Hamilelikte Tetanos Aşısı

Tetanos, clostridium tetani bakterisinin vücuda girmesiyle meydana gelen bir enfeksiyondur. Clostridium tetani bakterisinin, tetanos aşısı olmamış bir vücuda girmesi tetanospazmin adı verilen bir maddenin salgılanmasına yol açar. Tetanospazmin adlı maddenin vücuda girmesi sebebiyle de vücutta bulunan kaslar, kontrolsüz şekilde kasılır, ciddi bir hastalık durumu ortaya çıkar. Böyle bir durumda hastanın solunum kasları ilerleyen dönemde felç geçirebilir, hastada solunum yetmezliği ortaya çıkabilir. Hayatın her döneminde yaşanması durumunda çok ciddi bir sorun olan tetanos, özellikle de çocukluk ve gebelik dönemlerinde daha tehlikeli olabiliyor.

Gebelikte anne adayının olası tüm rahatsızlıklardan korunabilmesi sağlık sorunlarının mümkün olduğunca önlenebilmesi için gebelik planlandığı dönemden aşılanması çok önemlidir. Mümkünse gebe kalmadan önce yapılan aşılar anne adayının ve bebeğin pek çok sağlık sorunundan korunmasını sağlamaktadır. Özellikle de yenidoğanın önlenebilir morbidite ve mortalitesinin azaltılması için aşılanma çok önemlidir. Bu sebeple de gebelikte aşılama rutinine genellikle gebeliğin 2. üç aylık dönemde başlanır ve aşılar sırasıyla eksiksiz bir şekilde uygulanır.

Zamanında ve uygun şekilde yapılan aşılama sayesinde annenin ve anne karnındaki bebeğin sağlığı korunur, bebeğe geçen pasif antikorlar sayesinde yenidoğanın da yaşamının ilk 6 ayı içinde enfeksiyonlardan korunması sağlanır. Gebelikte ölü virüs ya da bakteri ve toksoid kullanılarak yapılan aşılama işlemlerinde şimdiye kadarki dönemde herhangi bir riskli duruma rastlanmamıştır. İşte bu sebeplerle annelerin emzirme döneminde de aşılanmasının herhangi bir sakıncası, hatta aşılanma gereklidir.

Gebelik dönemindeki aşılamanın amaçları nelerdir?

• Gebelik sürecinde bebeği konjenital malformasyon, büyüme geriliği, ölü doğum ve nörolojik sorunlara sebep olan enfeksiyonlardan korumak,
• Erken doğuma dair riskleri azaltmak,
• Gebelik sırasında ortaya çıkan hastalıkların şiddetli seyretmesini önlemek,
• Yenidoğanda var olabilecek enfeksiyonları azaltmak

Gebelikte Hepatit B, grip ve tetanos aşısı gibi aşılar yapılırken, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, suçiçeği aşısı gibi canlı aşıların yapılması sakıncalıdır. Tetanos aşısı canlı mikroorganizma içermediğinden ve tetanosa yakalanma riski ölümcül olabileceğinden gebelikte mutlaka yapılmalıdır.

Gebelikte hangi aşılar yapılır?

• Gebelikte Hepatit B aşısı

Hepatit B taşıyıcısı olan anne adaylarının bebeklerine doğum sırasında Hepatit B bulaşabilir. Bu yüzden de Hepatit B taşıyıcı annelerin bebekleri doğar doğmaz ilk 12 saat içinde aşılanmalıdır.

• Gebelikte influenza (grip) aşısı

Grip, her yaştan hemen herkesin yılda en az bir kez yakalandığı bir sağlık sorunudur. Gripten korunmak amaçlı olarak yapılan grip aşısı da her yıl oluşan antijene göre hazırlanan bir ölü virüs aşısıdır. Gebelikte de gripten korunmak için grip aşısı yapılabilirken, emzirme döneminde de güvenle grip aşısı uygulanabilir.

• Gebelikte tetanos aşısı

Aslında aşıların, gebelik planlandığı dönemde yapılması en doğrusudur. Gebe kalmadan önce aşı yaptırmamış olan anne adaylarına ise gebeliğin ikinci ve üçüncü üç aylık dönemlerinde birer ay ara ile iki doz tetanos aşısı yapılır. İkinci doz tetanos aşısından 6 ay sonra ise üçüncü doz verilir. Ancak gebelik öncesinde tetanos aşılarını olmuş olan anne adaylarında aşının ardından 10 yıldan fazla zaman geçmişse tek doz tetanos aşısı yapılırken, aradan 10 yıldan daha az zaman geçmemişse yeniden yapılmasına gerek yoktur.

Gebelik döneminde tetanos aşısının yapılması hem anne adayı hem de bebeğin sağlığı için çok önemlidir. Zira bir yenidoğanda gelişebilecek olan bir tetanos vakası % 60 oranında ölümcül olabilir.   

