Gebelik, vücudunuzda daha önce gözlemlemediğiniz değişik belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Yaşadığınız hormonal değişimlere karşı cildiniz farklı reaksiyonlar gösterebilir. Neyse ki bunların çoğu zararsızdır ve doğumun gerçekleşmesiyle son bulur.
Egzama, gebelikte yaygın olarak görülen cilt hastalıklarından bir tanesidir. Her ne kadar zararsız olsa da ileri aşamalarda sizi oldukça rahatsız edecek boyutlara gelebilir. Daha önce egzama sorunu yaşamış olan kadınlar hamilelik döneminde de egzamayla karşılaşabilirler. Tam tersi olarak bu dönemde egzama belirtilerinin kaybolduklarını da görebilirler.
Gebelik öncesinde egzama yaşamayan bazı kadınlarda ise gebelikle birlikte egzama görülebilir. Yani geçmişte egzama sorunu yaşamamış olsanız da hamile kaldığınızda bu sorunla karşılaşabilirsiniz. Hamileliğiniz boyunca egzama ile karşılaşırsanız bu sorunu çoğu kadını yaşadığının farkında olun ve korkmadan neler yapabileceğiniz hakkında doktorunuzla konuşun.
Hamile kadınlardan egzama ile karşılaşan kadınların yaklaşık %20-40 kadarını bu sorunla daha önce karşılaşmış olan kadınlar oluşturuyor. Ayrıca egzama belirtileri gelişen hastalardan yaklaşık 3’te 1’i bunu ilk iki trimesterde yaşıyorlar. Hamile kadınlar egzama dışında cilt tonunda değişiklikler, akne, kızarıklık, kuruluk, cilt hassaslığı ya da cilt yağlanması gibi cilt rahatsızlıklarıyla karşılaşabiliyorlar.
Hamilelikte görülen egzamanın tıp dilinde farklı adları olabiliyor:
- Gebeliğin atopik erüpsiyonu
- Gebelik prurigosu
- Gebeliğin pruritik foliküliti
- Gebeliğin papüler dermatiti
Egzama nedir?
Egzama yaygın görülen bir cilt hastalığıdır. Kaşıntılı, kuru ve gözle görülür bir şekilde hasar görmüş bir deri egzamayı tanımlar. Egzaman cildin çatlamasına ve kırmızı görünmesine yol açar. Egzama vücudunuzda küçük alanları etkileyebileceği gibi kendisini bütün vücuda yayılmış bir şekilde de gösterebilir. Genelde dirsek içleri ve dizlerin arkası gibi kıvrımlı bölgelerde görülür. Egzama bebeklerde de özellikle yüz bölgesinde görülebilir.
Egzama genelde çok kuru ciltlerde meydana gelir. Çünkü kuru ciltler nem tutamaz hale gelir ve cilt belli tetikleyicilere daha duyarlı hale gelerek sonuçta kırmızı ve kaşıntılı bir hal alır.
Egzamaya sahip olmanızın nedeni genetik faktörler olabilir. Araştırmalar gösteriyor ki ebeveynlerinden birinde veya ikisinde ya da kardeşinde egzama olan bireylerin kendilerinde de egzama gelişme riski yüksek oluyor.
Egzama bulaşıcı değildir. Dokunma yoluyla başka birine geçmediği için korkmanıza gerek yoktur.
Egzamayı Tetikleyen Faktörler
Egzamayı tetikleyen faktörler kişiden kişiye değişebilir. Ancak genel sebeplerin şunlar olduğu düşünülmektedir:
- Sabun, deterjan, şampuan gibi tahriş edici maddeler
- Kuru ve soğuk hava, ev tozları, hayvan tüyleri, polenler gibi çevresel faktörler ile alerjenler
- Süt, yumurta, fıstık ezmesi, soya ve tahıl gibi gıda alerjileri
- Sentetik kumaşlardan ya da yünden yapılmış kıyafetler
- Hamilelikte yaşanan hormonal değişimler
- Deri enfeksiyonları
Egzamaya sahip olan bazı kişiler ise havanın çok tozlu ya da kuru olduğu zamanlarda ya da kendilerini stresli, terli, çok soğuk ya da çok soğuk hissettiklerinde bu sorunu yaşadıklarını ifade etmişlerdir.
