Doğum Sonrası İyileşme Sürecini Hızlandırma Yolları

Gebelik süreci, bir kadının yaşamının en zorlu geçen dönemidir diyebiliriz. Zira gebelikte anne adayı ruhsal, fiziksel ve zihinsel olarak pek çok değişimden geçmekte ve bunlara alışmakta çok zorlanmaktadır. Bir de gebelik süreci tamamlanıp doğum gerçekleştikten sonra ise yine zorlu bir en az 3 aylık dönem anneleri bekliyordur. Çünkü vücudun iyileşme ve bu yeni duruma alışma süreci, ruhsal açıdan da bebeğe bakma sorumluluğuna alışma durumu zorlu olmaktadır.

Bebeğin doğumunu takiben, annenin vücudunun bir iyileşme sürecinden geçmesi tamamen normaldir. Bu iyileşme sürecinin ne kadar süreceği ise kadının, genel sağlık durumuna bağlıdır. Ancak tam olarak gebelik öncesindeki haline dönmek genellikle yaklaşık 1 yıl almaktadır.

Doğum sonrası sancıları ve eski haline dönme çabaları

Aylarca beklenir, bebek doğar ve kısa bir süre sonra plasenta dışarı atılır. Sonrasında rahim, rahim duvarındaki açık kan damarlarını hızlıca kapatmak için bu alan sıkı bir şekilde kasılır. Doğum anında plasentanın bulunduğu alan tıpkı iyileşmesi gereken açık bir yara gibidir. İşte bu açık yaranın hızlıca iyileşmesi için bu alanda gerçekleşen kasılmalar, hissedilen sancılar, yani rahim kasılmaları, ilk bir kaç gün boyunca devam edecektir, güçlü kramplar halinde gelecektir.

Bir de göğüs uçlarında yaşanan değişimin rahim kasılmalarını artırması nedeniyle bu sancıların emzirirken artması da söz konusudur. Tüm bunlar kesinlikle acı verici, ancak annenin daha hızlı bir şekilde iyileşmenize yardım etmekteler ve kısa süre içinde hepsi yok olacaklar. Bu sancıları hafifletmek için doktorun önerisi ve reçete etmesiyle ağrı kesici ilaçlar almak faydalı olabilir. Bu rahim kasılmaları veya doğum sonrası kasılmalar, rahmin eski boyutuna dönme çabasının yaşandığı normal bir süreçtir.

Kesilerin iyileşme süreci ağrılı olabilir!

İster normal ister sezaryenle olsun kesinlikle her doğum zordur ve iyileşmesi gereken bir kesik olması muhtemeldir. Vajinal doğum, yani normal doğum yapıldığında muhtemelen epizyotomi uygulanacaktır. Bebek çıkmadan hemen önce vajinayı genişletmek için atılan bu küçük kesik, sonradan dikişlerle kapatılacaktır. Bu kesiler her ne kadar minik olsa da, her kesikte olduğu gibi epizyotominin de iyileşmesi 1 – 2 hafta sürer. Vücut bu dikişleri kendiliğinden emer, ancak doğumdan sonraki 1hafta boyunca bu kesilerin alanı hala acıya duyarlı veya hassas olacaktır. Burada dikiş olduğu için perineal bölgenin bakımı çok özenli bir şekilde yapılmalı, kesinlikle hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.

Sezaryen doğum yapılmışsa, karındaki kesik bölgesinin iyileşmesi normal doğuma göre çok daha uzun sürecek 4 – 6 hafta süresince ağrılar, zaman zaman sızı ve sancılar olacaktır. Eğer kendi kendine eriyen dikişler yapılmadıysa doğumdan beş gün sonra doktor dikişleri alacaktır. Doğumdan 1 hafta sonrasında da dikişlerin kontrolü yapılacaktır.

Normal doğum sonrasında evde daha hızlı iyileşmek için pratik ipuçları

• Vajinaya atılan epizyotomi kesiğinin enfeksiyon kapmasını önlemek için hijyenik ped sık sık değiştirilmeli. Her 3 – 4 saatte bir değiştirmek idealdir. Tuvalet ihtiyacını giderdikten sonra, yani idrar veya dışkı yaptıktan sonra bu bölgeye ılık su dökmek ve gazlı bezle nazikçe kurulayarak temizlemek önerilir. Bu alan her idrar ve dışkıdan sonra önden arkaya doğru silinmeli, arkadaki olası dışkı kalıntılarının ön bölgeye gelmesi, bulaşması önlenmelidir. Günde bir kez de küveti ılık su ile doldurup 15 dakika kadar içinde oturmak ve kesiğin iyileşmesini hızlandırmak için sıcak kompres yapmak faydalı olur.

• Hamileliğin başından sonuna kadar uzmanların kesinlikle yapılmasını önerdiği Kegel egzersizlerine doğumdan sonra da devam etmek doğum sonrası iyileşmeyi hızlandırmaktadır. Rahim kaslarını ve vajinal bölgeyi güçlendiren, onarımını hızlandıran Pelvik taban egzersizleri, yani Kegel bu bölgede kan dolaşımını artırır ve iyileşmeyi hızlandırır.