Zamanında tetanos aşısı yapılan anne adayının vücudunda oluşan antikorlar bebeğe de geçer ve bebeği yenidoğan döneminde oluşabilecek tetanosa karşı korur. Tetanos aşısının gebelikte yapılmasının temel sebebi bebeği yenidoğan tetanosundan koruyabilmektir. Doğumun ardından bebeğe DTB (difteri, tetanos, boğmaca) aşısı adı altında üçlü aşı yapılır ve bu şekilde tetanosa karşı da bağışıklık sağlanmış olur. Bunun ardından da 10 yılda bir tetanos aşısının tekrar edilmesi gerekir.

Tetanos hastalığı nasıl geçer?

 

Tetanos aşısı olmayan kişilere; steril olmayan koşullarda yapılan kürtaj, uygunsuz koşullarda yaptırılan doğum, ameliyatlar, enfeksiyonlar, yaralanmalar, trafik kazaları, çivi batması gibi kazalarda direkt temasla kana geçer ve hızlıca çoğalır.

Steril olmayan ortamlarda ve sosyo – ekonomik açıdan gelişmemiş ülkelerde tetanos sorunu yaygın olarak görülür ve çoğunlukla göbek bağının uygun olmayan şekilde kesilmesi sonucu oluşur. Bu şekilde gelişen tetanos ile de yenidoğan ölümlerinde artış olur. Zaten gelişmemiş ülkelerde yenidoğan ölümlerinin en yaygın sebebi tetanosdur.

Anne adayının gebe kalmadan önce ve gebelikte aşılanması ile hem anne adayları hem de yenidoğanlar korunabilmektedir. Bebek, anne rahmindeyken anneden aldığı antikorlar sayesinde korunur.

Gebelikte tetanos aşısı yapılır mı?

Gebelikte yapılması gereken aşıların başında tetanos gelir. Gebelik döneminde anne adaylarına kızamık, kabakulak ve suçiçeği gibi canlı virüs içeren aşıların yapılması sakıncalıyken, tetanos aşısı, bebek ve anne için hiçbir sakıncaya yol açmadığı için güvenle yaptırılabilir. Tetanos aşısı yapılamasıyla, anne adayında bu bakteriye karşı antikor oluşur, antikorlar bebeğe geçerek, yeni doğanı da tetanostan korumuş olur. Tetanos aşısının gebelik döneminde yapılmasının sebebi de yenidoğan bebeği bu riskten korumaktır.

Tetanos aşısı gebelikte ne zaman ve kaç kere yapılır?

Tetanos aşısının, hamileliğin herhangi bir döneminde uygulanmasında bir sakınca yoktur. Ancak genellikle doktorlar, gebeliğin 3. ayının bitmesinden sonra yapılması önermekteler. Eğer anne adayı daha önce tetanos aşısı olmuş ve üzerinden 10 yıl geçmemişse, bir daha tetanos aşısı olmasına gerek yoktur. Fakat anne adayı tetanos aşısı olmuş ve üzerinden 10 yıl ya da daha fazla süre geçmiş ise tek doz tetanos aşısı yaptırılması yeterli olacaktır. Ancak anne adayı, hiç tetanos  aşısı olmamış ise, gebeliğin 3. ayından sonra tetanos aşısı yapılır. Bu aşıdan bir ay sonra ikinci doz, ardından 6 ay sonra bir doz daha yapılarak tamamlanır. Eğer anne adayı, gebelik sürecinde kirli metal ya da çivi gibi şüpheli bir madde ile temas etmiş ise zaman kaybetmeden bir sağlık merkezine başvurmalıdır. Bu durumda anne adayına tetanos aşısı ile beraber tetanoz immunglobulin de yapılabilir.

Gebelikte tetanos aşısı zaman çizelgesi

İlk doz tetanos aşısı: Gebeliğin 4. ayında yapılmakta ve koruma süresi bulunmamaktadır.

İkinci doz tetanos aşısı: 1. tetanos aşısından en az 4 hafta sonra yapılır ve 1 – 3 yıl arasında koruyuculuk sağlamaktadır.

Üçüncü doz tetanos aşısı: 2. tetanos aşısından en az 6 ay sonra 3. doz tetanos aşısı yapılır ve bu aşı 5 yıl süreyle korur.

Dördüncü doz tetanos aşısı: 3. tetanos aşısından en az 1 yıl sonra ya da bir sonraki gebelik döneminde yapılır ve 10 yıl boyunca koruma sağlar.

Beşinci doz tetanos aşısı: 4. tetanos aşısından en az 1 yıl sonra ya da bir sonraki gebelik döneminde uygulanır ve kadını doğurganlık çağı boyunca korur.

Yukarıda sıralanan hususlar göz önünde bulundurarak tetanosun çok ciddi bir sağlık sorunu olduğu ve korunmak için mutlaka aşılanması gerektiği gerçektir. Özellikle de gebelik planlandığı dönmede tetanos aşısı yapılması, olmamışsa da gebelikte tetanos aşısı yapılması önemlidir.