Bel soğukluğu (gonore), hem erkekleri hem de kadınları enfekte eden cinsel yolla bulaşan bir bakterinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Bel soğukluğu sorunu çoğunlukla üretrayı, rektumu veya boğazı etkiler. Kadınlarda bel soğukluğu, servikse de bulaşabilir. Bel soğukluğu en sık vajinal, oral veya anal seks sırasında yayılmaktadır. Ancak enfekte annelerin bebekleri de doğum sırasında enfekte olabilir. Bebeklerde bel soğukluğu olması durumunda en sık olarak gözler etkilenir. Bel soğukluğu ciddi bir rahatsızlıktır ve cinsel ilişkiden kaçınmak, aktif cinsel ilişkisi olanların prezervatif kullanması, karşılıklı olarak tek eşli bir cinsel ilişki içinde olmak başta bel soğukluğu olmak üzere neredeyse tüm cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önlemenin en iyi yoludur.
Bel soğukluğu (gonore) belirtileri nelerdir?
Bel soğukluğu, cinsel yolla bulaşan çok çok ciddi bir enfeksiyon olmakla birlikte, çoğu durumda, bu enfeksiyon çok belirgin semptomlara neden olmaz. Bunun yanında semptomlar kişinin vücudundaki birçok bölgeyi etkileyebilir. Ancak genellikle genital bölgede görülür.
Genital sistemi etkileyen bel soğukluğu
Erkeklerde bel soğukluğu enfeksiyonu belirtileri ve semptomları şunları içerir:
- İdrar yaparken ağrı,
- Penisin ucundan irin benzeri akıntı,
- Testislerin birinde ağrı veya şişme
Kadınlarda bel soğukluğu enfeksiyonu belirtileri ve semptomları şunları içerir:
- Normal dışı artan vajinal akıntı,
- İdrar yaparken ağrı,
- Vajinal ilişkiden sonra kanama,
- Adet dönemleri arasında vajinal kanama,
- Karın veya pelvik ağrı
Vücudun diğer bölgelerini etkileyen bel soğukluğu
Bel soğukluğu vücudun aşağıdaki bölgelerini de etkileyebilir:
- Rektum
Rektumu etkileyen bel soğukluğunun belirti ve semptomları arasında; anal kaşıntı, rektumdan irin benzeri akıntı, dışkıda parlak kırmızı kan lekeleri ve bağırsak hareketleri sırasında zorlanma gelir.
- Gözler
Gözleri etkileyen bel soğukluğu; göz ağrısına, ışığa duyarlılığa ve bir veya her iki gözden irin benzeri akıntıya neden olabilir.
- Boğaz
Boğazı etkileyen bel soğukluğunun belirtileri ve semptomları; boğaz ağrısı ve boyunda şişmiş lenf düğümleri olabilir.
- Eklemler
Bir veya daha fazla eklem bakteri tarafından enfekte olursa (septik artrit), etkilenen eklemler özellikle hareket sırasında; sıcak, kırmızı, şişmiş ve son derece ağrılı olabilir.
Bel soğukluğunda (gonore) ne zaman doktora başvurmak gerekir?
İdrar yaparken yanma hissi veya penis, vajina ya da rektumdan irin benzeri bir akıntı gibi herhangi bir rahatsızlık belirtisi veya semptomu fark edilirse acilen doktordan randevu alınmalıdır. Ayrıca eşine bel soğukluğu teşhisi konan kişiler kesinlikle doktora başvurmalılar. Çünkü eşinde bel soğukluğu olması, o kişinin de belirti veya semptomlar yaşamasına sebep olabilir. Ancak tedavi olmazsa, bel soğukluğu tedavisi gördükten sonra bile yeniden eşini enfekte edebilme riski bulunmaktadır.
Bel soğukluğu (gonore) neden olur?
Bel soğukluğu sorunu Neisseria gonorrhoeae bakterisinden kaynaklanır. “Gonore bakterileri” adı verilen bu bakteriler çoğunlukla oral, anal veya vajinal ilişki dahil cinsel temas sırasında bir kişiden diğerine geçer.
