Kürtaj, rahmin içindeki dokuyu çıkarmak için uygulanan bir prosedürdür. Doktorlar, ağır kanama gibi belirli rahim durumları teşhis etmek ve tedavi etmek veya düşük veya kürtaj sonrası rahim astarını temizlemek için kürtaj yaparlar. Bir kürtaj işleminde doktor, rahmin alt, dar kısmı rahim ağzını açmak (dilate etmek) için küçük aletler veya bir ilaç kullanır. Doktor daha sonra rahim dokusunu çıkarmak için küret adı verilen cerrahi bir alet kullanır. Bu küretler keskin olabilir veya emme şeklinde çalışıyor olabilir.
Neden kürtaj yapılır?
Kürtaj işlemi, rahmin durumunu teşhis edebilir veya varsa bir sorun tedavi edebilir.
Doktor rahimdeki aşağıdakiler gibi bir durumu teşhis etmek için endometriyal örnekleme adı verilen bir tür kürtaj önerebilir:
- Anormal rahim kanama olması,
- Menopozdan sonra kanama olması,
- Serviks kanseri için rutin bir test sırasında anormal endometriyal hücrelerden şüphe edilmesi gibi durumlarda kürtaja başvurulabilir.
Rahim içindeki doku ile ilgili test yapmak için doktor, rahmin astarından (endometriyum) bir doku örneği toplar ve örneği test için bir laboratuvara gönderir. Bu test şunları kontrol edebilir:
- Endometrial hiperplazi (uterus kaplamasının çok kalın hale geldiği prekanseröz bir durum),
- Rahim polipleri,
- Rahim kanseri
Rahim içindeki bazı sorunları tedavi etmek için aşağıdaki işlemler yapılabilir:
- Histeroskopi
Tedavi amaçlı bir kürtaj gerçekleştirirken doktor, rahim içinden sadece küçük bir doku örneği almakla kalmaz, aşağıdakileri işlemleri de yapabilir:
- Enfeksiyon veya ağır kanamayı önlemek için düşük veya kürtaj sonrası rahimde kalan dokuları temizler.
- Normal bir hamilelik yerine bir tümörün oluştuğu bir molar gebeliği çıkarır.
- Rahimde kalan plasentayı temizleyerek doğumdan sonra aşırı kanamayı tedavi eder.
- Genellikle kanserli olmayan (iyi huylu) servikal veya rahim poliplerini çıkarır.
Doktor, kürtajı histeroskopi prosedürüyle birlikte yapabilir. Bir histeroskopi işlemi sırasında doktor; ucunda bir ışık ve kamera bulunan ince bir aleti vajinadan servikse ve rahme sokar. Daha sonra rahmin astarını bir ekranda görüntüler, anormal görünen alanları not eder, herhangi bir polip olmadığına bakar ve gerektiğinde o alandan bir doku örneği alır. Histeroskopi sırasında doktor, rahim poliplerini ve fibroid tümörlerini de çıkarabilir.
Kürtajın riskleri nelerdir?
Kürtaj genellikle çok güvenlidir ve komplikasyonlar nadiren görülür. Ancak her işlemde olduğu gibi kürtajda da birtakım riskler vardır. Bu riskler:
- Rahim perforasyonu (rahim delinmesi): Rahim perforasyonu, cerrahi bir alet rahimde bir delik açtığında ortaya çıkar. Bu son zamanlarda hamile olan kadınlara ve menopoz geçiren kadınlar kürtaj yapıldığında daha sık görülür olmuştur. Aslında bu şekilde oluşan çoğu delik kendi kendine iyileşir. Bununla birlikte, bir kan damarı veya başka bir organ hasar görürse, onarmak için ikinci bir prosedür gerekebilir.
- Servikste hasar olması: Kürtaj sırasında serviks yırtılırsa, doktor kanamayı durdurmak için basınç veya ilaç uygulayabilir veya yarayı dikişlerle (sütürler) kapatabilir.
- Rahim duvarında yara dokusu oluşması: Nadiren bir kürtaj, Asherman sendromu olarak bilinen bir durum olan rahimde yara dokusunun gelişmesine neden olabilir. Asherman sendromu çoğunlukla kürtaj düşük veya doğumdan sonra yapıldığında ortaya çıkar. Bu anormal, eksik veya ağrılı adet döngülerine, gelecekteki düşüklere ve kısırlığa bile yol açabilecek ciddi bir risktir.
- Enfeksiyon: Bir kürtaj işlmei sonrası enfeksiyon gelişmesi mümkündür, ancak nadirdir.
Bir kürtaj işlemi sonrasında aşağıdakilerden herhangi birini yaşayan kadınlar mutlaka doktora başvurmalılar:
- Her saat ped değiştirmeyi gerektirecek kadar ağır kanama,
- Yüksek ateş,
- 48 saatten fazla süren kramplar,
- Zamanla daha hafiflemek yerine şiddetlenen ağrı,
- Vajinadan kötü kokulu akıntı olması
Kürtaja nasıl hazırlanılır?
