Genital uçuk, herpes simpleks (HSV) virüsünden kaynaklanan ve cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Virüsün temel yayılma yöntemi cinsel temastır. İlk bulaşmanın ardından virüs bedeninizde pasif şekilde kalır ve yılda bir kaç defa tekrar aktif hale gelir.
Genital uçuk, cinsel organlar çevresinde ağrıya, kaşınmaya ve yaralara sebep olabilir. Fakat herhangi bir işaret ve belirtiye sahip olmayabilirsiniz. Eğer bulaştıysa, görünür yaralarınız olmasa bile bulaştırıcı olacaksınızdır.
Genital uçuğun herhangi bir tedavisi yok ancak ilaçlar ile belirtiler hafifletilebiliyor ve başkalarına bulaştırma riski azalıyor. Kondom de bulaşıcılığının düşmesini sağlıyor.
Belirtileri
HSV’ye sahip olan pek çok insan bunun farkında değil çünkü ya işaret ve belirti göstermiyor, ya da bunlar çok hafif oluyorlar.
Mevcut olduğunda virüsün belirtileri ona maruz kaldıktan 2-12 gün sonra ortaya çıkmaya başlıyor. Eğer genital uçuk belirtileri yaşarsanız, aralarında şunlar olacaktır:
- Ağrı veya kaşıntı: Enfeksiyon temizlenene kadar genital bölgede ağrı ve hassasiyet görebilirsiniz.
- Küçük kırmızı çıkıntılar veya küçük beyaz iltihaplar: Bunlar enfeksiyondan bir kaç gün ila bir kaç hafta sonrasında ortaya çıkarlar.
- Ülser: İltihaplar patlayıp da akıntı veya kanama olduğunda oluşabilirler. Ülserler idrar yapmayı ağrılı hale getirebilirler.
- Kabuk: Ülserler iyileşirken yaraların üstü kabuk olacaktır.
İlk ortaya çıkışı sırasında kasıklarda lenf düğümlerinin şişmesi, baş ağrısı, kas ağrıları ve ateş gibi grip benzeri belirtiler yaşayabilirsiniz.
Belirti Konumlarındaki Farklılıklar
Yaraların enfeksiyonun bedeninize girdiği bölgelerde ortaya çıktığı görülüyor. Yaraya dokunduktan sonra vücudunuzun gözler de dahil olmak üzere başka bir bölgesine dokunursanız onu yayarsınız.
Erkeklerde ve kadınlarda yaralar şu noktalarda ortaya çıkabilirler:
- Kalça ve baldırlar
- Anüs
- Ağız
- Üretra
Kadınlarda ayrıca şu noktalarda da ortaya çıkabilirler:
- Vajinal bölge
- Dış genital organlar
- Rahim ağzı
Erkeklerde ise şu noktalarda da ortaya çıkabilirler:
- Penis
- Testis torbası
Tekrar Yaygın Bir Durum
Genital uçuk herkes için farklıdır. İşaret ve belirtiler yıllar içerisinde ortaya çıkıp, tekrar edip ortadan kaybolabilirler. Bazı insanlar her sene birden fazla nöbet geçirirler. Pek çok insan için zaman geçtikçe belirtiler giderek azalırlar.
Tekrar etme sırasında yaralar ortaya çıktıktan kısa süre sonra şunları hissedebilirsiniz:
- Enfeksiyonun ilk bedene girdiği noktada yanma, karıncalanma ve kaşınma
- Belde, kalçalarda ve bacaklarda ağrı
Ancak tekrarlar genelde ilk seferden daha az ağrılı olur ve yaralar daha hızlı iyileşirler.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Eğer genital uçuğa veya başka bir cinsel yolla bulaşan hastalığa sahip olduğunuzdan şüpheleniyorsanız doktorunuza görünün.
Sebepleri
İki ekip HSV virüsü genital uçuğa sebep olabilir:
- HSV-1: Bu tür genelde ağız çevresinde yara ve iltihaplara sebep olur. Genelde ten tene temasla bulaşır ancak oral seks sırasında cinsel organlardan da bulaşabilir. HSV-2 enfeksiyonuna göre tekrarlar çok daha az olurlar.
- HSV-2: Bu tür genital uçuğa sebep olan türdür. Virüs cinsel temas ve ten tene temas ile bulaşır. HSV-2 çok yaygın ve çok bulaşıcıdır.
Virüs beden dışında hızlıca öldüğü için tuvaletten, havlulardan ve bulaştırıcı kişinin diğer kullandığı nesnelerden kapma ihtimaliniz neredeyse imkansız.
Risk Faktörleri
Eğer şu şartlara sahipseniz genital uçuk kapma ihtimaliniz daha fazla:
- Kadın olmak: Kadınlarda genital uçuk olma ihtimali erkeklere göre daha fazla. Virüs erkeklerden kadınlara, kadınlardan erkeklere olduğundan daha kolay bulaşıyor.
