Fizyolojik bir olay olan gebelik, önemli bir durum söz konusu olmadıkça yaşamı olumsuz yönde etkilememektedir. Gebeliğin normal ve sağlıklı olup olmadığı konusunda emin olmak için öncelikle kadın doğum doktoruna danışmakta fayda vardır.
Gebelik sürecinde anne adayı, hem kendi hem de içinde büyümekte olan bebeği için normal yaşantısında gereken ihtimamı göstermediği hususlara dahi dikkat etmelidir. Çünkü gebelik sürecinde anne adayı sadece kendini değil bebeğini de düşünerek hareket etmek zorundadır. Gebelik sürecinde anne adayının dikkat etmesi gereken pek çok konu vardır. Gebelikte dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında kısaca bilgi vermek gerekirse;
- Gebelikte sigara ve alkol gibi zararlı maddelerden uzak durulmalıdır.
- Kafein maddesini içeren çay, kahve, ve kolalı içeceklerden az miktarda tüketilmelidir.
- Gebelikte sağlıklı ve düzenli beslenme düzenine sahip olmak gereklidir.
- Yukarıda bahsi geçen hususlar gebelikte dikkat edilmesi gereken en önemli ilk 3 kuraldır. Bunlar dışında;
- Cinsel ilişkide bulunmak
- Spor yapmak
- Makyaj yapmak
- Denize ve havuza girmek
- Güneşlenmek
- Bilgisayar kullanmak
- Cep telefonu kullanmak
- Mikrodalga fırın kullanmak
- Güvenlik kapılarından geçmek
- Otomobil kullanmak
- Uçakla yolculuk yapmakta gebelikte dikkat edilmesi gereken diğer konulardır.
9 ay süren gebelikte anne adayının vücudunda türlü değişimler meydana gelir. Bu değişimlerden kaynaklı olarak anne adayları gebeliğin belirli evrelerinde sorunlarla karşılaşabilir. Gebeliğin her evresinde dikkat edilmesi gereken hususlar bu evrelerin gidişatına göre farklılık gösteriyor. Üç döneme ayrılan gebelikte dikkat edilmesi gerekenler hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak için yazımızın devamını okumanızı tavsiye ederiz. Böylelikle içinde bulunduğunuz gebelik sürecinde hangi konularda dikkatli olmanız gerektiği ile ilgili bilgi sahibi olabilirsiniz.
GEBELİKTE İLK 3 AY
Gebeliğin ilk 3 ayında salgılanan Beta HCG hormonu vücutta yarattığı etkilerle başroldedir. Beta HCG hormonu etkisi ile anne adayını kendini halsiz, yorgun hissedebilir. Sürekli uykuya ihtiyaç duyabilir. Ayrıca göğüslerinde hassasiyet oluşur ve hafif mide bulantısı beraberinde ve karın bölgesinde şişkinlik hissi de meydana gelir.
Gebeliğin ilk 3 ayında, folik asit ihtiyacı tüketilen gıdalardan tam olarak karşılanamamaktadır. Bu yüzden gebeliğin ilk 3 ayında folik asit takviyesi önemlidir. Hatta folik asite gebelikten yaklaşık 3 ay önce başlandığı takdirde doğacak bebekteki olası sinir sistemi anomalilerin de önüne geçilebilmektedir.
Gebeliğin ilk 3 ayında, pastörize olmayan süt, yoğurt ya da peynir gibi süt ürünleri ağırlıklı beslenilmelidir. Ayrıca hijyenik açıdan riskli olduğu için sucuk, salam ve sosis benzeri çiğ et barındıran gıdalar da gebelikte ilk 3 ay tüketilmemelidir.
Gebeliğin ilk 3 ayıda dahil olmak üzere tüm gebelik sürecinde bol sıvı alınması ihmal edilmemesidir.
Gebeliğin ilk 3 ayında, özellikle 6-12. haftalar arasında sabahları mide bulantısı ve kusma şikayetleri ile sıklıkla karşılaşılır. Bazı kokular bu şikayetleri arttırır. Sigara, parfüm vb. kokular nedeni ile artan bulantı ve kusma şikayetleri yeterli besin alımını da engellemektedir. Şiddetli mide bulantısı ve kusma ile seyreden gebeliğin ilk 3 ayında serum, mineral ve vitamin desteği gerekebilir.
Gebeliğin ilk 3 ayında kan basıncındaki düşmeye bağlı olarak baş dönmesi ile bayılma görülebilir. Bu gibi şikayetler içinde kan basıncını düşürebilecek olan yoğun aktivitelerden uzak durmaya ve istirahat etmeye özen gösterilmelidir.
Gebelikte kahverengi leke tarzı kanamalar sık görülür. Korkulan ise açık kırmızı renkli kanamadır. Gebeliğin ilk 3 ayında düşük riski diğer gebelik süreçlerine bakarak daha yüksektir. Özellikle ilk 10 hafta içerisinde düşük riski diğer gebelik süreçlerine oranla daha fazladır. Belirtilen süreç esnasında bir kanamaya rastlandığı durumda kadın doğum doktoruna bilgi verilmesi ve doktor kontrolünde istirahat gerekir.
