Hamilelik, kadınların hayatları boyunca fizyolojik olarak köklü değişimleri yaşadığı doğal süreçlerden birisidir. Bu nedenle yaşanan değişimler sonucu hamilelik belirtileri olarak adlandırılan bazı şikayetler görülmektedir. Anne adaylarında en sık rastlanan bu değişim belirtileri ise baş dönmesi ve baygınlık hissidir. Hamilelikte rahmin büyümesine bağlı olarak rahme giden kan miktarı artmaktadır. Bu nedenle vücudun beyin gibi diğer sistemik organlarına giden kan miktarının yetersiz olması gibi bazı aksaklıklar meydana gelebilir. Bunun sonucunda özellikle ikinci trimester döneminde baş dönmesi ya da bayılma hissi ortaya çıkmaktadır. Ayrıca rahmin büyümesi ile anne adayının damarlarına uygulanan bası; göz kararmasına, baş dönmesine ve baygınlığa neden olabilir.
Hamilelikte baş dönmesi, göz kararması ve bayılma nedenleri nelerdir?
Hamilelik vücudun tüm sistemik düzeninde farklı etki yaratmaktadır. Özellikle hormon seviyelerinin artmasına bağlı olarak genişleyen damarlar, kan hacminin henüz yeteri kadar artmamasından dolayı bu tarz hassas durumlar yaratabilmektedir. Ancak sağlıklı bir anne adayı yaşadığı bu ciddi değişimlere adapte olarak, tolere edebilir. Fakat bazı durumlarda bu adaptasyon süresi daha geç olarak; baş dönmesi, göz kararması ve baygınlık hissine neden olabilir. Özellikle anne adayını yaşadığı bu durumlar aşağıdaki faktörler sonucunda ortaya çıkabilir:
- Aniden ayağa kalkma
Anne adayının sabit pozisyonu nedeni ile vücudun kan akışı bacak ve ayaklarda yoğunlaşır. Anne adayının hızlı bir şekilde yapmış olduğu kalkma eylemi sonucunda, bacaklarda biriken kan miktarı kalbe doğru giderken doğru kan miktar ayarlamasını yapamayabilir. Bu nedenle ani tansiyon düşmesi ve baygınlık hissi ortaya çıkmaktadır.
- Sırt üstü yatma
Hamileliğin ikinci trimester döneminde sonra iyice büyüyen rahim, vücudun alt tarafından kalbe dönen kan miktarını azaltır. Bu nedenle sırt üstü yatan anne adayları bu etkinin daha kötü bir hale gelmesine neden olarak baygınlık hissi yaşayabilir. Bkz: Hamilelikte yatış pozisyonları
- Kansızlık (Anemi)
Kansızlık sorunu olan anne adaylarında, kandaki oksijen taşımacılığını yapan alyuvarların yeterli olmamasında dolayı beyne ve tüm vücuda giden kan miktarındaki azalma, baş dönmesi ve baygınlık hissine neden olabilir. Özellikle anne adayındaki mevcut kansızlık gebelikle beraber ciddi bir boyuta ulaşabilmektedir. Bu nedenle gebelik döneminde anne adayının demir takviyesi alması önerilmektedir. Bkz: Hamilelikte kansızlık ve belirtileri
- Açlık ve susuzluk
Anne adaylarının gebelik sürecinde en çok dikkat etmesi gereken faktör beslenmedir. Özellikle anne adaylarının sağlıklı bir gebelik süreci ve sağlıklı bebek gelişimi için aç ve susuz kalmaması gerekir. Açlık kan şekerinin düşmesine neden olarak anne adayında sersemlik, baş dönmesi ve baygınlığa neden olabilir. Gebelik sürecinde anne adayının sık sık ve küçük porsiyonlarla beslenmesi, vücudun ihtiyacı olan su miktarını karşılaması gerekir. Özellikle sıcak havalarda sıvı alımına özen gösterilmelidir.
- Vasovagal bayılma
Bazı anne adayları ıkınma, idrar yapma ve bağırsak hareketleri esnasında halsizlik görülebilir. Anne adayını yaptığı bu eylemler kan basıncının düşmesine ve kalp atımını yavaşlamasına neden olarak, bayılma hissi ortaya çıkmaktadır. Ayrıca terleme, bulantı, esneme, hızlı nefes alma ve verme gibi şikayetler eşlik edebilmektedir.
- Aşırı sıcak ortamlarda bulunma
Anne adaylarının sıcağa maruz kalması ve aşırı sıcak banyoda uzun süre kalması, kan basıncının düşmesine neden olarak bayılma hissini ortaya çıkarabilir.
- Hızlı nefes alıp verme
Anne adaylarının aşırı efor sarf etmesine bağlı olarak hızlı nefes alıp vermesi, bayılmaya neden olabilir. Egzersiz gebelik süreci için her ne kadar önemli olmasına rağmen, anne adayının kendi yormayacak aşırı ağır egzersizlerden kaçınması gerekir.
Gebelikte baş dönmesi ve bayılma hissini önlemek amacı ile anne adayları neler yapabilir?
- Sabit oturma pozisyonunuzdan kalkerken yavaş hareket etmeye özen göstermeniz gerekir.
- Günlük hayatınızda mümkün olduğunca yorulmayacak işlerle uğraşmanız ve yavaş hareket etmeniz gerekir.
- Sırt üstü yatmamaya özen gösterin. Ayrıca yan yatarken kalçanızın altına yastık koyabilirsiniz.
- Aşırı sıcak ve nefes almanızı engelleyecek bunaltıcı kalabalıklardan uzak durun ve oda sıcaklığına dikkat edin.
- Sık sık ama küçük porsiyonlarla vücudunuzun ihtiyacı olan vitamin ve mineralleri taze ve doğal besinlerden karşılamaya özen gösterin. Tahıllı ekmek, taze meyve ve az yağlı yoğurtlar ile atıştırarak aç kalmamaya dikkat edin.
- Vücudun alt bölümündeki kan dolaşımına yardımcı olmak için günlük olarak yapılan hafif yürüyüşler ve egzersizler faydalı olacaktır.
- Bol bol sıvı tüketin.
- Demir açısından zengin kırmızı et, fasulye, yeşil yapraklı sebzeler ve kuru meyveler tüketin. Bunun dışında doktorunuzun önerdiği k demir takviyelerini de lamayı ihmal etmeyin.
Hangi durumlarda doktora başvurulması gerekir?
Gebeliğin herhangi bir döneminde yaşanan göz kararması, baş dönmesi ve baygınlık hissi durumunda mutlaka doktorunuzu bilgilendirmeniz gerekir. Ayrıca bu semptomların yanı sıra karın ağrısı ve anormal vajinal kanamalar eşlik ediyor ise dış gebelik riski gündeme gelmektedir.