- Birden fazla cinsel partnere sahip olmak: Her bir fazladan cinsel partner genital uçuk virüsüne maruz kalma riskini arttırır.
Komplikasyonlar
Genital uçuk ile bağlantılı olabilecek komplikasyonlar şöyle:
- Diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar: Genital yaralara sahip olmak AIDS dahil olmak üzere diğer cinsel yola bulaşan hastalıkları kapma ve bulaştırma riskinizi arttırır.
- Yenidoğan enfeksiyonu: Enfekte olmuş annelerin doğan bebekleri, doğum sırasında virüse maruz kalırlar. Bu da beyin hasarı, körlük ve ölümle sonuçlanabilir.
- Mesane problemleri: Bazı vakalarda genital uçuk ile alakalı yaralar, idrarı mesaneden dış dünyaya aktaran kanalda inflamasyona sebep olabilirler. Bu şişkinlik üretrayı bir kaç gün kapatabilir ve bu nedenle idrarı çıkartmak için sonda gerekir.
- Menenjit: Nadiren de olsa HSV enfeksiyonu beyin ve omurilik çevresindeki membranlar ve sıvılarda inflamasyona sebep olabilir.
- Rektal inflamasyon: Genital uçuk rektum dokusunda, özellikle de eşcinsel ilişki yaşayan erkeklerde inflamasyona sebep olabilir.
Önleme
Genital uçuğun önlenmesi için yapılan öneriler, diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar ile aynıdır: Cinsel aktiviteden kaçınmak veya cinsel ilişkiyi enfeksiyonu olmayan bir kişi ile sınırlı tutmak. Bu nedenle şunları yapabilirsiniz:
- Kendiniz veya partneriniz cinsel temas sırasında kondom kullanmalı
- Partnerinizde genital bölgede veya başka bir bölgede uçuk varsa ilişkiden kaçınmak
Hamilelik Uyarıları
Eğer hamileyseniz ve genital uçuğunuz varsa, doktorunuza bunu aktarın. Eğer olabileceğini düşünüyorsanız, test olun.
Doktor hamileliğin son dönemlerinde uçuk için antiviral ilaçlar kullanmaya başlamanızı önerebilir. Böylece doğum sırasında ortaya çıkması önlenir. Eğer doğuma giderken uçuk çıktıysa, doktor virüsün bebeğe geçme riskini düşürmek için muhtemelen sezaryen önerecektir.
Teşhis
Doktor genelde fizik muayene ve belli laboratuvar testlerinin sonuçlarına bakarak hastalığı teşhis eder:
- Viral kültür: Bu testte yaralardan doku numunesi alınır ve laboratuvara gönderilir.
- PCR testi: Bu testte kan, yara dokusu veya omurilik sıvısı numunenizden DNA’nız kopyalanır. Bu DNA daha sonra HSV varlığı ve hangi tip HSV olduğunu belirlemek için test edilir.
- Kan testi: Bu testte kanınızın numunesi HSV antikorları için test edilerek geçmiş uçuk enfeksiyonları tespit edilebilir.
Tedavi
Genital uçuk için bir tedavi mevcut değil. Reçeteli antiviral ilaçlarla tedavide şunlar olabilir:
- Yaraların daha hızlı iyileşmeleri
- Tekrar vakalarında belirtilerin şiddet ve sürelerinin azalması
- Tekrarların frekansının azalması
- Virüsü başkalarına bulaştırma ihtimalinin azalması
Genital uçuk tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar şöyle:
- Acyclovir
- Valacylovir
Doktor sadece belirtiler ortaya çıktığında veya bazen de belirtiler olmasa bile her gün ilaçları almanızı önerebilir. Bu ilaçlara tolerans genelde yüksektir ve yan etkileri azdır.
Başa Çıkma ve Destek
Genital uçuğa sahip olduğunuzu öğrenmek utanma ve kızgınlık ile başka duyguları ortaya çıkarabilir. Size enfeksiyon bulaştırdığını düşününce partnerinize karşı şüphe dolu ve kızgın olabilirsiniz. Mevcut partneriniz veya gelecekteki partnerleriniz tarafından reddedilmekten de korkabilirsiniz.
Hissettiğiniz şeyler normal. Genital uçuk ile başa çıkmanın bazı sağlıklı yolları şöyle:
- Partneriniz ile iletişim kurmak: Hisleriniz konusunda açık ve dürüst olun. Ona güvenin ve size söylediği şeylere inanın. Doğrudan suçlamada bulunmayın. Genital uçuk bedeninizde senelerce pasif kalabilir ve bu nedenle ne zaman bulaştığını tespit etmek neredeyse imkansızdır.
- Kendinizi eğitin: Bu rahatsızlık ile nasıl yaşayacağınız ve başkalarına bulaştırmayı nasıl engelleyeceğiniz konusunda doktorunuzdan bilgi alın. Tedavi seçeneklerini öğrenin.
- Destek gruplarına katılın: İnternette hislerinizi açabileceğiniz ve başkalarının deneyimlerini görebileceğiniz gruplara katılın.