Gebeliğin ilk 3 ayında bebeğin tüm organlarının gelişimi sebebiyle bu süreçte kullanılan tüm ilaçlar doktorun kontrolünde alınmalıdır. Doktor bilgisi dışında ilaç kullanımından kaçınılmalıdır.
Gebeliğin ilk 3 ayının son haftasında (12-13. gebelik haftaları) bebeğin ilk anomali taraması yapılacaktır. Bebeğin anomali taşıma riskinin belirlendiği bu inceleme kesinlikle atlanmamalıdır.
GEBELİKTE İKİNCİ 3 AY
Gebeliğin ikinci 3 ayı gebeliğin en keyifli sürecidir. Vücut bu dönemde gebeliğe adapte olur.
Gebeliğin ikinci 3 ayında bebeğin hareketleri hissedilmeye başlanır ve anne adayı ile bebek arasındaki duygusal bağ kuvvetlenir.
Gebeliğin ikinci 3 ayında iştah artar ve kilo alımı hızlanır. Kilo artışını kontrolde tutmak için sağlıklı beslenme haricinde fazla yorucu olmayan hafif tempoda egzersizler yapılabilir.
Gebeliğin ikinci 3 ayında ayak ve bacaklarda sıklıkla kramplar meydana gelebilir. Bu kramplar için magnezyum ve kalsiyum takviyesi yapılabilir.
Gebeliğin ikinci 3 ayında kanlanmanın artışından kaynaklı olarak vajinal akıntıda da artış olur. Vajinal akıntının kokulu olması ve kaşıntı ile birlikte görülmesi, cinsel ilişki esnasında yanmanın meydana gelmesi akla enfeksiyon şüphesini gelir ve bu durum tedavi gerektirir. Tedavi edilmediği takdirde vajinal enfeksiyonlar düşük ve erken doğuma sebebiyet verebilir.
12.-13. gebelik haftalarında yapılan üçlü testte anomali riskinde bir artış saptandığı takdirde amniosentez ile bebeğin genetik yapısının incelenmesi gerekir. Gebeliğin ikinci 3 ayında özellikle 16-18. gebelik haftalarında bebeğin anomali testi tekrarlanır.
GEBELİKTE SON 3 AY
Gebeliğin son 3 ayında alınan kilolar, anne karnındaki bebeğin ağırlığı ve duruş pozisyonundaki değişim nedeniyle sırt ağrıları oluşabilir.
Gebeliğin son 3 ayında hormonların etkisiyle kalça kemiklerinin birleştiği bölgede gevşeme olur ayrıca ağrı ve sancı hissedilebilir. Bu yüzden gebeliğin son 3 ayında ani ve ağır hareketlerden kaçınılmalıdır. Gebeliğin son 3 ayında rahmin ve bebeğin büyümesi sebebiyle kaburgalara baskı olduğundan dolayı ağrı oluşumuna sebebiyet verir.
Gebeliğin son 3 ayında bacak, ayak bilekleri, yüz, el ve el bileklerinde şişme sıklıkla görülür.
Gebeliğin son 3 ayında rahim kasları, doğuma hazırlandığı için hafif adet sancısı ya da karın bölgesinde hafif gerginlik formunda geçici kasılmalar görülür.
Gebeliğin son 3 ayında bebeğin başı doğum kanalına yerleştiği için idrar torbasına baskı olur ve bu yüzden sık idrara çıkma ihtiyacı duyulur.
Gebeliğin son 3 ayında bebeğin büyümesi ile birlikte rahim ve karın da büyür. Bu durum anne adayının yatış pozisyonunu zorlaştırır. Özellikle sırt üstü yatmaktan kaçınmalıdır.
Gebeliğin son 3 ayında karında düzenli aralıklarla sertleşme, kasılmalar, vajende su boşalması hissi, kanlı bir akıntı, doğum habercisi olan işaretlerdir bu işaretler hakkında bilinçli olunmalıdır. Özellikle 37. gebelik haftasının altında bu işaretlerle karşılaşıldığı takdirde erken doğum yaşanabilir muhakkak kadın doğum doktoru bilgilendirilmelidir.
Gebelik; ilk, ikinci ve son olmak üzere üç aylık periyotlara ayrılan bir süreçtir. Her 3 aylık süreçte anne adayında
ve bebekte değişimler yaşanır. Bu değişimlere bağlı olarak anne adayının kendisi ve bebeği için dikkat etmesi gereken hususlar bulunmaktadır. Düzenli gebelik kontrolleri sayesinde kadın doğum doktorları anneyi içinde bulunduğu gebelik süreci ile ilgili olarak tavsiyelerde bulunacaktır. Doktorun öneride bulunduğu konulara dikkat edildiği takdirde sağlıklı bir gebelik süreci geçirilecektir. Aksi takdirde gebelik öncesi sigara tüketimi, yoğun egzersiz ve fast-food ağırlıklı beslenmek gibi zararlı alışkanlıklardan taviz verilmez ise gebelik süreci sağlıklı ilerlemeyebilir anne adayı ve özellikle anne karnında gelişimini sürdüren ve doğuma hazırlanan bebek olumsuz etkilenebilir.