Gebelikte Egzama Görülmesinin Nedenleri
Egzamanın alevlendiği dönemler hastanın egzama belirtilerini en yoğun olarak yaşadıkları dönemlerdir. Egzamanın kesin nedeni tam olarak bilinmese de bazı çevresel ve içten gelen tetikleyicilerin neden olduğu düşünülüyor. Ayrıca gebelikte yaşanan hormon değişimlerinin de egzamaya neden olduğu düşünülüyor.
Daha önce egzama sorunu yaşamış olan hamilelerin yüzde 25’inde egzama belirtilerinin gebelik sürecinde tekrar göründüğü, ancak yüzde 50’sinden fazlasında da hastalıkta gerileme görüldüğü tespit edildi. Her ne kadar araştırma ile elde edilen bilgiler kısıtlı olsa da egzamanın gebeliğin ikinci trimesterinde daha fazla göründüğü saptandı.
Hem genetik hem de çevresel faktörler çocuğunuzda egzama gelişip gelişmeyeceğinde etkili olacaktır. Bu alanda yapılan araştırmalarda uzmanlar mutasyon geçirdiği zaman egzamada önemli bir rol oynayan filaggrin geninin eksik olması durumunda cildin bariyer işlevinde sorun meydana getirdiğini ortaya çıkardı.
Bazı araştırmalarda egzamanın babadan çok anneden çocuğa geçebileceğini ortaya koysa da bunun kesin olarak kabul edildiğini söylenemez. Bazı çalışmalarda da aksi durumun geçerli olabileceği görüldü.
Gebelikte Egzamanın Tanısı
Hamileyseniz ve cildinizde sorunlar yaşıyorsanız bunun egzama olup olmadığını anlamak için doktorunuz sizi muayeneden geçirecektir. Gerekli görürse hastalıktan emin olmak için biyopsi alınmasını da isteyebilir.
Gebelikte yaşayabileceğiniz cilt sorunları ile ilgili doktorunuzu her adımda bilgilendirmeniz gereklidir. Olası rahatsızlıkların tespit edilebilmesi için şu konularda doktorunuzu bilgilendirmelisiniz:
- Cildinizde değişimlerin ne zaman başladığı
- Günlük rutininiz ya da hayat tarzınızla alakalı beslenme düzeniniz de dahil olmak üzere yaptığınız değişiklikler
- Hastalık belirtileri ve günlük hayatınızı nasıl etkilediği
- Hastalığın şiddetini arttıran ya da azaltan etkenler olup olmaması
Yukardaki maddelerle ilgili yaşadıklarınızı doktorunuza iletirken başka bir hastalıkla alakalı kullandığınız ilaçlar ya da aldığınız tedaviler varsa bunlardan da doktorunuza mutlaka bahsetmeniz gerekiyor.
Gebelikte Egzama Tedavisi
Gebelikte görülen egzama, genelde nemlendiriciler ve merhemlerle kontrol altına alınabiliyor. Ancak egzamanız ciddi boyutlara ulaştıysa doktorunuz steroid içeren merhemler kullanmanızı önerebilir. Lokal olarak deriye uygulanan steroidlerin hamilelik boyunca güvenli olduğu düşünülüyor. Ancak yine de doktorunuzla konuşmalı ve endişeleriniz varsa bunları dile getirmelisiniz. Doktorunuz tedaviler ve riskleri hakkında sizinle konuşacaktır.
Gebelikte egzama tedavisi için şunlar önerilebilir:
- Yatıştırıcı kremler
- Hafif, orta ya da güçlü dereceli lokal steroidler
- Fototerapi
Egzamayı Önlemek için Yapılabilecekler
- Duşta sıcak değil ılık su kullanın: Sıcak su cildinizin kurumasına neden olabilir. Bu nedenle cildinizin kurumaması için ılık suyla duş almalısınız.
