Vulvar vestibulitise sahip olan kadınlarda herhangi bir bilinen sebep olmaksızın kronik vulva ağrısı vardır. Son zamanlarda kadar doktorlar bu rahatsızlığı gerçek bir ağrı sendromu olarak görmüyorlardı. Günümüzde bile pek çok kadın tanı alamıyor. Rahatsızlıktan bahsetmesi pek kolay olmadığından izole bir şekilde de kalabilirler. Araştırmacılar bu rahatsızlığın sebeplerini araştırıyorlar ve tedavisi için daha iyi yollar bulmaya çalışıyorlar.
Vajina, vulvadan rahim ağzina (serviks) uzanan kaslı bir kanaldır. Vajina, menstruasyon sırasında rahim içi dokunun döküldüğü, cinsel ilişkide penetrasyonun meydana gelebileceği ve bebeğin doğum sırasında dışarı çıktığı yerdir.
Vulvar Vestibulitis Türleri
Rahatsızlık vulvayı yani kadın dış üreme organlarını etkiler. Buna dış dudaklar, klitoris ve vajinal açıklık dahil.
İki temel türü var:
- Genel vulvar vestibulitis: Farklı zamanlarda vulvanın farklı bölgelerindeki ağrıdır. Ağrı devamlı olabilir veya ara ara gelebilir. Dokunma ve basınç onu tetikleyebilir veya tetiklemeyebilir. Ancak bu durum ağrıyı da daha kötü hale getirebilir.
- Lokal vulvar vestibulitis: Vulvanın tek bir bölgesinde ağrı vardır. Genelde yanma hissi vardır ve bu tip vulva ağrısı genelde dokunma ve baskı ile artar ve cinsel ilişki ile uzun süre oturmak ona sebep olabilir.
Muhtemel Sebepleri
Doktorlar pek çok vulvar vestibulitis formunun sebebini bilmiyorlar. Ayrıca cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi enfeksiyonların da ona sebep olduğunu gösteren kanıtlar yok.
Araştırmacılar vulvar vestibulitisin sebebini bulmaya çalışıyorlar ve şunlar sebep olabilirler:
- Sinir hasarı veya tahrişi
- Vulva hücrelerinin enfeksiyon ve travmalara anormal tepkileri
- Vulvanın kronik inflamasyona kötü tepki vermesine sebep olan genetik faktörler
- Mantar enfeksiyonlarına karşı aşırı hassasiyet
- Kimyasal ve diğer maddelere karşı alerjiler ve rahatsızlıklar
- Hormonal değişimler
- Cinsel istismar geçmişi
- Sık sık antibiyotik kullanımı
Vulvar vestibulitis: Kimlerde Var?
Her yaştan kadınlar, ergenlik döneminden başlayarak vulvar vestibulitise sahip olabilirler. Vulvar vestibulitis sahibi kadınların adetlerine dair tahminler 200.000’den altı milyona kadar değişiklik gösteriyorlar.
Vulvar Vestibulitis İşaret ve Belirtileri
Rahatsızlığın belirtileri genelde birden başlarlar ve aylar boyunca veya yıllar boyunca devam edebilirler.
Aşağıdakiler vulvar vestibulitisin en yaygın belirtileridirler:
- Yanma, batma ve soyulma
- Ağrılar, sızılar ve vuruntu
- Kaşınma
Belirtileri şu şekilde yaşayabilirsiniz:
- Daima veya sadece arada bir
- Spor, cinsel ilişki, yürüme ve hatta dinlenme sırasında
- Bisiklet sürerken, tampon takarken veya otururken
- Bir bölgede veya tüm vulva boyunca
Yanmalı ağrı vulvar vestibulitisin en yaygın olan belirtisi. Bazı kadınlar cilde asit dökülmesi gibi veya bıçak saplanması gibi olduğunu da tanımlıyorlar.
Vulva genelde normal görünse de, biraz inflamasyonlu ve şişkin görünebilir.
Vulvar Vestibulitisin Fiziksel ve Duygusal Etkisi
Vulvar vestibulitis kadınların hayatında büyük etki yaratabilir. Cinsel ilişki, spor, sosyalleşme veya iş hayatı gibi konularda problemler oluşturur. Vulvar vestibulitis sahibi çoğu kadının kontrolsüz hissettiği ve cinsel ilişkiye giremediği, hayatın keyfini tamamen süremediği belirtiliyor. Eğer sizde de bu durum mevcutsa, hemen destek almalısınız.
Vulvar Vestibulitis Belirtilerinin Etkisi
Belirtiler hayati tehlike oluşturmazlar. Yine de vulva ağrısı kadının normal aktivitelerini ciddi şekilde etkileyebilir. Örneğin belirtiler ağırsa ve cinsel ilişkiyi daha zor hale getiriyorlarsa, bu onun ilişkilerini etkileyebilir. Bunun sonucunda kendine dair algısı etkilenir ve depresyona girebilir. Yardım almaktan çekinmeyin. Pek çok kadın vulva ağrısını kontrol etmenin yollarını buluyor.
