Galaktore, emzirme dönemindeki normal süt üretimi ile alakalı olmayan meme uçlarından sütlü akıntılar olmasına deniliyor. Galaktore’nin kendisi bir hastalık değil ancak altta yatan başka sorunların işareti olabilir. Genelde kadınlarda oluyor, hatta hiç çocuğu olmamış olanlarda ve menopoz döneminde olanlarda bile ortaya çıkabiliyor. Fakat erkeklerde ve hatta bebeklerde bile ortaya çıkabilir.
Aşırı meme uyarımı, ilaçların yan etkileri, hipofiz bezindeki bozukluklar galaktoreye sebep olabilirler. Galaktore genelde süt üretimini uyaran prolaktin hormonu düzeyinin artması sonucu ortaya çıkar. Bazen galaktorenin sebebi tespit edilemez ve rahatsızlık kendi kendine geçer.
Belirtiler
Galaktore ile bağlantılı işaret ve belirtiler şöyle:
- Devamlı veya aralıklı sütlü meme akıntıları
- Birden fazla süt kanalını içeren meme ucu akıntıları
- Rastgele sızan veya elle çıkartılan meme ucu akıntıları
- Bir veya iki memede etkilenme
- Düzensiz veya olmayan adet döngüleri
- Baş ağrıları ve görüş problemleri
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
Eğer bir veya iki memenizde düzenli, rastgele sütlü akıntılar varsa ve hamile değilseniz, emzirmiyorsanız, doktordan bir randevu alın.
Eğer meme uyarımı, örneğin cinsellik sırasında fazla meme ucu uyarımı gibi, birden fazla süt kanalından akıntıyı tetikliyorsa, endişelenmek için pek sebep yok. Bu akıntı muhtemelen anormal bir şeyin işareti değildir ve kendi kendine geçer. Eğer geçmeyen düzenli akıntınız varsa doktor kontrolü alabilirsiniz.
Süt olmayan meme ucu akıntıları, özellikle de kanlı, sarı ve renksiz olanların rastgele gelmeleri ve bir kitle farketmeniz acil tıbbi dikkat gerektirebilir çünkü bir meme kanserinin işareti olabilir.
Sebepleri
Galaktore genelde bebek sahibi olduğunuzda süt üretiminden sorumlu olan prolaktin hormonunun çok fazla olmasından kaynaklanır. Prolaktin hipofiz bezinde üretilir ve bu bez bir kaç hormon salgılayan ve düzenleyen beynin altında bulunan fasulye gibi küçük bir bezdir.
Galaktorenin muhtemel sebepleri şöyle:
- İlaçlar, örneğin bazı yatıştırıcılar, antidepresanlar, antisaykotikler ve tansiyon ilaçları
- Opioid kullanımı
- Dereotu, anason veya çemenotu çekirdekleri gibi bitkisel takviyeler
- Doğum kontrol hapları
- Kansersiz hipofiz tümörü veya hipofiz bezi bozuklukları
- Hipotiroid
- Kronik böbrek hastalıkları
- Aşırı meme uyarımı, cinsel ilişkiden, kişinin memelerini sıklıkla incelemesinden veya kıyafetlerin sürtünmesinden kaynaklanabilir
- Göğüz ameliyatları, yanıklar ve diğer göğüs yaralanmalarından dolayı göğüs duvarındaki sinir hasarları
- Omurilik ameliyatları, yaralanmaları veya tümörleri
- Stres
İdiyopatik Galaktore
Bazen doktorlar galaktorenin sebebini bulamazlar. Buna idiyopatik galaktore denilir ve meme dokusunun kandaki süt ürettiren prolaktin hormonuna karşı özellikle hassas olduğu anlamına gelebilir. Eğer prolaktin hassasiyetinizde artış varsa, normal prolaktin düzeyleri bile galaktoreye sebep olabilirler.
Erkeklerde Galaktore
Erkeklerde galaktore, testosteron eksikliğinden kaynaklanabilir ancak genelde meme büyümesi veya hassasiyeti ile ortaya çıkar. İktidarsızlık ve cinsel istekte azalma da testosteron eksikliği ile bağlantılıdır.
