Hamilelik süreci ortalama 9 ay gibi uzun ve pek çok hususun önemli olduğu bir dönemdir. Hamileliğin başından sonuna kadar çok sayıda faktöre dikkat etmek gerekir. Süreci sağlıklı ve sorunsuz bir şekilde geçirdikten sonra, son dönemlere gelindiğinde bir heyecan ve bir kaygı dönemine girilir. “Acaba bebek zamanında doğacak mı, erken doğum olursa nasıl olacak, bebeğin doğmak üzere olduğunu nasıl anlayıp hastaneye yetişmek gerekir, doğum anında nasıl hissedilir” gibi sayısız soru işareti bulunmaktadır. Hamileliğin son aşamalarına gelindiğinde işler çoğu zaman çok daha karmaşık bir hal alabilir. Çünkü “doğum sancıları” diye bir gerçek var ve bunun nasıl, ne kadar şiddetli olacağı bir yana, doğum sancısını başladığında neler yapmak gerektiği de bir muammadır.
Nihayet hamileliğin son aşamalarına gelindiğinde, kasılmalar tıpkı doğum için vücudun çalar saati gibidir ve doğumun yaklaştığını haber verecektir. Ancak bu her zaman böyle olmayabilir, bazen kasılmalar yanlış alarm verebilir. Bu aslında doğumun habercisi olmayan kasılmalara, onları ilk tarif eden doktorun adını taşıyan “Braxton -Hicks kasılmaları “ adı verilir. Braxton -Hicks kasılmaları, anne adayının vücudunu bebeğin gelişine hazırlayan pratik kasılmalar olarak düşünülebilir. Yani aslında gerçek doğum sancısı değil, doğuma hazırlık kasılmalarıdır. Ama o panik zamanlarında hangi sancının ya da hangi kasılmanın tam olarak nelere işaret ettiğini anlayabilmek de zor olabilir. Hele bir de ilk doğumunu yapacak olan anne adayları için her belirti doğuma işaret edebilir. Oysaki gerçek doğum sancıları ve Braxton- Hicks kasılmalarını birbirinden ayırmak için çok önemli sinyaller var. İşte bu ikisi arasındaki farkı anlamaya yardımcı olacak bir rehber niteliğinde bilgiler aşağıda sıralanmış durumdadır.
Braxton- Hicks kasılmaları nedir?
Braxton- Hicks kasılmalarına bazen “yanlış sancı” denir. Çünkü anne adayına gerçek doğum kasılmaları olduğu konusunda yanlış bir his verir. Braxton- Hicks kasılmaları rahmin doğum için açılma kasılmalarından, yani gerçek doğum sancılarından daha hafiftir ve sonuçta doğuma yol açmaz. Braxton- Hicks kasılmaları genellikle hamileliğin üçüncü trimesterinde başlar. Zaman zaman, genellikle öğleden sonra veya akşamüzeri ve özellikle de fiziksel olarak aktif bir gün geçirdikten sonra hissedilir. Gerçek bir patern fark edilmez, ancak doğum zamanı yaklaştıkça daha sık gelebilir.
Braxton- Hicks kasılması başladığında anne adayı, karnında bir sıkışma hisseder. Bu genellikle acı verici değildir, ama bazı kadınlar acı benzeri duygular hissedebilir.
Braxton-Hicks kasılmalarının belirtileri şunlardır:
- Sık sık gelip giden kasılmalar,
- Zaman geçtikçe güçlenmeyen veya birbirine benzemeyen kasılmalar,
- Anne adayı pozisyonunu değiştirdiğinde veya mesanesini boşalttığında kaybolan kasılmalar
Gerçek doğum kasılmaları nelerdir?
Gerçek doğum kasılmaları, vücut rahmi kasılmaya teşvik eden oksitosin adı verilen bir hormon salgıladığında gerçekleşir. Bunlar vücudun doğuma hazır olduğunun bir işaretidir ve aşağıdaki belirtiler görülür:
- Birçok kadın için gerçek kasılmalar hamileliğin 40. haftasında başlar.
- 37. haftadan önce başlayan gerçek kasılmalar erken doğum belirtisi olarak sınıflandırılabilir.
- Gerçek kasılmalar, vücut doğum için hazırlanırken bebeği doğum kanalına doğru itmek için rahmin üst kısmını sıkar.
- Gerçek kasılmalar, bebeğin çıkmasına yardımcı olmak için serviksi inceltir.
- Gerçek doğum kasılması hissi bir dalga olarak tanımlanmıştır. Ağrı düşük seviyede başlar, doruğa ulaşana kadar yükselir ve sonunda geçer.
- Gerçek doğum kasılmaları yaşanırken anne adayı karnına dokunursa, gerginlik ve şişkinliği hisseder.
