Tokluk Kan Şekeri Nedir, Nasıl Ölçülür?

Tokluk kan şekeri, kişi yemek yedikten yaklaşık 2 saat sonrasında kan şekeri seviyesidir. Kişinin tokluk kan şekerini ölçmek için test yapılır ve kandaki şeker seviyesi tespit edilir. Kişinin tokluk kan şekeri düzeyi, şeker hastalığı riskinin belirlenmesi açısından, açlık kan şekeri seviyesi kadar önemlidir. Bu bakımdan sağlık kontrollerinde veya şeker hastası olan kişilerin tedavi takiplerinde tokluk kan şekeri testi yapılır.

 Tokluk kan şekeri nasıl ölçülür?

Tokluk kan şekeri testi için, kişi ağzına ilk lokmayı aldıktan itibaren 2 saat süre tutulur ve sürenin sonunda test için kan alınması gerekir. 1 saat tokluk şekeri ve 2 saat tokluk şekeri şeklinde “normal” kabul edilen değerler vardır. Buna göre sağlıklı bir kişinin 1 saat tokluk şekeri düzeyi 140 mg/dl, 2 saat tokluk şekeri seviyesi ise 120 mg/dl ve altında olmalıdır. Tokluk kan şekeri kişi, ilk lokmayı aldıktan 2 saat sonrasında kan testi ile bakılabildiği gibi bir de, şeker yükleme testi adı verilen uygulama ile kişiye 75 gram karbonhidrat içeren glikoz solüsyonu verilerek de ölçülebilir.

Genellikle doktor, açlık kan şekeri ve tokluk kan şekeri ölçümünü birlikte isteyebilir. Bunun için kişi, bir gece önceden 8 – 10 saat kadar aç kalır ve sabah hastaneye geldiğinde kanı alınır, bu örnekten açlık kan şekeri ölçülür. Ardından kişi kahvaltısını yapar ve 2 saat sonrasında yeniden kan alınır. Bu örnek ile de tokluk kan şekeri ölçülür. Bu sayede aynı gün içinde hem açlık hem de tokluk kan şekeri ölçülür.

Tokluk kan şekeri kaç olmalıdır?

• • Kişi yemeğe başladıktan tam iki saat sonra ölçülen tokluk kan şekerinin 80 – 140 mg/dl arasında olması normla kabul edilir.

• • Şeker yükleme işlemiyle ölçülen tokluk kan şekeri değerinin 140 mg/dl’nin altında olması beklenir.

• • Test sonucunda tokluk kan şekeri 200 mg/dl’nin üzerinde çıktığında şeker hastalığı varlığına işarettir.

• • Tokluk kan şekerinin 14 – 199 mg/dl arasında ölçülmesi ise gizli şeker hastalığına işaret eder.

• • Tokluk kan şekeri sonucu normal sağlık koşullarına sahip bir yetişkinde 140 mg/dl’nin altında olmalıdır.

Tokluk kan şekeri yüksekliği belirtileri nelerdir?

• • Ağızda kuruluk, dudakları yalama isteği,

• • Normalden daha çok su içme isteği,

• • Sık sık idrara çıkma,

• • Kısa süreli aç kalma durumunda sinirlilik, açlığa karşı dayanıksızlık,

• • Geçmeyen yorgunluk, bitkinlik, halsizlik,

• • Zaman zaman görme kaybı, bulanık görme

Tokluk kan şekeri düşüklüğü ne anlama gelir?

Yapılan tokluk kan şekeri testinde ölçülen değerinin 50 mg/dl’nin altında olması tokluk kan şekeri düşüklüğü olarak ifade edilir. Hipoglisemi olarak da adlandırılan bu durumda kişinin kan şekeri çok düşüktür. Kişinin açlık ve tokluk hipoglisemi değerleri ayrı olur.

Tokluk kan şekeri düşüklüğü belirtileri nelerdir?

• • Durup durup titreme,

• • Aşırı sinir, gerginlik, asabiyet,

• • Duygu durumu bozukluğu, kaygılı bir ruh hali,

• • Aniden üşüme, aniden terleme,

• • Dalgınlık, konsantrasyon bozukluğu,

• • Bilinç işlevlerinde yavaşlama,

• • Nabzın yükselmesi,

• • Sık sık baş dönmesi,

• • Aniden acıkma,

• • Sıklıkla mide bulantısı,

• • Görme sorunları, görmede bulanıklık,

• • Dilde ve dudakta uyuşma, karıncalanma hissi,

• • Şiddetli baş ağrısı,

• • Sebepsiz kabuslar, uykuda ağlama krizleri

Hamilelikte tokluk kan şekeri kaç olmalı?

Hamilelik dönemi, kadınların tüm vücut fonksiyonlarının, kan değerlerinin, organların işlevlerinin farklılık gösterdiği bir dönemdir. Bu bakımdan kanda bakılan pek çok değer de hamilelik öncesine göre daha düşük veya yüksek seyredebilir. Hamileliğin başında zaten anne adaylarının tüm kan değerlerini ölçen detaylı bir test yapılır. Bununla birlikte her hamilelikte rutin olarak 24. ve 28. haftalarda anne adaylarına şeker yüklemesi ile tokluk kan şekeri testi yapılır.

