Diyabet, adet döngüsünde değişikliklere yol açabilmektedir. Aynı şekilde adet döngüsü boyunca yaşanan hormonal değişimler de diyabetin etkilenmesine yol açabilmektedir.
Bu yazıda diyabetin adet döngüsünü nasıl etkileyebileceğini ve adet döngüsü, kan glikoz seviyeleri ve insülin arasındaki ilişki hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Adet Döngüsü Nedir?
Adet görmek, vücutta progesteron ve östrojen seviyelerinin azalmasını ve rahimde oluşan tabakanın vajinadan atılmasını ifade eder. Bu dönem genelde 3-7 gün arası sürer.
Adet döngüsü ise adet görülen ilk gün ile bir sonraki adetin ilk günü arasındaki süreyi ifade eder. Adet döngüleri kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. Bununla birlikte adet döngüsü ortalama olarak 28 gün olmakta ve 24 ila 38 gün arası süren adet döngüleri de normal kabul edilmektedir.
Diyabet Adet Döngüsünü Nasıl Etkiler?
Diyabeti olan kadınlar, düzensiz adet döngülerine sahip olma konusunda daha yüksek risk altındadır.
Öncelikle tip 1 diyabetten bahsetmek gerekirse bu diyabet genelde adet düzenini ya da adet kanamasının yoğunluğunu etkilememektedir. Bununla birlikte tip 1 diyabette bazen adet düzensizlikleri görülebilmektedir.
Adet görme, ergenlik çağında başlamakla birlikte ortalama adet görme yaşının 12 olduğu söylenebilir. Tip 1 diyabet normalde kişinin adet görmeye başladığı yaşı etkilememekle birlikte tip 1 diyabet hastası olan bazı kişilerde adet görmede gecikme olabilmektedir.
Bununla birlikte kişi normal kilosunun altında değilse ve tip 1 diyabetini kontrol altında tutabiliyorsa adet görme yaşında gecikme genelde görülmemektedir.
Tip 2 diyabet söz konusu olduğunda ise anovülasyon riski daha fazla olmaktadır. Anovülasyon, yumurtalıkların fallop tüplerine yumurta salmaması anlamına gelmekte ve bu durumda adet görülmemektedir.
Anovülasyon riski tip 2 diyabeti olan kadınlarda daha yüksek olmakla birlikte bu sorun herkeste görülmek zorunda değildir.
Bazı durumlarda ise düzensiz adet dönemleri ile tip 2 diyabet geliştirme riski arasında ilişki olabilmektedir.
Yapılan bir araştırmada adet dönemlerinde sorun yaşayan ve tip 2 diyabeti olan kadınlar incelenmiş ve ergenlik ve yetişkinlik döneminde daha uzun ve düzensiz adet döngüsüne sahip kadınların, adet döngüleri düzenli olan kadınlara göre tip 2 diyabet bakımından daha yüksek risk altında oldukları görülmüştür.
Araştırmacılar, hormonal dengesizliklerin düzensiz adet dönemleri ve tip 2 diyabet riski üzerinde etkisi olduğunu düşünmektedir.
Aynı zamanda uzun ve düzensiz adet döngülerinin, insülin seviyelerinde artışın göstergesi olduğu düşünülmektedir. Bu durum, vücudun kan şekerini etkili bir şekilde kontrol etmek için insülini kullanamamasını ve sonunda insülin direncini şiddetlendiren bir dizi olayı tetiklemesini ifade etmektedir.
Yine aynı araştırmada tip 2 diyabet açısından diğer risk faktörleri arasında şunlar gösterilmiştir:
- Fazla kilolu ya da obez olmak
- Fiziksel olarak hareketsiz olmak
- Kötü beslenmek
Kan Şekeri, İnsülin ve Adet Döngüsü
Adet döngüsü sırasında hormonlarda yaşanan değişiklikler, insülin ve kan şekeri seviyelerini etkilemektedir.
Yumurtlama gerçekleştikten sonra adet döngüsünün ikinci yarısına geçilir ve bu döneme luteal faz adı verilir. Luteal fazda progesteron hormonunda artış görülür.
Progesteron seviyelerinin artması ile insülin direncinde geçici olarak artış görülebilir. Bu duruma luteal faz insülin direnci adı verilmektedir.