Kürtaj bir hastanede, klinikte veya doktorun ofisinde yapılabilir ve genellikle ayakta tedavi prosedürü olarak yapılır.
Kürtaj işleminden önce:
- Doktor yiyecek ve içecek tüketimini sınırlar ve hastanın da buna uyması gerekir.
- İşlem öncesinde hasta, yanında biriyle kliniğe gelmelidir. Bu sayede işlem bittikten sonra hala anestezinin etkisi devam ederken yardıma ihtiyaç olabilir.
- Kürtaj işlemi ve daha sonra olası komplikasyonları onarmak için zaman gerekebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Zaten prosedürden sonra muhtemelen birkaç saat iyileşmek için dinlenmek gerekecektir.
- Bazı durumlarda doktor, serviksi kürtaj işleminden birkaç saat, hatta bir gün önce dilatasyon (gevşetme, açma) sürecine başlayabilir. Bu işlem serviksin kademeli olarak açılmasına yardımcı olur ve genellikle serviksin gebelik sonlandırmaları veya belirli histeroskopi türleri gibi standart bir kürtajdan daha fazla genişlemesi gerektiğinde yapılır.
- Dilatasyonu teşvik etmek için doktor, rahim ağzını yumuşatmak için misoprostol (Cytotec) adı verilen bir ilaç kullanır veya servikse laminardan yapılmış ince bir çubuk yerleştirir. Laminar serviksteki sıvıyı emerek yavaş yavaş genişler ve serviksin açılmasını sağlar.
Kürtaj nasıl yapılır?
- Kürtaj öncesinde
Dilatasyon ve kürtaj için anestezi uygulanması gerekir. Anestezi seçimi kürtaj nedenine ve hastanın tıbbi geçmişine bağlıdır. Genel anestezi hastayı bilinçsiz hale getirir ve acı hissedilmez. Diğer anestezi formları hafif sedasyon sağlar veya vücudun sadece küçük bir bölgesini (lokal anestezi) veya daha büyük bir bölgeyi (bölgesel anestezi) uyuşturmak için enjeksiyonlar kullanır.
- Kürtaj sırasında
Kürtaj yapılacak olan hasta, klasik jinekolojik muayene masasına sırtüstü uzanır. Doktor serviksinizi görmek için bir Pap testi sırasında olduğu gibi vajinaya spekulum adı verilen bir alet yerleştirir. Doktor, serviksi yeterince açılana kadar yavaşça genişletmek için servikse bir dizi daha kalın ve daha geniş çubuk yerleştirir. Doktor, dilatasyon çubuklarını çıkarır ve keskin bir kenara veya bir emme cihazına sahip kaşık şeklindeki bir aleti yerleştirir ve rahim dokusunu çıkarır. Kürtaj sırasında hasta bilinçsiz ya da sakin olduğu için herhangi bir rahatsızlık hissetmez, ağrı, acı duymaz.
- Kürtajdan sonra
Kürtaj işlemi yapıldıktan sonra doktor, hastayı ağır kanama veya diğer komplikasyonlar açısından izleyebilmesi için bir dinlenme odasında birkaç saat dinlemesi için yatırır. Bu dinlenme süresi aynı zamanda anestezinin etkilerinden kurtulmak için hastaya zaman kazandırır. Eğer genel anestezi uygulandıysa, hasta mide bulantısı veya kusma yaşayabilir veya nefes almakta zorlanabilir ve nefes almaya yardımcı olmak için nefes borusuna bir tüp yerleştirildiği için hafif boğaz ağrısı hissedilebilir. Genel anestezi veya hafif sedasyon ile hastanın birkaç saat boyunca uykulu, sersem hissetmesi normaldir.
Kürtajın yan etkileri nelerdir?
Klasik bir kürtajın doğal yan etkileri birkaç gün sürebilir ve şunları içerebilir:
- Hafif kramplar
- Lekelenme veya hafif kanama
Kramp tarzı rahatsızlıklar için doktor ibuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) veya başka bir ilaç almayı önerebilir.
Kürtajdan bir veya iki gün sonrasında hasta normal aktivitelerine devam edebilmelidir.
Kürtaj sonrasında bakterilerin rahme girmesini önlemek ve bu sayede muhtemel bir enfeksiyonu önlemek için hastanın rahim ağzı normale dönene kadar vajinaya tampon tarzı bir şey koymak için birkaç gün, hatta bir hafta beklemesi önerilir. Tamponun ne zaman kullanılabileceği ve cinsel ilişkiye ne zaman girilebileceği konusunda doktora danışılmalıdır. Rahim, kürtajdan sonra yeni bir astar inşa etmelidir. Bunun için bir süre gerekeceğinden hastanın bir sonraki adet dönemi gecikebilir, zamanında olmayabilir. Düşük nedeniyle bir kürtaj yapılmışsa ve kadın hamile kalmak istiyorsa, tekrar denemek için en güvenli zamanın ne zaman olduğunu doktorla konuşmak gerekir.