- Cildinizin nemlendiricilerle yeterince nemlendirdiğinizden emin olun: Gebelikte egzama sorunu yaşıyorsanız cildinizi düzenli olarak nemlendirmek etkili olacaktır. Ancak nemlendiricinizi seçerken nazik, parfümsüz ve hipoalerjenik olmasına dikkat etmelisiniz ve nemlendiriciyi duştan hemen sonra uygulamalısınız.
- Cildinizi tahriş etmeyecek bol ve rahat kıyafetler giyin: Çok dar ya da üstünüze oturan kıyafetler giymekten kaçınmalısınız. Çünkü dar kıyafetler ısıyı içerde tutabilir ve cildinizin tahriş olmasına neden olabilir. Ayrıca Pamuk gibi doğal ürünlerden yapılmış kıyafetler giymelisiniz.
- Sert kimyasal içeren temizleyici ve sabunlardan kaçının: Sert kimyasallar içeren temizleyiciler egzamayı tetikleyebilir. Bunlar yerine organik ve nazik temizleyiciler tercih etmeye çalışın. Ayrıca parfüm ve makyaj malzemesi gibi ürünlerde de dikkatli olmayı ihmal etmeyin.
- Bol bol su için: Yeterli su içmek, sağlıklı bir cilt için olmazsa olmazdır. Bu nedenle doktorunuzla konuşup günlük içmeniz gereken su miktarı neyse onu içmeyi ihmal etmeyin.
- Kuru iklimde yaşıyorsanız evde havayı nemlendiren cihaz bulundurun: Evin içindeki hava kuruysa bu cildinizi kötü yönde etkileyecektir. Bu nedenle kuru iklimli yerlerde yaşıyorsanız ev içindeki havayı nemlendirmeyi ihmal etmeyin.
- Isıtıcılar evin içerisindeki havayı kuruttuğundan dikkatli kullanın: Kuru iklimde yaşıyor olmasanız bile kışın evin içindeki ısıtıcılar havayı kurutur. Bu nedenle ısıtıcı kullanıyorsanız da evin içindeki havayı mutlaka nemlendirin.
Evde bulabileceğiniz ürünlerle egzama belirtilerini rahatlatmak için şunları yapabilirsiniz:
- Hindistan cevizi yağı: Hindistancevizi yağı doğal bir nemlendiricidir ve inflamasyonu azaltmasıyla ünlüdür. Losyon şeklinde kullanabileceğiniz gibi hindistancevizi yağını tahriş olan ve kaşınan bölgelere doğrudan sürebilirsiniz.
- Beslenme alışkanlıklarında değişiklikler: Bazı gıdalar inflamasyonu tetikleyebilir. Egzamayı tetikleyen gıdalardan kaçınmak istiyorsanız süt ürünleri ve glutenli gıdaları tüketmeyi azaltabilirsiniz. Ayrıca işlenmemiş gıdalar tüketmek gebelik sürecinde genel olarak faydalı olacaktır.
- Probiyotikler: Hamilelikte kullanacağınız bazı probiyotikler sağlığınız için yararlı olacaktır. Ancak bunları kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın.
Gebelikte Egzama Herhangi Bir Soruna Yol Açmaz
Gebelikte yaşayacağınız egzama, anne ve bebek için tehlikeli değildir. Bu nedenle erken doğum ve bebeğin etkileneceği başka durumlar için korkmanıza gerek yoktur. Anne adaylarının çoğunda egzama doğum sonrasında geçmektedir. Ancak bazı kişilerde doğum sonrası egzama görülmeye devam edebilir. Ayrıca gelecekte yine hamile kaldığınızda egzama yaşama riskiniz her zaman bulunmaktadır. Egzama uzun vadede ne doğurganlık üzerinde ne de bebeğiniz üzerinde ne de sizin üzerinizde herhangi bir soruna yol açmayacaktır.
