Hamilelik dönemi kadınların yaşamlarının her alanına maksimum özen göstermeleri gereken bir süreçtir. Çalışma koşulları, beslenme şartları, sosyal hayat, psikolojik durum gibi yaşama dair her bir faktör hamilelikte çok büyük önem taşır. Özellikle de beslenme koşullarının tamamen bebeğin ve annenin sağlığı ve gelişimi düşünülerek planlanması gerekiyor. Bu bağlamda genel olarak sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmek esas olmakla birlikte, bazı vitamin ve minerallerin hamilelikte alınması olmazsa olmazdır. B 12 vitamini de her anne adayının gebelik boyunca mutlaka alması gereken vitaminlerden birisidir.
B12 vitamini çok önemlidir!
B12 vitamini, daha çok hayvansal dokularda bulunan, birçok metabolizma faaliyetlerinde koenzim görevi yapan çok önemli bir vitamindir. Suda çözünen bir vitamin olan B12 vitamini, vücudun ihtiyacı olduğu kadar kullanıldıktan sonra yine vücut tarafından idrarla dışarı atılmaktadır. B12 vitamini sindirim sisteminin doğru çalışması için gerekli olmakla birlikte, aneminin, yani kansızlığın önlenmesi ve doğurganlık yetisinin artırılması gibi geniş bir yelpazede vücut için gereklidir.
B12 vitaminin vücutta; DNA sentezi yaparak enerji üretimini artırması, kandaki oksijenin tüm hücrelere, dokulara taşınmasına yardımcı olması çok önemli işlevlerdir. Sinir sisteminin düzenli olarak çalışmasını sağlayan B12 vitamini aynı zamanda sigara içen kişilerde sigaranın vücuttaki olumsuz etkilerini azaltmaktadır. Ayrıca kandaki oksijen seviyesini olması gereken düzeye getirmeye yardımcı olan B12 vitamini, hücre oluşumunu hızlandırır ve sinir uçlarının gelişimini teşvik eder.
Hamilelikte B 12 vitamini
B12 vitamini vücutta, kırmızı kan hücrelerinin üretiminden ve sinir hücrelerinin doğru bir şekilde çalışmasından sorumludur ve kesinlikle vücut için hayati öneme sahip bir vitamindir. Hamilelik döneminde beslenme ve gerekli vitaminlerin alınması hem bebek hem de anne için hayati önem taşımaktadır.
Bu süreçte B12 vitaminini yeterli miktarda almak, bebeğin özellikle sinir ve omurilik sisteminin geliştiği ilk haftalarda çok daha önemli olduğundan B12 açısından zengin gıdaların tüketilmesi önerilir.
Bu bağlamda tıpkı folik asit gibi B 12 vitaminini de daha gebelik olmadan gebeliğin planlandığı dönemde düzenli almaya başlamak gerekir. Ancak B 12 vitamini alımı doğal besinlerle olmalı, takviyeler ise vücutta eksiklik saptanması durumunda doktor tavsiyesi ile alınmalıdır. Zira bu konuda yapılan pek çok araştırma, hamilelikte B12 vitamini eksikliğinin bebekte nöral tüp defekti riskini arttırdığını ortaya koymaktadır. B12 vitamini eksikliği yaşayan annelerin bebeklerinde sinir sistemi sorunlarının görülme riskinin de 5 kat fazla olduğu bilinmektedir.
Fakat vitaminleri dışarıdan takviye olarak almak için mutlaka test yapılıp eksik olduğunun saptanması ve doktorun önermiş olması gerekiyor. Zira tıpkı diğer pek çok vitamin ve mineralde olduğu gibi vücuttaki eksiklik ne kadar riskliyse, fazlalık da bir o kadar tehlikeli olabilir.
Hamilelikte B12 vitamini eksikliğinde hangi hastalıklar görülür?
Spina Bifida
Anne rahmindeki bebeğin omurgası gelişimini tamamlayamaz ve bebekte bölgesel felce de neden olabilir.
Bebeğin omuriliği ve beyni az gelişmiştir ve bebek o şekilde doğar.
Ensefalosel
Anne rahmindeki bebeğin beyni, kafanın ön veya arkasındaki bir açıklıktan dışarı çıkmış durumdadır.
Hamilelikte B12 vitamini eksikliği neden olur?
Hamilelikte B12 vitamini eksikliği yaşanmasının genel olarak iki temel sebebi vardır. Bunlar yetersiz beslenme ve mide yüzeyinden B12 emiliminin tam yapılamamasıdır. Özellikle de vejetaryen beslenme alışkanlığı olan kadınların gebelikte B12 vitamini eksikliği yaşama riski çok yüksektir. Zaten başka pek çok besin maddesinden yoksun kalınacağı için hamilelikte vejetaryen beslenme asla önerilmez.
