Gebelikte duygusal iniş çıkışlar yaşanmakla birlikte doğum sonrası süreçte de ruh halinde değişiklikler, ağlama nöbetleri ve sinirlilik görülebilir. Bunun nedeni yalnızca doğumun bazı hormonal ayarlamalar yapmasından değil, aynı zamanda evinizde yeni bir bireyin yaşamaya başlamasından kaynaklanmaktadır.
Tüm bu değişiklikler mutluluk ve sevinç yerine üzüntü, stres ve kaygı gibi duyguları tetikleyebilir. Pek çok insan doğum sonrası bu süreci yaşamakla birlikte genelde 1-2 hafta içinde bu duygular kaybolur.
Ancak doğum sonrası 2 hafta geçtikten sonra da bazı anneler zorluk çekebilmektedir. Doğum sonrası depresyon adı verilen bu durumda daha şiddetli belirtiler görülmektedir. Tedavi edilmediği takdirde bu depresyon aylarca ya da yıllarca sürebilmektedir.
Doğum sonrası depresyonla ilgili her şeyi öğrenmek ve daha hızlı iyileşmek için neler yapabileceğinizi bu yazıda okuyabilirsiniz.
Doğum sonrası depresyon nedir?
Doğum sonrası depresyon, klinik depresyonun bir türü olmakla birlikte doğum sonrası ortaya çıkar. Yaygın olarak görülen belirtileri arasında şunlar bulunmaktadır:
- İştah kaybı
- Aşırı derecede ağlama ya da yorgunluk
- Bebekle bağ kurmada zorluk
- Huzursuzluk ve uykusuzluk
- Anksiyete ve panik atak
- Yoğun bir şekilde bunalmış, kızgın ya da umutsuz hissetme
Doğum sonrası depresyonun nedeni bilinmese de tıpkı diğer depresyon türleri gibi çeşitli nedenleri bulunuyor olabilir.
Doğum sonrası süreç, klinik depresyona yol açan biyolojik değişikliklerin, aşırı stresin ve hayatta meydana gelen büyük değişikliklerin bir arada yaşandığı hassas bir döneme neden olabilmektedir.
Doğum yaptıktan sonra aşağıdakiler gerçekleşebilir:
- Yeteri kadar uyuyamamak
- Vücudun, büyük hormonal değişimlerle başa çıkmaya çalışması
- Doğum yapmanın fiziksel olarak neden olduğu şeylerden iyileşmeye çalışmak
- Yeni ve zorlayıcı yükümlülükler
- Doğum şeklinin hayal kırıklığına uğratması
- İzole, yalnız ve kafası karışık hissetmek
Doğum sonrası depresyon ne zaman başlar?
Doğum sonrası depresyon, doğum yaptıktan hemen sonra başlayabilir, ancak kendinizi üzgün, yorgun ve keyifsiz hissetmenizin normal olduğunu düşünebileceğiniz için bunu hemen fark etmeyebilirsiniz. Doğum sonrası birkaç haftalık süreç geçtikten sonra ortada daha ciddi bir şeylerin olduğunu fark edebilirsiniz.
Doğum sonrası süreç genelde doğum yaptıktan sonraki ilk 4-6 haftayı kapsamaktadır. Çoğu kişide doğum sonrası depresyon bu dönemde başlar. Ancak bu depresyon gebelikte de ortaya çıkabileceği gibi doğum yaptıktan bir yıl sonra da görülebilir. Bu nedenle postportum adı verilen doğum sonrası dönemin içerisinde olmasanız da hissettiklerinizi görmezden gelmemelisiniz.
Doğum sonrası depresyon ne kadar sürer?
Doğum sonrası depresyon doğum yaptıktan birkaç hafta ila 12 ay sonra ortaya çıkabileceğinden dolayı ne kadar süreceği konusunda ortalama bir süre bulunmamaktadır. Bununla birlikte bazı araştırmalar, doğum sonrası depresyon belirtilerinin zamanla iyileştiğini ve çoğu vakada depresyonun başladıktan 3-6 hafta sonra ortadan kaybolduğunu göstermektedir.
Ancak doğumun üstünden 6 aydan fazla süre geçtikten sonra da depresyonun devam ettiği durumlar bulunmaktadır. Doğum yaptıktan sonra depresyon belirtisi gösteren kadınların yarısından fazlası doğumdan sonraki 1 yıl depresyon yaşayabilmekle beraber bazı kadınlarda depresif belirtilerin 3 yıla kadar sürebildiği görülmüştür.
Doğum Sonrası Depresyonda Risk Faktörleri
Doğum sonrası depresyonun ne kadar süreceği kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Belli risk faktörleriniz varsa tedaviyle bile doğum sonrası depresyonun uzun sürdüğünü görebilirsiniz. Belirtilerinizin şiddeti ve tedaviye başlamadan önce ne kadar süreyle belirtileriniz olmasına göre depresyonun süresi değişiklik gösterebilir.
