Diyabet hastaları
Gebelikle beraber gözlenen kilo artışı, çoğu anne adayında paniğe neden olmaktadır. Vücudunun bozulacağı düşüncesi ile kendi kendine veya kulaktan dolma bilgiler ile diyet planlaması yapan veya ihtiyacı olan besin tüketimini engelleyerek, vücudunu koruyabileceğini düşünen anne adayları vardır. Öncelikle bu fikrin çok yanlış ve tehlikeli olduğunu bilmeniz gerekir. Vücudunuzu koruma adına yapmayı planladığınız diyet listesi, sizin ve bebeğinizin sağlığı açısından büyük risk oluşturmaktadır. Sağlıklı bir gebelik dönemi için ihtiyacınız olan vitamin ve mineral desteğini sağlamanız gerekir. Bir rahatsızlığınız bulunmadığı sürece ve doktorunuza danışmadan önce bu tür planlamalardan uzak durmanız gerekir. Eğer diyabet hastalığı söz konusu ise, doktorun önerdiği diyet programına uymaya özen gösterilmesi gerekir. Aksi halde bebeğinizin sağlığını riske atmış olursunuz. Bkz: Hamilelikte Beslenme Rehberi
Obezite
Aşırı kilolu anne adaylarının gebelik döneminde kilo kontrollerine dikkat etmesi çok önemlidir. Ancak yine kendi kendilerine bir program hazırlamamalılar. Bu konuda uzman doktor eşliğinde sağlıklı bir gebelik süreci geçirilebilmektedir. Ayrıca fazla yağlı ve kalorili yiyecekler uzak durarak, kilo kontrolleri sağlanmış olacaktır. Bu nedenle süt, peynir ve etin yağsız olanları tercih edilmelidir. Tatlı yeme ihtiyacı hisseden anne adayları, şerbetli ve kalorili tatlılar yerine doğal meyveler ve kuru müsli gıdalar ile bu ihtiyaçlarını karşılayabilmektedir. Müsli, vitamin ve mineral bakımından zengin bir gıda olmasının dışında, aynı zamanda yeterli lezzete sahip gıdalardır.
Vitamin ve mineral desteği
Gebelik dönemi boyunca annenin en çok dikkat etmesi gereken şey beslenmesidir. Bebeğin gelişimi için ihtiyacı olan vitamin ve mineralleri doğal besinlerden sağlaması çok önemlidir. Ayrıca annenin sağlıklı gebelik için kendi sağlığını da ön planda tutması gerekir. Söylediğimiz gibi vitamin ve minerallerin doğal besinlerden karşılanması gerekirken, bazı vitaminlere daha çok ihtiyaç olduğu için doktorunuzun önerdiği vitamin takviyelerini almanız, gebelik sürecini başarılı bir şekilde sürdürülmesine yardımcı olacaktır. Yapılan araştırmalara göre anne adayının her ne kadar doğru miktarda ve doğru şekilde beslenmesine rağmen, hala vitamin eksikliğini yaşadığını savunmaktadır. Bu nedenle ek vitamin tabletleri kullanılması metabolizmanın daha iyi çalışmasına olanak sağlayacaktır.
Demir İhtiyacı
Gebelik döneminde en çok gereksinim duyulan maddeler demir ve folik asittir. Bu maddelerin doğal besinler sayesinde alınması mümkün olamadığı için, takviye olarak ilaç yolu ile alınmaktadır. Özellikle bebeğin zihinsel ve kemik gelişimini desteklediği için doktorlar tarafından önerilmektedir. Adet kanaması halinde, bir kadın yaklaşık 15 mg ile 20 mg arasında demir kaybeder. Besinler aracılığı ile alınan demir oranı, yalnızca 1 mg’dır. Demir eksikliğinin belirtileri, sürekli yorgun ve bitkin hissetme, enerji ve performansta düşüş görülmesine neden olmaktadır. Demir dengesinin bozulması halinde, bebeklerde düşük doğum ağırlığı ile anne bebek ölümlerinde ki oranda artış gözlemlenmiştir. Gebelikte ise demir ihtiyacı yaklaşık 7 mg’a kadar artmaktadır. Gebelerin büyük bir kısmında bu yüzden demir anemisi görülebilmektedir. Bu nedenle demir gereksinimini karşılamak amacı ile ilaç kullanmak mecburi hale gelmektedir. Bkz: Demir eksikliği bebeği nasıl etkiler?
Folik asit desteği
Folik asit eksikliği ise düşüklere ve erken doğumlara neden olmaktadır. Gebeliğin ilk haftalarında meydana gelen folik asit eksikliği, bazı durumlarda yeni doğanda ciddi sinir zedelenmelerine (yarık tavşan dudak) neden olabilmektedir. Bu tür bozukluklar daha çok gebeliğin 3. haftasında meydana gelir. Yapılan araştırmalara göre meydana gelen bu durumlar yüksek oran teşkil ettiği için, uzmanalar tarafından mutlaka alınması gereken bir destek olduğu vurgulanmaktadır. Çocuk sahibi olmak isteyen anne adaylarına, hamilelik döneminin öncesinde de her gün 0,5 miligram folik asit alınması önerilmektedir. Ayrıca ıspanak, folik asit bakımından oldukça zengin bir besin kaynağıdır.