Hamilelikte tokluk kan şekeri ölçümü için en güncel yaklaşım olarak kabul edilen şeker yüklemesi ile 75 gramlık karbonhidrat içeren glikoz solüsyonu anne adayına içirilir ve kan alınarak test yapılır. Bu testin sonucunda anne adayının 1. saat kan şekeri 180 ml/dl, 2. saat kan şekeri 153 gr/ml altında ise normal olarak kabul edilir. Fakat gebelik çok ciddi risk barındıran bir dönem olduğu için anne adayının bir değeri normalde olması gerektiğinden daha düşük ya da yüksek çıkarsa acilen müdahale edilir.

Testte anne adayının tokluk kan şekeri seviyesi istenilen düzeyde çıkarsa sağlıklı bir gebelik süreci ve doğum imkanından bahsedilebilir. Ancak anne adayının tokluk kan şekeri testini yaptırmaması durumunda adayında ve bebekte öngörülemeyen ve önlemeyen bazı sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Yüksek tokluk kan şekerinin zararları nelerdir?

• • Bu hastaların pek çoğunda iyi kolesterol normalden düşük, kötü kolesterol ise yüksek seyreder.

• • Yüksek tansiyon ve dolayısıyla kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riski yüksektir.

• • Beyin kanaması ve enfarktüs sebebiyle ölüm riski fazladır.

Yüksek tokluk kan şekeri nasıl düşürülür?

• • Tokluk kan şekeri seviyesinin yüksek çıkması durumunda doktorun reçete ettiği ilaçlar düzenli olarak kullanılmalı.

• • Egzersiz, tüm vücut sağlığına olduğu gibi kan değerlerinin iyileşmesine de faydalı olduğu için her gün en az 1 saat yürüyüş yapılmalı.

• • Aşırı kilolu olanlar ya da boyuna göre kilosu fazla olanlar kilo vermeli.

• • Bel çevresinde yağlanma olması kan şekerini yükseltici rol oynadığı için bel çevresini inceltici egzersizler yapılmalı.

• • Daha sağlıklı, doğal ve düzenli beslenmeli.

• • Sık sık ve küçük porsiyonlar halinde beslenmeli.

• • Şeker, un, tuz ve nişasta içeren besinlerden uzak durmalı.

• • Balık tüketimi kan değerlerini normale çekeceği için haftada 2 -3 kez balık yemeli.

• • Her gün en az 12 bardak su tüketmeli.

• • Yemek esnasında değil, yemeklerden yarım saat önce ve yarım saat sonra su içmeli.

• • Tam tahıllı ve lifli besinler tüketmeli.

• • Aşırı sinir ve stres yaratan ortamlardan ve kişilerden mümkün olduğunca uzak durmalı.

• • Yemeklerde Ayçiçek yağı, margarin ya da tereyağı değil, zeytinyağı kullanmalı.

Hamilelikte yüksek tokluk kan şekeri gelişme geriliği ve organ anomalilerine sebep olabilir!

Anne adayının tokluk kan şekerinin normal değerlerin üzerinde olması bebekte;

• • Omurga, kalp ve diğer organlarda anomalilere,

• • Büyüme ve gelişme geriliğine,

• • Şeker hastalığına,

• • Zor doğum dolayısıyla doğum travmalarına,

• • Yeni doğan döneminde uzamış sarılık hastalığına,

• • Kan şekerinin normal seviyeden daha düşük olması sorunu olan hipoglisemiye,

• • Kandaki kalsiyumun aşırı derecede azalması sorunu olan hipokalsemiye,

• • Kandaki magnezyum düzeyinin normalin altına inmesi sorunu olan hipomagnezemiye,

• • Yeni doğan solunum problemlerine sebep olabilir.

Hamilelikte yüksek tokluk kan şekeri nasıl tedavi edilir?

Tokluk kan şekeri normalden yüksek çıkan anne adayının şeker seviyesini hedeflenen seviyelerde tutulabilmesi için doktorun önerdiği diyet ve egzersiz programlarını uygulaması ve reçete edilen ilaçları da düzenli şekilde kullanması gerekiyor. Şeker hastalığı, yani diyabet; sistemik bir hastalıktır ve vücuttaki tüm organları olumsuz etkiler. Bu sebeple de anne adayın kadın hastalıkları ve doğum uzmanı, endokrinoloji uzmanı, beslenme ve diyet uzmanının da aralarında bulunduğu multi-disipliner bir yaklaşımla yakından takip edilmeli, tedavisi uygun şekilde yapılmalıdır.

Hamilelik öncesinde şeker hastalığı bulunan veya aile üyelerinde şeker hastalığı vakası olan kişiler gebelikte çok yakından takip edilmelidir. Bununla birlikte bu konuda risk grubunda olmayan anne adayları da düzenli kan şekeri testi yaptırmalıdır. Zira gebelik durumu kişinin metabolik fonksiyonlarını, kan değerlerini çok fazla değiştirebilmektedir.