Yenidoğanlarda Galaktore
Galaktore bazen yenidoğanlarda ortaya çıkabilir. Yüksek annelik östrojeni düzeyleri plasentadan bebeğin kanına geçer. Bu da bebeğin meme dokusunun büyümesine sebep olabilir ve meme ucundan sütlü akıntı gelebilir. Bu sütlü akıntı geçicidir ve kendi kendine ortadan kaybolur. Eğer akıntı devamlıysa bir doktora göstermek gerekir.
Teşhis ve Tedavi
Galaktorenin altta yatan sebeplerini bulmak karmaşık bir görev olabilir çünkü çok fazla olasılık var. Testler arasında şunlar var:
Fiziksel muayene: Doktor meme ucu çevresini incelerken biraz sıvının çıkması için uğraşabilir. Ayrıca meme kitleleri ve diğer kalınlaşmış meme dokusu bölgeleri de incelenir.
Gelen sıvının analizi: Sıvıda yağların bulunması galaktore tanısının koyulmasını kolaylaştırabilir.
Kan testi: Bedeninizdeki prolaktin düzeyinin kontrol edilmesini sağlar. Eğer prolaktin yükseldiyse doktor muhtemelen TSH düzeylerinizin de kontrol edilmesini isteyecektir.
Hamilelik testi: Meme akıntısının sebepleri arasından hamilelik ihtimalini elemek için.
Mamografi, ultrason veya heri ikisi: Meme kitleleri veya fizik muayene sırasında ortaya çıkan diğer endişe verici konular için meme dokusunun görüntüleri alınabilir.
Beyin MR’ı: Kan testinde prolaktin yüksek çıktıysa hipofiz bezindeki tümör ve diğer anormalliklerin tespitinde kullanılır.
Eğer doktor aldığınız ilaçlardan dolayı galaktore olduğunuzu düşünürse, muhtemel sebebi bulabilmek için ilacın alımına kısa süreli ara vermenizi isteyebilir.
Tedavi
Gerekli olduğunda galaktore tedavisi altta yatan sebebi iyileştirmeye yöneliktir.
Bazen doktorlar galaktorenin tam sebebini bulamazlar. Doktorunuz rahatsız edici miktarda akıntı varsa yine de bir tedavi önerebilir. Prolaktinin etkilerini azaltan veya bedenin prolaktin üretimini azaltan bir ilaç galaktoreyi ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir.
Altta yatan sebepler ve onların tedavi yöntemleri şöyle:
İlaç kullanımı: İlacı bırakmak, dozu değiştirmek veya başka ilaca geçmek. İlaç değişimlerini ancak doktorunuz onay verirse yapın.
Hipotiroid: Yetersiz tiroid bezi hormonu üretimine karşı ilaç almak, tiroid replasman tedavisi.
Hipofiz tümörü: Tümörü küçültecek ilaç kullanımı veya cerrahi olarak alınması.
Bilinmeyen sebepler: Prolaktin düzeyini düşürecek ilaçlar denenebilirler. Bu ilaçların yan etkileri arasında genelde bulantı, sersemlik ve baş ağrıları bulunuyor.
Yaşam Tarzı ve Ev Reçeteleri
Genellikle idiyopatik galaktoreye bağlı süt salınımı kendi kendine geçer. Özellikle de meme ucu uyarımına bir son verir ve akıntıya sebep olabilecek ilaçları almayı bırakırsanız.
Meme ucu uyarımını azaltmak için şunlara dikkat edin:
- Cinsel aktivite sırasında meme uçlarına dokunurken aşırıya kaçmayın
- Meme uçlarınızı sıkma, dürtükleme gibi hareketlerden kaçının
- Kumaş ve meme uçlarınız arasındaki sürtünmeyi azaltacak kıyafetler giyin
Doktor Randevusuna Hazırlık
Doktor randevunuza gitmeden önce tüm belirtilerinizi hastalıkla ilgili değil gibi görünse de not edin, kişisel bilgilerinizi bir araya getirin, kullandığınız ilaçları bir kağıda yazın ve sorularınız varsa onları hatırlamak için yine kağıda dökün.