Bununla birlikte tip 1 diyabeti olan kadınlarda adet döneminin başında kan şekeri seviyelerinde düşüş görülebilir. Bu durumda insülin alımını buna göre ayarlamak gerekebilir. Kan şekeri seviyeleri genelde adetin sona ermesi ile normal seviyelerine döner.
Polikistik Over Sendromu ve Diyabet
polistik over sendromu
Polikistik over sendromu (PKOS), üreme hormonlarındaki dengesizliklerle karakterize bir sağlık sorunudur. PKOS’u olan kadınlarda androjen adı verilen hormonlar daha yüksek olmakta ve bu durum, yumurtlamayı engelleyebilmektedir.
PKOS belirtilerinden bazıları şu şekildedir:
- Adet düzensizliği
- Kilo alma ya da kilo vermede zorluk
- Akne
- Yüzde ya da vücutta aşırı kıllanma
- Saçlarda incelme
- Boyun, göğüs ve kasık bölgesinde deride kararma
- Koltukaltında ya da boyun bölgesinde çıkıntılı deri (skin tag)
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne göre PKOS’u olan kadınlarda sıklıkla insülin direnci görülebilmekte ve bu da tip 2 diyabet riskini arttırabilmektedir. Kişinin aşırı kilolu ya da obez olması ile bu risk daha da artmaktadır.
Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?
Düzenli adet döngüleri, genel sağlığın iyi olduğunu gösteren önemli göstergelerdir. Bu nedenle adet düzensizlikleri yaşıyor ya da adet döngünüzde normalin dışında değişiklikler görüyorsanız, doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekir.
Aşağıdaki durumları gözlemlemeniz durumunda da doktorunuzla iletişime geçmelisiniz:
- 3 aydan uzun süredir adet görmemiş olmak
- Kan pıhtılarının olduğu ve 5-7 günden uzun süren ağır geçen adet dönemleri
- Ara kanama
Diyabetiniz varsa ve adet döngünüzün bazı aşamalarında kan şekerinizi kontrol altına alma konusunda zorlanıyorsanız, bu konuda neler yapabileceğiniz ile ilgili olarak doktorunuzla görüşmeniz gerekir.
Diyabet Tedavisi
Diyabet ve bununla ilişkili olarak adet düzensizliğinizi tedavi etmek için öncelikle kan şekeri seviyelerinizi kontrol altında tutmanız gerekir.
Tip 2 diyabeti olan ve insülin kullanmayan bir kişi, düzenli olarak egzersiz yaparak kan şekeri seviyelerini düşürebilir. Kan şekeri seviyelerinizin yükseldiği her zaman düzenli olarak egzersiz yapmanız önemlidir.
Bazı kadınlarda adet görmeden önce iştahta artış yaşanabilmektedir. Artan iştah nedeniyle kan şekeri seviyelerinin yükselmemesi için rafine karbonhidratlardan kaçınmak iyi olacaktır.
Rafine karbonhidratlardan bazıları şu şekildedir:
- Beyaz ekmek
- Unlu mamuller
- Beyaz pirinç
- Makarna
- Kahvaltılık gevrekler
- Şekerli içecekler
- İlave şeker içeren gıdalar
Adet döneminizle ilgili olarak ise adet sancısı dahil olmak üzere çeşitli belirtilerinizi azaltmak için şunları yapabilirsiniz:
- Reçetesiz ağrı kesiciler almak
- Karın ya da bel bölgesine sıcak kompres uygulamak
- Her gece 8 saat kadar kaliteli uyku uyumak
- Rahatlama teknikleri ile stresi kontrol altına almak
- Adet döngüsü boyunca düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek
Sonuç Olarak
Tip 1 ya da tip 2 diyabeti olan kişiler, adet düzensizliği yaşama konusunda daha yüksek riske sahip olabilirler.
Diyabetiniz ve adet düzensizliğiniz varsa doktorunuzu ziyaret etmeyi ihmal etmeyin. Ayrıca kan şekeri seviyelerinizi kontrol altında tutmakta zorlanmanız durumunda da doktorunuzu ziyaret etmeyi unutmayın.