Maalesef pek çok sağlık uzmanı vulvar vestibulitise dair çok bilgiye sahip değil. Bu rahatsızlığa sahip olan kadınlar onun hakkında bilgi sahibi olan bir sağlık kurumuna ulaşmalılar.
Vulvar Vestibulitis Tedavisi
Özbakım ve tedaviler rahatsızlığı hafifletebilirler. Bu hastalığa sahip olan kadınlar onlarda neyin işe yaradığını tespit etmeliler ve doğru çözümü bulana kadar pek çok kombinasyonu denemek gerekli olabilir. Kadınların kendilerini bu rahatsızlığa dair eğitmeleri de önemli. Hangi tedavinin işe yaramadığını ve işe yaradığını kayıt altına almalılar.
Vulvar Vestibulitis Tedavisi: Özbakım
Belirtileri kontrol altına almak için yapılabilecek bazı şeyler var.
Muhtemel Rahatsız Edicilerden Kaçınmak
Vulvayı rahatsız eden şeylerden kaçınmak yardımcı olabilir. Bunlar arasında belli çoraplar, ilaçlar ve vajinal duş bulunuyor. Bazı ipuçları şöyle:
- Dermatolojik olarak onaylanmış deterjanlar kullanın ve pantolonlarda yumuşatıcı kullanmayın.
- Yumuşak ve beyaz bir kokusuz tuvalet kağıdı kullanın.
- %100 beyaz pamuklu iç çamaşırı, adet pedi ve tampon giyin.
- Vulva bölgesine şampuan sürmekten kaçının.
- Parfümlü krem ve sabunlardan, pedlerden ve tamponlardan ve doğum kontrol yöntemi araçlarından kaçının.
- Sıcak banyodan ve çok klorlu havuzlardan kaçının.
- Vulvayı idrardan ve cinsel ilişkiden sonra soğuk suyla durulayın.
- İdrarı daha tahriş edici hale getiren gıdalardan kaçının. Yeşillikler, baklagiller, orman meyveleri, çikolata veya kuruyemişler buna dahil.
- Gevşek pantolon ve etekler giyin, tayt giymeyin.
- Vulvayı temiz ve kuru tutun. Islak mayo içinde veya nemli spor kıyafetleri içinde çok durmayın.
- Banyodan sonra vulvayı korumak için nazikçe kurulayın ve koruyucu içermeyen bir nemlendirici veya bitkisel yağ sürün.
Baskıyı Azaltın
Bazı aktiviteler vulvaya baskı yaparlar. Bu baskıyı azaltmalısınız:
- Cinsel ilişki sırasında su bazlı kayganlaştırıcı kullanın.
- Vulvaya doğrudan baskı yapan aktivitelerden kaçının. Buna bisiklet sürmek ve at binmek dahil.
- Yumuşak minderler üzerine oturun.
Ağrıları Hafifletin
Aşağıdaki adımlar vulva ağrısını azaltmaya yardımcı olabilirler:
- Ilık suda oturun.
- Cinsel ilişkiden sonra havluya sardığınız bir buz uygulaması yapın.
- Alternatif olarak bazı kadınlarda ısı pedi ile ısıtmak da faydalı olabiliyor.
- Rahatlama tekniklerini deneyin.
Vulvar Vestibulitis Tedavisi: İlaçlar, Terapiler ve Ameliyat
Şu anda tüm kadınlarda birden işe yarayan tek bir tedavi seçeneği yok ve en iyi sonuçlar için farklı tedavi kombinasyonlarını denemeniz gerekebilir. Aşağıdaki tedavi seçenekleri doktorunuz tarafından önerilebilirler. Ayrıca kronik ağrının sizi duygusal olarak etkileyebileceğini unutmayın. Bir terapi veya grup desteği de arayabilirsiniz.
İlaçlar
İlaçlar ağızdan, deri üstünden veya iğne ile verilebilirler ve şöyle olurlar:
- Lokal anestezi
- Deri üstü östrojen kremleri
- Trisiklik antidepresanlar
- Antikonvulsantlar
- Sinir blockerları
- Serotonin-norepinefrin geri emilim inhibitörleri
- Nörouyarım ve spinal infüzyon pompası
- Steroidler veya mast hücresi inhibitörleri gibi anti-inflamatuvar ilaçlar
- Botoks
Terapiler
- Fizik terapide pelvik kasları güçlendirme ve kas spazmlarını azaltmak için egzersizler olur.
- Biyofeedback ise ağrıyı azaltmak için vajinal kasları rahatlatmayı öğrenirsiniz.
- Deri içi elektrik sinir uyarımı, bu yeni tedavi türü diğer ağrı rahatsızlıklarında da ağrıları iyileştirmek için kullanılıyorlar.
Ameliyat
Eğer lokal vulvar vestibulitis türüne sahipseniz ve diğer seçenekler çare olmazlarsa doktor ağrılı dokuyu almayı önerebilir.
Eğer doktor bu tip bir ameliyat konusunda deneyimli değilse, bu rahatsızlığa ilgi gösteren bir jinekoloğa görünün.
