Vajinal enfeksiyonlar ya da vajinit, vulvanın ya da vajinanın iltihaplanması ya da tahriş olmasıyla meydana gelmektedir.
Vajinal enfeksiyona neden olan pek çok etken bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekildedir:
- Vajinal mantar enfeksiyonları, bakteriyel vajinozis ve trikomoniyaz gibi vajinal enfeksiyonlar
- Emzirme, menopoz ya da yumurtalıkların zarar görmesi ya da alınması nedeniyle östrojen eksikliği
- Vajinal seks (Vajinal enfeksiyonlar cinsel ilişki yoluyla bulaşmasa da bazı durumlarda vajinal seks tahrişe neden olarak vajinal enfeksiyona neden olabilir)
- Alerjenler ya da tahriş edici maddeler
- Tekrarlayan vajinal enfeksiyonlar
Vajinal Enfeksiyon Belirtileri
Vajinal enfeksiyonların belirtileri herkeste farklılık gösterse de aşağıda yer alan belirtiler görülebilmektedir:
- Vajina ve/veya vulvada renk değişikliği, tahriş, şişlik, rahatsızlık
- Vulva ya da vajinada kaşıntı, yanma ya da ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı ya da rahatsızlık
- Normalden daha fazla idrar yapma ihtiyacı
- Normal olmayan vajinal akıntı:
- Mantar enfeksiyonlarında akıntı genelde kalın yapılı, beyaz ve kokusuzdur. Ayrıca vajina çevresinde beyaz bir tabaka görülebilir.
- Bakteriyel vajinoziste akıntı genelde grimsi, köpüklü ve balıksı kokuya sahiptir.
- Trikomoniyazda akıntı genelde köpüklü, sarı-yeşil, kötü kokuludur ve içerisinde kan görülebilir.
Vajinal enfeksiyonların neden olduğu belirtiler her zaman açık bir şekilde görülmeyebilir ve hatta bazen hiç belirti görülmeyebilir. Bu nedenle vulva ve vajinal akıntıyla ilgili olarak gerçekleşen değişikliklere dikkat etmeniz ve herhangi bir değişiklik görmeniz durumunda doktorunuzu ziyaret etmeniz önemlidir.
Vajinal Mantar Enfeksiyonu
Kadınların çoğu hayatlarının bir döneminde en az bir kez vajinal enfeksiyonlardan biri olan mantar enfeksiyonu yaşamaktadır.
Aşağıdaki durumlar halinde mantar enfeksiyonu yaşamaya daha yatkın olursunuz:
- Hamilelik
- Diyabet
- Zayıf bağışıklık sistemi
- Antibiyotik kullanımı
- Yüksek miktarda östrojen hormonu içeren doğum kontrol yöntemi
- Vajinal duş ya da spreyler
Mantar enfeksiyonlarını önlemek her zaman mümkün olmasa da bu enfeksiyonlara yakalanma ihtimalinizi azaltmak için yapabileceğiniz bazı şeyler bulunmaktadır:
Nefes alabilen iç çamaşırları giyin: Bu konuda en iyi seçeneğiniz pamuk olacaktır. Pamuk, sıcağı ya da nemi tutmayarak kuru kalmanıza yardımcı olacaktır.
Rahat kıyafetler giyin: Kot pantolonlarınızın, eteklerinizin, iç çamaşırlarınızın ve taytlarınızın çok sıkı olmamasına dikkat edin. Sıkı kıyafetler vücut ısısını arttırabilir ve cinsel organların çevresindeki nemin artmasına neden olabilir. Bu da mantar enfeksiyonuna yakalanma ihtimalinin artmasına yol açabilir.
Vajinal duş yapmayın: Vajinal duş gibi kadın hijyen ürünleri, enfeksiyonlarla savaşma konusunda faydalı olan iyi bakterileri yok ederek vajinanızdaki bakteri dengesinin bozulmasına yol açabilir.
Hijyen ürünlerinin parfümsüz olmasına dikkat edin: Sabun, sprey, tampon ve ped gibi hijyen ürünlerinin parfümsüz olmasına özen gösterin.
Sıcak banyo ve çok sıcak duştan kaçının: Sıcak ve nem mantar enfeksiyonu bakımından uygun şartlar oluşmasını sağlayacağı için bu durumlardan kaçınmaya çalışın.
Islak kıyafetlerinizi değiştirin: Yüzmeye gittikten sonra ıslak mayoyla ya da spor yaptıktan sonra ıslak kıyafetlerle oturmayın. İşiniz biter bitmez kuru kıyafetlerinizi giyin.
Tuvalete girdiğinizde daima önden arkaya doğru silin: Bu sayede dışkıdaki bakterilerin ön tarafa bulaşması engellenmiş olur.
Adet döneminizde tamponunuzu, pedinizi ve iç çamaşırınızı sık sık değiştirin: Adet döneminizde tamponunuzu, pedinizi ve iç çamaşırınızı sık sık değiştirerek vajina florasının bozulmasının önüne geçebilirsiniz.
Diyabetinizi kontrol altında tutun: Diyabetiniz varsa kan şekeri seviyelerinize dikkat edin ve diyabetinizi kontrol altında tutun.
Yalnızca mecbur olduğunuzda antibiyotik kullanın: Soğuk algınlığı gibi durumlarda antibiyotikler virüslere karşı işe yaramadığı için gereksiz durumlarda antibiyotik kullanmayın.
Tekrarlayan Vajinal Mantar Enfeksiyonunda Ne Yapmak Gerekir?