- Kasılmalara mide bulantısı, kramp ve ishal eşlik ediyorsa gerçek doğum sancısı olabilir.
- Kasılmalar eşit aralıklı olduğunda, örneğin; beş dakika arayla ve aralarındaki süre kısalıyor ya da uzuyorsa (üç dakika arayla, sonra iki dakikada gibi) gerçek doğum sancısı olduğu söylenebilir.
- Gerçek kasılmalar zamanla daha yoğun ve acı verici hale gelir.
Yukarıda sıralanan belirtiler de dahil olmak üzere gerçek doğum sancıları olduğunun başka ipuçları da vardır. Bunlar:
- Banyo yaparken ya da idrar yaparken pembemsi veya kanlı bir mukus yığını görülebilir. Buna “kanlı nişan” denir.
- Anne adayı bebeğin karnında aşağı “düştüğünü” hissedebilir (nadiren).
- Vajinadan sıvı sızıntısı olabilir. Bu, “suyun” amniyotik kese adı verilen bir sıvı torbasından aktığının bir işaretidir.
Braxton –Hicks kasılmaları ve gerçek doğum sancıları arasındaki fark nasıl anlaşılır?
Aşağıdaki grafik gerçek doğum sancısı olup olmadığını veya sadece doğuma “pratik” yaptığını anlamaya yardımcı olabilir.
Gerçek doğum sancıları nerede hissedilir?
Gerçek doğum sancısı, sadece alt karın bölgesinde veya bel ve karın bölgesinde ağrı şeklinde hissedilebilir. Nadiren de ağrı bacaklara, özellikle üst uyluklara yayılabilir. Bununla birlikte ağrının yerinin gerçek doğum sancısının en güvenilir göstergesi olmadığını unutmamakta fayda var. Zira yeri kişiye göre sıklıkla değiştiğinden, kasılmaların sıklığını, yoğunluğunu ve düzenliliğini takip etmek daha doğru olur.
Gerçek doğum kasılması ortalama ne kadar sürer?
Gerçek doğum kasılmasının süresi, yoğunluğu ve sıklığı doğum evresine bağlı olarak değişebilir. Aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
- Erken doğum habercisi olan kasılmalar
Her kasılma genellikle 30 – 45 saniye sürer. 20 dakika arayla tekrarlanabilir, ancak bu evre sona erdiğinde aşamalı olarak kısalır.
- Aktif doğum sancısı olan kasılmalar
Bu kasılmalar giderek daha yoğun, sık ve daha uzun hale gelir ve her biri yaklaşık 40 – 60 saniye sürer. Aynı zamanda kadının hareket etmesine, pozisyon değiştirmesine göre de azalmaz, değişmez.
- Geçiş kasılmaları
Kasılmaların yoğunluğu ve sıklığı aniden artar, her biri yaklaşık 60 – 90 saniye sürer ve yaklaşık 2 – 3 dakika arayla gelir.
- Bebeği itme ve doğum kasılmaları
Doğum sancılarının bu ikinci aşamasındaki kasılmalar 60 – 90 saniye sürer. Ancak bazen daha da uzun aralıklar verebilir, yaklaşık 2 – 5 dakika arayla olabilir. Bunlar muhtemelen daha az ağrılıdır.
Kasılmalar hakkında ne zaman doktoru aramak gerekir?
Kasılmaların şiddeti, aralıkları ve diğer belirtileri göz önünde bulundurarak muhtemelen gerçek doğumun başlama işaretleri olduğu düşünülüyorsa artık doktoru arama vakti gelmiştir (kasılmalar 5 – 7 dakika arayla oluyorsa). Doktora ulaşılamaması durumunda ise hastaneye gitmek gerekebilir.
Kasılmaların gerçek doğum sancısı olduğundan emin olunmadığı, ancak kasılmaların oldukça düzenli olduğu vakalarda yine de doktoru aramak gerekir. Bunun için asla gelmeyecek mükemmel aralıklarla gerçekleşecek kasılmaları beklemek doğru olmaz.
Kasılmalar gece yarısı ya da bir tatil gününde geldiyse doktoru aramaktan çekinmemek önemlidir. Zira doğum doktorları bu gibi durumları sıklıkla yaşamaktalar ve bir bebeğin hayatının ne kadar önemli olduğunun farkındadırlar.
Kasılmaların gerçek doğum sancısı olduğunu düşünüp doktora giden anne adayı, bunun doğru olmadığını öğrenirse, bir yanlış alarm olduysa asla utanmamalıdır. Zira kasılmaları yanlış anlayıp zamanından önce hastaneye koşan ilk kadın kendisi değildir. Ayrıca gebelik ve bir bebeğin hayatı söz konusu olduğunda dikkatli olmak her zaman en iyisidir.