Doğum sonrası depresyon risk faktörleri arasında şunlar bulunmaktadır:
- Geçmişte depresyon ya da başka bir ruh sağlığı hastalığı yaşamış olmak
- Emzirmede zorluklar
- Gebelikte ya da doğumda komplikasyonlar
- Eşten, aile üyelerinden ya da arkadaşlardan yeterli desteği görmemek
- Doğum sonrası süreçte işin kaybedilmesi ya da taşınma gibi büyük değişiklikler yaşamak
- Önceki gebelik sonrası doğum sonrası depresyon yaşamış olmak
Kimin doğum sonrası depresyon yaşayıp kimin yaşamayacağını ya da depresyonun ne kadar süreceğini belirlemek mümkün değildir. Ancak özellikle de erken dönemde uygun tedavi ile risk faktörlerinden birine sahip olsanız da rahatlama yaşayabilirsiniz.
Ne zaman doktora gitmeniz gerekir?
Doğumun üstünden 2 hafta geçtikten sonra kendinizi iyi hissetmiyorsanız, doktorunuzla iletişime geçmelisiniz. Doğum sonrası doktorunuzu ziyaret ettiğinizde de bu durumdan bahsedebilirsiniz. Hatta yaşadıklarınızdan doktorunuza ne kadar erken bahsederseniz, daha erken iyileşme şansınız o kadar yüksek olur.
Doğumdan 2 hafta sonra hala yoğun duygular yaşıyorsanız bu durumu dikkate almanız gerekir. Doğum sonrası depresyon hakkında yardım isterken mümkün olduğunca dürüst olmanız gerekir. Yeni ebeveyn olmakla ilgili olumsuz duygularınızı konuşmanız ve zorluk çektiğiniz şeyleri açığa çıkarmanız zor olabilir. Ancak doğum sonrası yaşadığınız depresyon hakkında ne kadar açık bir şekilde konuşursanız, doktorunuz size o kadar çok yardımcı olabilir.
Doğum sonrası depresyon nasıl atlatılır?
Doğum sonrası depresyonun üstesinden kendi başınıza gelemezsiniz. Depresyonu atlatmak için tedaviye ihtiyacınız vardır. Bu tedaviyi bir an önce almak, bebeğinize elinizden geldiğince en iyi şekilde bakmaya devam edebileceğiniz anlamına gelir.
Doğum sonrası depresyon tedavisinde pek çok seçenek bulunmaktadır. Ayrıca iyileşmenizin daha hızlı gerçekleşmesini sağlamak için hayat tarzınızda bazı değişikliklere gitmeniz fayda sağlayabilir. Sizin için en iyi olan tedaviyi bulana kadar devam edin. Doğru tedaviyle doğum sonrası depresyonu atlatmak mümkün olmaktadır.
Antidepresanlar: Doktorunuz, depresyonunuzun tedavisi için SSRI ilaçlar reçete edebilir. Çeşitli türde SSRI’lar bulunsa da doktorunuz, belirtilerinizi en iyi şekilde tedavi edecek en az yan etkiye sahip ilacı vermeye çalışacaktır. Çok sayıda SSRI, emzirme sırasında kullanılabilmektedir. Ancak doktorunuza bebeğinizi emzirdiğinizi söylemelisiniz. Bu sayede doğru ilacı ve dozu ayarlayabilir.
Danışmanlık: Bilişsel davranışsal terapi, depresyon tedavisinde ön plana çıkmaktadır. Yaşadığınız bölgede size yardımcı olacak bir uzman bulmanız mümkün olacaktır.
Grup terapisi: Doğum sonrası depresyon yaşayan diğer kişilerle deneyimlerinizi paylaşmanız faydalı olabilir. Online olarak da bulabileceğiniz bir destek grubu, hayati önem taşıyabilir.
Sonuç Olarak
Doğum sonrası depresyon çoğu zaman aylar sürmektedir. Depresyon sadece beyninizi değil, tüm bedeninizi etkilemekle birlikte tekrar kendiniz gibi hissetmeniz için zaman geçmesi gerekebilir. Depresyon için ne kadar erken yardım alırsanız o kadar erken iyileşebilirsiniz.
Zorluk yaşarken yardım aramak zor olsa da depresyonun hayat kalitenizi ve bebeğinizin bakımını etkilediğini düşünüyorsanız eşinizle, güvendiğiniz bir aile üyesiyle, arkadaşınızla veya doktorunuzla bu konuyu konuşmayı deneyin. Ne kadar erken yardım alırsanız, kendinizi o kadar erken iyi hissetmeye başlarsınız.