Bel soğukluğu (gonore) nasıl olur?
Bel soğukluğu cinsel yolla bulaşan çok yaygın bir enfeksiyondur ve cinsel ilişki sırasında bulaşan bakterilerden kaynaklanır.
Aşağıdaki aktiviteler sırasında bu bakterilere enfekte olabilmek mümkündür:
- Vajinal seks,
- Anal seks,
- Oral seks,
- Seks oyuncakları paylaşımı,
- Gonore bakterisine enfekte olmuş bir partnerle genital temas
Bel soğukluğundan korunmanın en iyi yolu; her seks yaptığında prezervatif kullanmak ve hem kendisi hem de partneri cinsel yolla bulaşan hastalıklar için negatif test sonucu alıncaya kadar korunmasız cinsel ilişkiden kaçınmaktır.
Bel soğukluğu genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Bu nedenle pek çok kişi aslında buna sahip olabilir ve enfeksiyondan habersiz olabilir.
Cinsel ilişkiye girmeden de bel soğukluğuna yakalanmak mümkün müdür?
Bel soğukluğu neredeyse her zaman seks sırasında bulaşır ve seks yapmadan bu bakteriye enfekte olmak pek olası değildir. Bununla birlikte örneğin cinsel organlar enfekte bir partnerin ellerine temas ederse, penetrasyon (cinsel birleşim) olmadan da yakalanmak söz konusu olabilir. Aynı zamanda seks oyuncaklarını yeterince doğru bir şekilde temizlemeden veya prezervatifle kaplamadan paylaşmak durumunda da bu bakteriye yakalanmak mümkün olabilir. Bunların yanında annenin gonore bakterisi taşıyor olması durumunda, bebeklerin doğum sırasında enfekte olması mümkündür. Bunu önlemek için; şüpheli bir durum varsa hamilelikte mutlaka test yaptırılmalı ve gebeliği takip eden doktora bilgi verilmelidir.
Prezervatif kullanılmasına rağmen gonore bakterisi ile enfekte olmak mümkün müdür?
Her cinsel birliktelikte prezervatif kullanan ve prezervatifi tam olarak doğru şekilde takan kişilerin gonore bakterisine enfekte olması son derece düşük bir risktir. Bel soğukluğu cinsel sıvılar yoluyla bulaşır ve prezervatif bunun için etkili bir bariyer sağlar. Ancak prezervatifin yırtılması, doğru takılmaması gibi nedenlerle gonore ya da diğer bir cinsel yolla bulaşan hastalığa yakalanma riski olabilir.
Bel soğukluğu (gonore) öpmekle bulaşır mı?
Bel soğukluğu sorunu olan birisiyle öpüşmek, sarılmak veya aynı bardağı paylaşmakla bakteri bulaşmaz. Ancak oral, anal ya da vajinal seksle bulaşır.
Oral seks bel soğukluğu açısından güvenli midir?
Gonore de dahil olmak üzere korunmasız oral seksten bir dizi cinsel yolla bulaşan hastalığa yakalanma riski bulunmaktadır. Bir kişinin eşi yakın zamanda cinsel yolla bulaşan hastalıklar için yapılan testten negatif sonuç alamadıysa, oral seks sırasında da her zaman prezervatif kullanmak önerilir.
Boğaz ağrısı olan biriyle oral seks yapılması durumunda, bu bakteriye yakalama riski azdır. Bel soğukluğu olan birisine oral seks yapılması durumunda, boğazda mutlaka bel soğukluğu semptomlarına neden olmayabilecek bir enfeksiyon olabilir.
Boğazı bel soğukluğuna yakalanmış kişiler, oral bel soğukluğu için test yaptırmalılar. Bunun için en yakın hastane ya da sağlık kurumuna gidilebilir veya eczanelerden bir swab test kiti alınarak evde uygulanabilir.
Gonore bakterisi anal seks ile bulaşır mı?