Gebelikle birlikte kilo artışı
Sağlıklı bir gebelik döneminde alınan ideal kilo yaklaşık olarak 9-12 kilo civarında olması gerekir. Gebelik dönemi öncesinde, anne adayının kilosu da oldukça önemlidir. Anne adayının zayıf olması halinde, alması gereken kilo 12,5 ile 18 kilo arasında değişebilmektedir. İdeal kilolarda hamile olan anne adayının alması gereken kilo ise, 11, 5 ile 16 kg arasında bu da 1 hafta içerisinde 400 grama denk gelmektedir. Aşırı kilolu anne adaylarında ise, 7 ile 11,6 kilo artışı, hem bebek hem de kendi sağlığı için uygun olmaktadır. Bu da haftada 300 gram denk gelmektedir.
Çoğul gebeliklerde ise, 16 ile 20, 5 kilo yani haftada 750 gram kilo alınması uygun olmaktadır. 1 ay içinde 3 kilodan fazla kilo alan adayının, diyet ve yeme alışkanlıklarını gözden geçirmesinde fayda vardır.
Kalsiyum
Bebeğin, hamilelik dönemi içerisinde 30 gram kalsiyuma ihtiyacı vardır. Eğer gerekli kalsiyum miktarı sağlanamıyor ise, bebek bu kalsiyum ihtiyacını annenin kemiklerinden karşılar. Bu da uzun süre zarfında annenin kemik sorunları yaşamasına neden olmaktadır. 500 gr süt, küçük boy yağı alınmış iki kap yoğurt, ince bir dilim taze kaşar peyniri ile ek kalsiyum ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. Ancak süt ürünlerini mideniz kaldırmıyor ise, kalsiyum tabletleri kullanmanız gerekecektir. Bkz: Gebelikte kalsiyum kullanımı
Beslenme de dikkat edilmesi gerekenler;
- Beslenme öğünleri sık sık ve az az porsiyonlar şeklinde olmalıdır.
- Tüketilen besinlerin özellikle taze ve doğal olmasına özen gösterin. Konserve, beklemiş gıdalar ve içinde katkı maddeleri bulunarak saklanan besinlerden kesinlikle uzak durmanız gerekir.
- Tüketilen besinlerde “çeşitliliğe” özen göstermelisiniz. Her besinin ayrı vitamini olduğu için, ihtiyacınız olan birçok vitamin ve mineral desteği sağlanmış olur.
- Aşırı yağlı, tatlı, baharatlı ve kalorili besinler yerine, protein ve karbonhidrattan açısından zengin, yağ oranı az olan gıdalara yönelmeniz gerekir.
- Gebelikte önemli olan annenin kilo alması değil, bebeğin gelişimi için ihtiyacı olan vitamin desteğinin sağlanmasıdır.
- Sebze ve meyveleri yemeden önce titizlikle yıkamalısınız.
- Çiğ ya da iyi pişmemiş et ve et ürünlerinden (sucuk, salam, sosis, çiğ köfte gibi) uzak durun.
- Günde en az 8 ile 10 bardak arasında su içilmesi önerilmemektedir. Özellikle yaz aylarında bu oran, 15 bardağa kadar çıkılabilir.
Kabızlığın önüne geçin
Özellikle gebeliğin ilerleyen dönemlerinde kabızlık sorunları görülebilmektedir. Bunun için bol su içerek, lifli gıdalar, meyve ve sebze ağırlıklı beslemelerle kabızlık sorunun önüne geçebilirsiniz. Ayrıca hafif yorucu olmayan egzersiz ve yürüyüşler ile metabolizmanızı çalıştırmaya yardımcı olabilirsiniz.
Gebelikte diyet yapılması
Gebelik döneminde bahsettiğimiz diyet programı, kilo vermek amacı ile uygulanan bir diyet programı olmamaktadır. Gebeliğin oluşmasından itibaren vücudun geçirdiği köklü değişimler sonucunda gebelik için uygun ortamın hazırlanması amaçlanır. Bu nedenle belirli bir kilo artışının olması çok normal ve gereklidir. Vücut bunu öngördüğü halde, bazı anne adayları diyet yapma ihtiyacı hissetmektedir. Özellikle belirtecek olursak, gebeliğin ve bebeğin sağlıklı gelişimi için kesinlikle diyet yapılmaması ve ihtiyacı olan besinlerin sağlanması gerekir. Aksi halde gebelik sürecini ve bebeği olumsuz etkileyerek tehlikeli sonuçların yaşanmasının an meselesi olacağını söylemekte fayda görüyoruz. Ayrıca aşırı gereksiz, yağlı ve kalorili besinlerin tüketimi de bebeğin ve doğumun seyrini değiştirmektedir. Bu nedenle sadece ihtiyacınız olan besinleri ve yeterli miktarda tüketmeye özen göstermeniz gerekmektedir. Aşırı kilolu anne adaylarında doktor kontrolü eşliğinde bazı programların uygulanması zorunlu olabilmektedir.
