Sezaryen ile gerçekleştirilen doğumlarda genel anestezi ile hasta uyutularak veya sadece belden aşağısı uyuşturularak iki şekilde yapılabilmektedir. Belden aşağısını uyuşturularak yapılan bu anesteziye spinal anestezi denir. Hastanın uyutulmasıyla gerçekleştirilen doğumlarda da Epidural anestezi uygulanır. Spinal ve Epidural anestezide hastanın bilinci açık, benden aşağısını hissetmez hale gelir. Bazı sezaryenlerde hem Spinal hem de Epidural anestezinin ikisi birden uygulanabilir. Normal doğumda sadece epidural anestezi uygulanır.
Uygulama sırasında hasta oturur pozisyonda veya yan yatar pozisyonunu alır ve bel bölgesi temizlendikten sonra ince bir iğne ile belden girilerek, 1-2 dakika gibi kısa bir sürede ilaç verilerek anestezi uygulanır. Anestezi uygulandıktan birkaç dakika sonra ayaklarda bacaklarda karıncalanma ve uyuşma başlar. Bu yöntemlerde genel anestezinin tersine bebeğe hiçbir şekilde ilaç etki etmez. Bu nedenle ameliyat uzun sürse bile bebek etkilenmektedir. Normal doğumda uygulanan epidural anestezide daha az ilaç verilir bu sayede anne doğum sırasında bacaklarını hareket ettirebilirken, sezaryende bacaklarını hareket ettiremez.
Spinal ve epidural anestezinin arasındaki farklar
- Her iki anestezide belden omuriliğe doğru iğne ile ilaç verilir. Sadece Spinal anestezide ilaç omurilik etrafındaki dura zarını da geçerek içeride ki sıvının içine verilir.
- Epidural anestezide ise ilaç zarın dışına verilir. Spinal anestezide etkisi hemen görülürken, epidural anestezide 15-20 dakika sonra etkisini göstermeye başlar.
- Spinal anestezinin etkisi kısa sürer ve ilaç bir defada verilir. Tekrar ilaç verilerek etkinin süresi uzatılamaz. Epidural anestezide etki süresi daha uzun sürebilirken, tekrar ilaç verilerek anestezi uzatılabilmektedir.
- Epidural anestezide hastanın belinde takılı bir kateter ile ameliyat gerçekleştirilir ve ameliyattan sonra da bu kateterden tekrar ilaç verilerek ağrı hissini ortadan kaldırmaktadır. Spinal anestezide ise anestezinin uygulandığı bel bölgesi işlemden sonra kapatılır ve kateter konulmaz.
- Spinal anestezide ameliyattan sonra baş ağrısı görülme riski epidural anesteziye göre biraz daha fazla olmaktadır. Bel bölgesinde bir enfeksiyon varsa veya hastada kanama-pıhtılaşma gibi bozukluk söz konusu ise spinal ve epidural anestezi uygulanamaz.
- Bazen sezaryende hem epidural hem spinal anestezi birlikte uygulanır. Buna kombine epidural spinal anestezi denir. Gerçekleşecek doğuma göre size en uygun anestezi uygulamasına doktorunuz karar verecektir.
Spinal ve epidural anestezinin avantajları
Kombine spinal epidural anestezi yöntemi ile gerçekleştirilen sezaryen doğumlarında, anne hiçbir şekilde ağrı hissetmemektedir. Üstelik kombine spinal anestezinin uygulandığı anne adayı bilinci açık olduğu için bebeğinin doğduğu ana da şahit olabilmektedir. Bu yüzden doğumun en heyecan verici sahnesini yaşama şansı elde etmesini sağlarken, doğum sonrasında da bebeğiyle ilgileneceği ağrısız günlerin yaşanmasına fırsat tanıyor.
Kombine spinal epidural anestezinin genel anesteziden bir diğer artısı ise operasyon sırasında ve sonrasında verilen ilaçların plasenta yoluyla veya sütten bebeğe geçişinin olmamasından kaynaklanıyor. Oysa yapılan genel anestezi ile sezaryende, gerek operasyon sırasında gerekse operasyon sonrasında damardan ya da ağızdan verilen ağrı kesici ilaçlar bebeğe geçip istenmeyen yan etkilere neden olabilmektedir. Bu durum çok nadirde olsa risk teşkil etmektedir. Yöntemin bir diğer avantajı ise genel anesteziye bağlı olarak görülebilen risklerin ortadan kaldırılmasıdır.
Kombine epidural spinal anestezi
Sezaryenle doğum gerçekleştirecek olan annelerin karşısına çıkan bu iki anestezi yöntemi, bölgesel anestezi yöntemleri içinde en sık uygulanan yöntemlerdir. Epidural anestezinin genel işleyişi; Omuriliği ve omurilikten çıkan sinirleri saran ve “dura” adı verilen zarın etrafına lokal anestezi ilaçları verilerek ağrının beyine iletilmesinin engellemektedir. Spinal anestezide ise; lokal anestezi ilaçlarının dura zarının altında yer alan beyin-omurilik sıvısına verilmesiyle gerçekleşmektedir. Spinal anestezide epidural anesteziye oranla çok daha düşük doz ilaç verilmesine rağmen anestezinin etkisi çok daha kısa sürede başlamaktadır.
Epidural anestezi ile anne adayının sezaryen operasyonu sırasında dokunmaları, dokuların çekilmesini ve gerilmesini hissedebilmektedir. Bu durum ağrıların hissedilmesine yol açmasa da, bazı anne adayları rahatsızlık verici olduğunun kanaatindeler. Bu yüzden spinal anestezide, operasyon bölgesinde ağrının kesilmesinin yanı sıra olarak tam bir hissizlik durumu oluşturduğu için, günümüzde tercih edilen yöntem; sezaryen operasyonlarında spinal ve epidural anestezi yöntemleri birlikte uygulanması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu birleşik yönteme, kombine spinal epidural anestezi adı verilmektedir.
Spinal ve epidural anestezi kimlere uygulanmaz?
Birçok sezaryen doğumlarında tercih edilirken, bazı uygulanamayacağı durumlarda vardır. Kan sulandırıcı olarak adlandırılan pıhtılaşmayı engelleyici ilaç kullanan hastalara, kanama bozukluğu olanlara, girişim bölgesinde enfeksiyon olanlara, bel fıtığı ya da başka bir nedenden dolayı bel operasyonu geçirmiş olan hastalara kesinlikle spinal epidural anestezi uygulanmamaktadır.