Zira B12 vitamini bitkilerde yeterli miktarda bulunmaz. Planlı bir gebelik olması ve anne adayının gebe kalmadan önce yaptırdığı testlerde B12 vitamini eksikliği tespit edildiği vakalarda doktor B12 iğnesi ile bu eksikliği kapatabilir. Sonrasında ise B12 bakımından zengin gıdaların ağırlıkta olduğu uygun bir diyet ile bu sorun ortadan kaldırılabilir.
Hamilelikte B12 vitamini ne kadar alınmalı?
Hamile bir kadın, günlük 2.6 mikrogram B12 vitamini almalıdır. Emzirme döneminde ise bu miktar 2.8 mikrogram civarındadır. Bu miktarın nasıl karşılanabileceğine dair bir fikir olsun diye 40 gram uskumru, 40 gram somon, 50 gram ton balığı, 100 gram lüfer, 30 gram pişmiş kuzu ciğeri, 100 gram sığır eti, 200 gram kuzu pirzola, 300 gram beyaz peynir ile günlük B12 ihtiyacının karşılanabileceği söylenebilir.
B12 vitamini hangi besinlerde bulunur?
B12 vitamini açısından zengin besinlerden bahsedildiğinde ciğer, kırmızı et, balık, yumurta, kabuklu deniz canlıları ilk sırada sayılabilir. Bu besinlerden bazıları yüksek kalori içeriği sebebiyle kontrollü olarak tüketilmelidir. Ancak B12 vitamini eksikliğinin vücutta çok ciddi sorunlara sebep olduğu ve özellikle de gebelikte çok gerekli olduğu için B12 vitamini açısından zengin olan besinler beslenme programında mutlaka olmalıdır.
Bu besinler yukarıda sıralananlara ek olarak; tahıllar, yeşil yapraklı sebzeler, süt, peynir, et, fındık ve özellikle somon balığıdır. Karaciğer çok yüksek oranda B12 vitamini içermekle birlikte çok fazla A vitamini içerdiği için gebelikte haftada bir kez bir öğünden fazla tüketilmesi önerilmez.
Midye ve istiridye gibi kabuklu deniz canlıları da B12 vitamini bakımından çok zengindir. Bunun yanında çinko, bakır ve demir açısından da zengin olmaları kabuklu deniz canlılarının tüketilmesi için çok önemli sebeplerdir.
Ancak söz konusu gebelikte B12 vitamini alımı için kabuklu deniz canlıları tüketmek olduğunda kesinlikle dikkatli olmakta ve de kısıtlı tüketmekte fayda var, hatta bazı uzmanlar gebelikte kabuklu deniz canlılarının tüketilmemesi yönünde uyarıda bulunmaktalar. Çünkü kabuklu deniz canlıları deniz diplerindeki zararlı maddeleri de içine çekebilen, içinde biriktiren özelliktedir. Ayrıca kolesterolü yükseltici etkilerinden dolayı kabuklu deniz canlılarının fazla tüketilmesi zararlıdır.
B12 vitamini eksikliği belirtileri nelerdir?
- Aşırı yorgunluk, güçsüzlük, halsizlik,
- Unutkanlık,
- Konsantrasyon eksikliği,
- Nefes alıp vermede güçlük ve zaman zaman nefes darlığı,
- Ciltte solgunluk,
- Dilin şişmesi,
- Kaslarda zayıflık, güçsüzlük,
- İleri düzeyde B12 vitamini eksikliğinde depresyon
Hamilelikte B12 vitamini eksikliği nasıl tedavi edilir?
B12 vitaminin yaşamın her döneminde vücuda yeterince alınması gerekir. Bu bakımdan her yaşta, her koşulda B12 vitamini eksikliği tespit edilmesi durumunda vakit kaybetmeden tedavi edilmesi gerekir. Özellikle de hamilelik döneminde B12 vitamini eksikliği olması hem anne adayı hem de bebek için çok ciddi sorunlara sebep olabilmektedir.
Bu bakımdan gebelik planlandığı dönemde, gebelik öncesinde mutlaka tam kan sayımı yapılarak B12 vitamini değerine de bakılmalıdır ve eksiklik saptanırsa doğru beslenme ile eksiklik giderilmelidir. Gebeliğin kısa süre içinde gerçekleşeceği düşünülüyorsa doktorun önerisi ile B12 vitamini takviyesi alınmalıdır.