• İster normal doğum olsun isterse sezaryen doğum, doğumdan sonraki ilk hafta yatakta veya koltukta kalmak doğru olacaktır. Yeni anneler kendini iyi hissetse bile çok fazla hareket etmemeli, fiziksel etkinlikte bulunmamalıdır. Bu süreçte anneler sadece bebeğin bakımı ile ilgilenmeli, kendine ve bebeğine konsantre olmalıdır.

• Yeterli dinlenme ve kaliteli uyku her zaman vücudun iyileşme sürecini hızlandırmaktadır. Bunun için bebek uyuduğu andan anne de hemen uyumalıdır. Özellikle de ilk günler dış dünyadaki düzene alışamayan bebek sık sık uyanacaktır. Bebek uyandığında onunla ilgilenmek için yeterli enerjiye sahip olmak ve vücudun gebelik öncesi haline kavuşmasını hızlandırmak için yeni anneler mümkün olduğunca çok uyumalıdır.

Sezaryen sonrası iyileşmeyi hızlandırıcı ipuçları

Sezaryen doğum sonrasında en önemli hususlar kesinlikle; sezaryen kesiğinin pansumanının düzenli olarak yapılması, bu alanın temiz ve kuru tutulması ve hastanenin verdiği bakım tavsiyelerini birebir uygulanmasıdır. Bu süreçte sağlıklı beslenmek iyileşme süreci hızlandıracaktır. Bu sebeple de protein, vitamin, mineral bakımından zengin beslenmek ve bol bol su içmek en doğru yaklaşım olacaktır.

Et ve kemik suyuna çorbalar için!

Kemik suyu, her türlü ameliyat ve hastalık öncesinde, sonrasında iyileşmeyi hızlandırıcı doğal bir besin maddesidir. Kemik suyu; prolin ve glisin gibi amino asitler açısından zengindir, kemik, kıkırdak, lif ve eklem gibi hareket sisteminin yapı taşını oluşturan kolajen üretimi için gerekli olan her şeyi barındırır. Bununla birlikte et suyu içerdiği jelatin sayesinde cilt yaralarının iyileşmesinde etkilidir.

Bu sebeple de et ve kemik suyu hastalıklardan kurtulmak, bir an önce iyileşmek isteyenler için birebirdir. Geleneksel yöntemle hazırlanan kemik ve et suyu sezaryen doğumun iyileşme sürecini hızlandıracak, sindirim sistemine yardım ederek sezaryen sonrası olabilecek sindirim rahatsızlıkları ve kabızlık gibi sorunları ortadan kaldıracaktır.

Korse takmayı ihmal etmeyin!

Korse kullanımı çok rahat olmasa da sezaryen sonrasında karın bölgesinin çabucak toparlanmasına yardım edecektir. Temel olarak korsenin uyguladığı hafif baskı ve sıkıştırma sayesinde, acı da azalabilir, iyileşme süreci hızlanır. Korse kullanımı sadece sezaryen için değil normal doğum yapanlar için de önerilir. Çünkü acıyı azaltmasının yanında rahmin ve göbek bölgesinin de daha hızlı normal boyutuna dönmesine yardımcı olur.

Doğal antiseptikler işe yarar!

Sezaryen uygulaması, aslında temel bir abdominal cerrahi işlemdir ve uygulama sırasında karnın önemli bir kısmı kesilir. Bu sebeple de doğal antiseptik özelliği olan kremler kullanarak yaraların kapanması ve yara izlerinin ortadan kalkmasını hızlandırmak önerilir. Bu bakımdan doktorun önerisi ve reçetesi ile sezaryen sonrası bir yara kapatıcı antiseptik kullanılabilir ve iz kalması önlenebilir.

Glutamin faydalıdır!

Glutamin, beyaz kan hücreleri de dahil olmak üzere hücreleri çoğaltıcı ve hücrelerin hızlı büyümesini sağlayıcı proteinleri oluşturan aminoasitlerden birisidir. Ayrıca fibroblastların çoğalmasını tetikleyerek yaraların da daha hızlı kapanmasına yardımcı olur.

Bu bakımdan herhangi bir doku hasarı olduğunda kaybolan bu amino asit, yağsız vücut kitlesinin korunmasında da çok önemli bir rol oynar. Bu sebeple de yaralanama, ameliyat, enfeksiyon ve devam eden stres gibi belli tıbbi durumlarda vücutta azalan glutamin miktarını arttırmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için glutamin takviyesi almak faydalı olur.

Boca su ve magnezyum alınmalı!

Hem sezaryen hem de normal doğum sonrasında birçok kadın kabızlık sorunu yaşar. Bunu önlemek için yeni anneler mümkün olduğunca fazla su içmeli ve mümkünse dışkıyı yumuşatıp kabızlığı önleyecek magnezyum takviyesi almalıdır.

Ne zaman bir sağlık kurumuna gidilmeli?

• Yaklaşık 24 saat devam eden 38 derecenin üzerinde ateş,
• Doğumdan sonraki dördüncü günde parlak kırmızı renkte ve yoğun akıntı (lokiya),
• Çok pis kokulu akıntı,
• Doğumdan sonraki günlerde alt karın boşluğunda sancı, sızı,
• Epizyotomi veya sezaryen kesiği alanında kızarıklık, ateş, şişme ve irin akması enfeksiyon belirtileri olursa mutlaka vakit kaybetmeden en yakın sağlık kurumuna gitmek gerekiyor.