Sık sık vajinal mantar enfeksiyonu yaşıyorsanız, doktorunuzla bu durum hakkında görüşmeniz gerekir. Doktorunuz tekrarlayan vajinal mantar enfeksiyonu durumunda şunları isteyebilir:
- Gerçekten vajinal mantar enfeksiyonu yaşadığınız doğrulamak için test
- Diyabet için kan şekeri testi
- HIV/AIDS için test
- Olası hormonal değişimleri (doğum kontrolü ya da gebelik) gözden geçirmek
Doktorunuz, test sonuçlarınızı değerlendirerek doğru tedaviyi aldığınızdan emin olmak isteyecektir. Mantar enfeksiyonu tedavisinde altta yatan sağlık sorununu tedavi etmek önemli olmaktadır. Enfeksiyona neden olan sorunu kontrol altına almak, gelecekte yaşanabilecek vajinal mantar enfeksiyonun önüne geçme konusunda yardımcı olacaktır.
Bakteriyel Vajinozis Nasıl Önlenir?
Bakteriyel vajinozis, vajinal enfeksiyonlardan bir diğeridir. Bu enfeksiyon vajinal floradaki bakterilerde dengesizlik olmasıyla meydana gelir. Vajinal florada bulunan bakterilerde dengesizlik olmasını engellemek için vajina sağlığına dikkat etmeniz gerekir.
Bakteriyel vajinozisi önleme konusunda vajina sağlığı ile ilgili olarak dikkat etmeniz gereken şeyler, vajinal mantar enfeksiyonuna karşı dikkat etmeniz gereken şeylerle genel olarak aynıdır. Bunlar genel olarak şu şekildedir:
- Pamuk iç çamaşırlar giyin
- Egzersiz yaptıktan sonra ıslanan çamaşırlarınızı değiştirin.
- Tuvaletinizi yaptıktan sonra temizliğinizi önden arkaya doğru yapın.
- Parfümlü kadın hijyen ürünlerinden uzak durun.
- Kaşıntınız varsa kaşımak yerine bölgeye soğuk su tutun.
Bakteriyel vajinozis cinsel yolla bulaşan bir hastalık olmasa da seks partneri sayısı arttıkça hastalığa yakalanma riskiniz artmaktadır. Bunun nedeni tam olarak bilinmese de farklı partnerlerin vajinal florayı etkilediği ve bakteriyel vajinozisi oluşumunu desteklediği düşünülmektedir.
Bakteriyel vajinozise yakalanma ihtimalinizi azaltmak için cinsel hayat bakımından yapabileceğiniz şeyler şunlar olmaktadır:
- Cinsel ilişkiye girdiğiniz kişi sayısını sınırlayın. Yeni bir partneriniz olduğunda cinsel geçmişini sorgulayın ya da cinsel yolla bulaşan hastalıklar bakımından test olup olmadığını sorun.
- Prezervatif kullanın. Prezervatif kullanmak, vajinada Lactobacillus crispatus kolonizasyonunu arttırabilmekte ve bakteriyel vajinozise karşı koruma sağlayabilmektedir.
- Aromalı prezervatif ve kayganlaştırıcılardan uzak durun. Aromalı ürünlerde vajinanın pH dengesini bozabilecek şeker ve diğer kimyasallar bulunmaktadır. Bu nedenle kayganlaştırıcı alırken mutlaka sade ve su bazlı olanları tercih edin. Yağ bazlı kayganlaştırıcılar latekste bulunan kimyasal bağları etkileyebildiği için prezervatifin yırtılmasına yol açabilmektedir.
- Rahim içi araçları tercih etmeyin. Rahim içi araçlar, etkili doğum kontrol yöntemleri olsalar da tekrarlayan bakteriyel vajinozis sorunu olan ya da düzensiz adet kanamaları olan kadınlar için önerilmemektedir. Bazı araştırmalara göre düzensiz adet kanamalarına ve vajinal flora dengesizliğine sahip olan ve rahim içi araç kullanan kadınlar, diğer doğum kontrol yöntemlerini kullanan kadınlara göre bakteriyel vajinozis bakımından daha yüksek risk altındadır.
Vajina Florası Nasıl Bozulur?
Vajina florası, vajinanın içerisinde yaşayan bakterileri ifade etmektedir. Normal vajina florası, çeşitli lactobacillus türleri barındırmaktadır.
Lactobacillus bakterileri mantarlar ile istenmeyen diğer organizmaların gelişimini önleyecek şekilde laktik asit, hidrojen peroksit ve başka maddeler üreterek vajinanın sağlıklı kalmasını sağlamaya yardımcı olur.
PH seviyesi yaklaşık olarak 4 olan vajinanın hafif asidik ortamı enfeksiyonlara karşı korunma konusunda yardımcı olur. Vajinada bulunan bakteriler vajinanın sağlıklı kalması konusunda önemli bir role sahiptir.
Vajinanın normal florası bozulduğu zaman bakteriyel vajinozis görülebilir. Bakteriyel vajinosiz olması durumunda kadın HIV ve cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklara karşı daha korunmasız olur.
Bakteriyel vajinozis ve beraberinde görülebilen mantar enfeksiyonu gibi sorunları tedavi etme konusunda zorluk yaratan sorunlardan bir tanesi vajina florasını normal haline getirme konusunda ortaya çıkmaktadır. Bazen tedavi sonrası bakteri popülasyonu eski haline dönmekle birlikte bazen de dönmemektedir.
Vajinanın bakteriyel dengesini normal haline döndürmek için probiyotik haplar ile fitiller kullanılabilmektedir. Bu tedaviler genelde lactobacillus türlerini içermektedir.