Erken doğum kasılmaları çok önemlidir!
Doğumun henüz beklenmediği, erken haftalarda gerçekleşmesi gibi bir risk neredeyse her gebelikte vardır ve erken doğum pek çok açıdan tehlike barındırmaktadır. Erken doğum, hamileliğin 37. haftasından önce gerçekleşen doğumdur. Erken gelen kasılmalar da, hamileliğin 37. haftasından önce gelen gerçek doğum kasılmalarıdır. Erken dönemde bu tür kasılmaların olması durumunda, kasılmaların her an güçleniyor ve daha sık görülüyor olması durumunda vakit kaybetmeden doktoru aramak en doğrusudur. Eğer doktora ulaşılamıyorsa hemen hastaneye gidilmelidir. Çünkü erken doğum, doktor kontrolünde, hastane ortamında olursa sorunsuz gerçekleşebilirken, aksi halde anne adayı ve bebeği pek çok risk bekleyebilmektedir.
Hangi durumlarda acilen hastaneye gidilmeli?
Aşağıdaki durumlarda hemen doktor aranmalı ve ulaşılamıyorsa acilen hastaneye gidilmelidir:
- Kasılmalar, giderek daha güçleniyorsa ve henüz gebeliğin 37. haftasına ulaşılamadıysa erken doğum riski nedeniyle acil müdahale gerekebilir.
- Gerçek doğum sancılarının belirtileri olsun ya da olmasın amniyotik kese yırtıldıysa ve “nişan” olarak tabir edilen su geldiyse hemen doktora gidilmelidir.
- Su geldiyse ve su yeşilimsi kahverengi bir tonda ise doktora gidilmelidir.
- Göbek kordonunun serviks veya vajinal kanalına kaydığı hissedilirse, kord prolapsusu (kordon sarkması) olabileceği için acilen hastaneye gidilmelidir.
Gerçek doğum sancılarına ne sebep olur?
Doğum sancıları, her doğumda değişen şiddette rutin olarak yaşanan kasılmalardır. Ancak bu güne kadar hiç kimse gerçek doğum kasılmalarını neyin tetiklediğini kesin olarak bulamamıştır. Bunlar fetüs veya plasenta ile başlayabilir. Ancak nereden kaynaklanırlarsa kaynaklansın, annede prostaglandinlerin ve oksitosinin çalışmasına yol açan bir zincir reaksiyonu başlatmaktadır. Sebebi her ne olursa olsun, yukarıda detaylı olarak ele alınan gerçek doğum sancıları hissedildiğinde ya da bundan şüphe edildiğinde vakit kaybetmeden doktora, hastaneye gidilmelidir. Zira doğum yaklaşmıştır.
Gebelikte cinsel ilişki sonrası kasılmalar olması normal midir?
Kadın orgazm olduktan sonra rahmin daraldığını fark etmiş olabilir. Bu durumda endişelenmeye gerek yoktur, orgazmın kendisi zaten rahim kasılmasıdır. Ancak elbette ki gebeliğin son haftalarında yaşanan normal dışı bir kasılma durumu varsa ciddiye alınmalıdır. Birçok anne adayı, cinsel ilişkiden sonra güçlü ve yarım saat kadar sürebilen kasılmalar yaşar ve bu da normal sayılabilir. Doktor, anne adayına hamilelik sırasında orgazmdan kaçınmasını tavsiye etmedikçe (genellikle erken doğum veya düşük yapma riski taşıyan kadınların orgazmdan, cinsel ilişkiden kaçınması gerekir), seks hamilelik sırasında güvenlidir ve bu tür kasılmalarla ilgili endişelenmeye gerek yoktur.
Kasılmalar varsa ne yapmalı?
- Sadece zaman zaman ortaya çıkan kasılmalar büyük olasılıkla Braxton-Hicks kasılmalarıdır. Ancak düzenli olarak gelmeye başlarsa, yaklaşık bir saat boyunca saymak, düzenini takip etmek gerekir. Eğer zamanla daha da güçlenir ya da yakınlaşırsa, muhtemelen gerçek doğum sancılarıdır.
- Yaklaşık 5 veya 6 dakika arayla oluyorsa, muhtemelen doğum çantasını alıp hastaneye gitme zamanıdır.
- Gerçekten doğum sancıları olup olmadığından emin olunamıyorsa, hemen doktor aranmalı veya doğum hastanesine gidilmelidir. Yanlış bir alarm olduğu ortaya çıksa bile, tıbbi yardım istemek her zaman daha iyidir.
- Hamileliğin 37. haftasın veya sonrası ise, kasılmalar özellikle ağrılıysa veya su da gelmişse, hastaneye gitmek özellikle çok önemlidir.