Erken Su Gelmesi ( Erken Membran Rüptürü )

Anne karnında bulunan amnios zarı, bebeği mikroorganizmalara ve dış ortamdan gelebilecek zararlı etkenlere karşı korumak için görev almaktadır. Ayrıca amnios sıvısı için depo görevi yapan amnios kesesinin ana maddesini oluşturur. Bu zar yeteri kadar kalın ve dayanıklı bir yapıya sahiptir.

Bu zar normalde doğum esnasında gerçekleşen kasılmaların yarattığı gerginlikten ve genellikle rahim ağzının belli bir açıklığa ulaşması sonucunda yırtılır. Yırtılma sonucunda amnios sıvısı keseden dışarı çıkarak vajinadan akıntı şeklinde boşalmaya başlar. Vücut artık doğumu gerçekleştirmeye başlamıştır. Ama bazı durumlarda amnios kesesi, doğumu başlatmak veya doğumu hızlandırmak için doktor tarafından özel bir alet yardımı ile delinerek açılır. Gebeliklerin % 10’nunda doğum kasılmaları başlamadan önce amnios zarı yırtılır ve vajinadan sıvı boşalır. Bu erken yırtılmaya, ‘’erken su gelmesi ‘’ denir.

Erken su gelmesi neden olur?

Erken su gelmesinin nedeni tam olarak açıklanamamıştır. Ama kesenin yırtılmasına etken iki önemli durum vardır. Birinci ve muhtemelen en önemli durum vajina ve rahim ağzında var olan enfeksiyonlardan dolayı kaynaklanmaktadır. Bu enfeksiyonlara örnek verecek olursak; B grubu streptokok, gonokok, klamidya ve bakteryal vaginozis gibi enfeksiyonlar neden olmaktadır. Bu enfeksiyonlar zarın belli bir bölgesini eriterek, zayıflatır. Eriyen bu bölgede kolaylıkla yırtılmaya sebep olur. Bu nedenle anne adayının gebelik sürecinde ortaya çıkan ya da öncesinde mevcut olan genital enfeksiyonların tedavi edilmesi çok önemlidir.

İkinci bir durum ise amnios zarı üzerine taşıyabileceğinden daha fazla yük binmesinden kaynaklanmaktadır. İkiz gebelik ya da ağır polihidramnios yani amnios sıvısının artması gibi durumlarda zar taşıyabilecek kapasiteye sahip değildir. Barındırması gereken sıvı miktarını taşıyacak güçte olmadığı için, gerginliğin en fazla olduğu bölgede meydana gelen yırtılmayla yine sıvının dışarı akmasına yol açar.

Erken su gelmesi – erken membran rüptürü tehlikeli bir durum mudur?

Amnios kesesi özelliğini yitirdiği andan itibaren iki önemli olay gerçekleşmeye başlar. Vajina ve rahim ağzındaki mikroorganizmalar hızla açılan bölgeden bebeğin bulunduğu rahim boşluğuna doğru ilerlemeye başlarlar. Amnios sıvısı içerik olarak mikroorganizmaların üremesi için çok uygun bir ortam oluşturur. Bu neden mikroorganizmalar amnios sıvısı içinde hızla çoğalmaya başlarlar.

İkinci önemli bir diğer olay ise, kesenin bütünlüğünü kaybetmesinden dolayı rahim kasılmalarını başlatıcı etkisinin olmasıdır. Amnios kesesi açıldığında bol miktarda prostaglandin adlı maddeler ortamda açığa çıkmaktadır. Prostaglandinler rahim kasılması üzerinde güçlü etkileri olan maddelerdir. Bunun yanında mikroorganizmaların çoğalarak başlattıkları enfeksiyon sürecinde de ortaya çıkan prostaglandin maddesi, rahim kasılmalarının ve doğumun başlamasında önemli katkılarda bulunur. Bu durumu özetleyecek olursak, erken su gelmesi hem bebek hem de anne adayının enfeksiyon tehlikesi ile karşı karşıya kalmasına ve erken doğum tehlikesine neden olmaktadır.

Erken su gelmesinin belirtileri nelerdir?

Erken membran rüptürü ( EMR) gebeliğin herhangi bir döneminde, doğum kasılmaları başlamadan önce vajinal akıntı tarzında sıvı gelmesi şeklinde belirti verir. Gelen sıvı damla damla olabilirken aniden miktarında artış görülebilir. Bu sıvı sarı renkte ve kokusuzdur. Fetüsü kaplayan koruyucu kremsi madde parçalarıyla beraber boşalabilir. Sıvı gelmesi ile birlikte kasılmalarda eşlik ederek, doğumun gerçekleşeceğini belirtir.

Özellikle uzun zamandan beri suyu gelen anne adaylarında karın ağrısı, kötü kokulu akıntı, ateş, halsizlik, nabız hızlanması ve bebek hareketlerinde azalma gibi enfeksiyon belirtileri görülebilir.

Anne adaylarının vajinadan sıvı gelmesi durumunda mutlaka doktorlarına bildirmeleri gerekir. Gelen sıvı miktarı az da olsa, ya da sıvı akışı belli bir süre sonra dursa bile bu durumun mutlaka değerlendirilmesi gerekir. Çoğu durumda basit bir vajinal enfeksiyona, bazen de istemsiz idrar kaçırmaya bağlı olarak oluşan bu vajinadan sıvı akışı, ihmal edilmemesi gereken çok önemli bir durumdur.

EMR tanısı nasıl konur?

Vajinadan aniden sıvı boşalması şikâyeti ile başvuran ve vajinal spekulum muayenesinde rahim ağzından sıvının aktığı gözlenen vakalarda kolaylıkla tanı konulur. Bazı durumlarda istemsiz idrar kaçırma da benzer akıntı şikâyetlerine yol açabilir. Rahim ağzından gelen akıntı şeklindeki bu sıvı gelmesi durmuşsa eğer, vajinanın arka duvarında birikmiş sıvıdan örnek alınır. Bu örneğin pH kâğıdı ile yapılan ölçümü sıvının alkali olduğunu gösteriyorsa, EMR tanısı konur. Tekrar bu amaçla pH testinden daha hassas olan testler dâhilinde uygulanabilir. Nadiren ağır vajinitler de normalde asitli olan vajina ortamını alkaliye çevirerek karışıklık oluşturabilirler. Fakat anne adayının şikâyetleri EMR ile uyumlu ise suların geldiği ön planda düşünülmektedir.

Vajinadan sıvı gelmesi durumunda başvuran bir anne adayında olası bir amnios sıvısı kaçağı olduğu düşünülerek, yırtılmış amnios zarından içeriye doğru giren bakterilerin enfeksiyon oluşturmasını engellemeyi gerektirmeyecek durumlar söz konusu olmadıkça elle muayene yapılmaması tercih edilir. Rahim ağzı açıklığı ve silinmesi spekulum ile muayene esnasında saptanmaya çalışılır.