için, beslenme çok önemli bir yere sahiptir.
