İntrapepatik gebelik kolestazı (ICP), hormonal olarak kolestazdan etkilenen bir sorundur. Genetik olarak yatkın olan kişilerde ve geç gebelikte sıklıkla meydana gelmektedir. Gebelikle ilgili en yaygın karaciğer bozukluğu sebebiyle de oluşabilir. Genellikle kaşıntı, ellerde, avuç içinde ve ayak tabanlarının pruritusundan başlar. Genellikle gebeliğin ikinci yarısında veya üçüncü çeyreğinde meydana gelir.Teşhis, fiziksel muayene ve laboratuar bulguları ile koyulabilir. Gebelik kaşıntısı tanısı konduktan hemen sonra tedaviye başlanmalıdır. Hamilelik kolestazı gebeliğin sonlarında ortaya çıkar ve genellikle eller ve ayaklarda, ancak çoğu zaman vücudun diğer birçok bölgesinde yoğun kaşıntı oluşturur. Hamilelik kolestazı rahatsız edici şiddette hissedilebilir, ancak uzun vadeli bir risk oluşturmaz. Ancak gelişmekte olan bir bebek için gebeliğin kolestazı tehlikeli olabilir. Doktorlar genellikle erken doğum yapılmasını önerebilir. “Kolestaz” terimi, karaciğerden gelen safra akışını (sindirim sıvısı) bozan herhangi bir rahatsızlığı ifade eder. Gebelik, kolestazın olası birçok sebeplerinden biridir. Gebelik kolestazının diğer isimleri obstetrik kolestaz ve gebeliğin intrahepatik kolestazını olarak geçmektedir.
Belirtiler nelerdir?
Yoğun kaşıntı, gebeliğin kolestazın baskın semptomudur. Çoğu kadın ellerinin avucunda veya ayak tabanlarında kaşıntı hissetmektedir. Bazı kadınlar ise tüm vücudunda kaşıntı hisseder. Kaşıntı genellikle geceleri daha kötüdür ve uyku sorunlarına dahi yol açabilir.Kaşıntı, gebeliğin üçüncü trimesterinde en şiddetli formunda görülmektedir. Ancak bazen daha erken başlar. Bebek dünyaya geldiğinde kaşıntı sorunu da genellikle kaybolur.
Gebelik kolestazının diğer bulgu ve belirtileri arasında ise:
- Derinin sararması (sarılık)
- Mide bulantısı
- İştah kaybı
- Kaşıntı
Sebepleri nelerdir?
Gebelik kolestazına neden olan faktörler belirsizdir. Genellikle genetik sebepler üzerinde durulmaktadır.Gebelik hormonları da bu sorunun meydana gelmesinde rol oynayabilir. Safra karaciğerde sindirim sisteminin yağları parçalamasına yardımcı olan bir sindirim sıvısıdır. Hamilelik hormonlarındaki artışın (üçüncü trimesterde olduğu gibi) karaciğerdeki safra akışını yavaşlatması söz konusu olabilir. Sonunda karaciğerdeki safra birikimi safra asitlerinin kan dolaşımına girmesine meydana gelebilir. Annenin dokularına konan saf asit, kaşıntıya neden olabilir.
Risk faktörleri nelerdir?
Hamilelikte kolestaz gelişme riskini artıran faktörler şunlardır:
- Gebelik kolestazına sahip aile bireyleri,
- Karaciğer hastalığı öyküsü
- Çoğul gebelik
Bu faktörlerden bazıları kalıtımla ilgilidir. Hamilelik hormonlarının yükselmesi ile risk faktörleri de artar. Kadınların yaklaşık üçte ikisi gebelik kolestazını yeniden yaşamaktadır.
Komplikasyonlar ise:
Anneler için, gebelik kolestazı vücudun yağda çözünen vitaminleri emme biçimini geçici olarak etkiler, ancak nadiren genel beslenmeyi etkilemektedir. Kaşıntı genellikle doğumdan birkaç gün sonra düzelmektedir.Bebekler için gebelik kolestazının komplikasyonları daha şiddetli olabilir. Nedeni bilinmeyen faktörlerden ötürü, gebelik kolestezi, bebeğin çok erken doğmasına (preterm doğum) yol açabilir. Ayrıca, bebeğin çevresindeki amniyotik sıvının içine giren mekonyum (bebeğin bağırsaklarında biriken madde) riskini arttırır. Ayrıca hamileliğin geç döneminde fetus için ölüm riski vardır. Olası ciddi komplikasyonlar nedeniyle, doktor gebeliğin 37. haftasında doğum eylemini önerebilir.