Evet, bel soğukluğu sorunu olan birisiyle yapılan anal seks ile gonore bakterisine enfekte olabilmek söz konusudur ve bu bakteriler anüste bir enfeksiyona neden olabilir. Diğer herhangi bir cinsel yolla bulaşan hastalıkta olduğu gibi, korunmasız cinsel ilişkiye girildiğinde test yaptırmak çok önemlidir. Bu bakımdan sağlık ocağına ya da hastaneye gitmek veya eczaneden bir rektal sürüntü testi sipariş etmek doğru olur.
Klozetten gonore bakterisi kapmak mümkün müdür?
Klozete oturmak ile gonore bakterisi veya cinsel yolla bulaşan başka herhangi bir hastalık kapmak çok da olası değildir. Bel soğukluğuna sebep olan gonore bakterileri insan vücudunun dışında hayatta kalamaz ve bel soğukluğu olan biri daha önce o klozeti kullanmış olsa bile tuvalette oturmaktan enfekte olmak söz konusu değildir. Ayrıca bunun gibi bel soğukluğu olan biriyle aynı yüzme havuzunda yüzmek veya jakuziyi kullanmak bel soğukluğuna yakalanma riski yaratmaz.
Bel soğukluğu (gonore) risk faktörleri nelerdir?
25 yaşından küçük cinsel olarak aktif kadınlar ve erkeklerle seks yapan kişiler bel soğukluğu riski altındadır.
Bel soğukluğu (gonore) riskini artırabilecek diğer faktörler şunlardır:
- Cinsel geçmişini bilmediği yeni bir seks partnerine sahip olmak,
- Başka partnerleri olan bir seks partnerine sahip olmak,
- Birden fazla seks partnerine sahip olmak,
- Bel soğukluğu veya cinsel yolla bulaşan başka bir enfeksiyon geçirmiş olmak
Bel soğukluğu (gonore) komplikasyonları nelerdir?
Zamanında teşhis ve tedavi edilmeyen bel soğukluğu maalesef aşağıdakiler gibi önemli komplikasyonlara yol açabilir:
- Kadınlarda kısırlık
Bel soğukluğu rahim ve fallop tüplerine yayılarak pelvik inflamatuar hastalığa (PID) neden olabilir. Pelvik inflamatuar hastalık (PID) ise tüplerin skarlanması, hamilelik komplikasyonları ve kısırlık riski ile sonuçlanabilir. Pelvik inflamatuar hastalık fark edildiğinde acilen tedavi edilmelidir.
- Erkeklerde kısırlık
Bel soğukluğu, sperm kanallarının bulunduğu (epididim) testislerin arka kısmında küçük, sarmal bir borunun iltihaplanmasına (epididimit) neden olabilir. Tedavi edilmeyen epididimit ise kısırlığa yol açabilir.
- Vücut eklemlerine ve diğer bölgelerine yayılan enfeksiyon
Bel soğukluğuna neden olan bakteri olan gonore, enfekte olan kişinin kan dolaşımına yayılabilir ve eklemler de dahil olmak üzere vücudun diğer bölgelerine bulaşabilir. Bu tür bir durumda ateş, döküntü, cilt yaraları, eklem ağrısı, şişme ve sertlik olası sonuçlardır.
- HIV / AIDS riskinde artış
Bir kişide bel soğukluğu sorunu olması, AIDS’e yol açan virüs olan insan immün yetmezlik virüsü (HIV) ile enfeksiyona daha duyarlı olmasına sebep olur. Hem bel soğukluğu hem de HIV’i olan insanlar her iki hastalığı da eşlerine daha kolay geçirebilir, her açıdan daha büyük risk altında kalabilir.
- Bebeklerde komplikasyonlar
Hamile bir kadının gonore bakterisine enfekte olduğu vakalarda doğum sırasında anneden bu bakteri bulaşan bebeklerde körlük, kafa derisinde yaralar ve enfeksiyonlar gelişebilir. Bu bakımdan bel soğukluğu şüphesi olan kadınlar gebelikte ve aslında gebelik öncesinde mutlaka test yaptırmalılar.
Bel soğukluğu kendi kendine geçer mi?
Bel soğukluğu gonore bakterisinden kaynaklanan enfeksiyonel bir sorundur. Bu sebeple de ilaç tedavisi yapılmadan kendi kendine geçmesi mümkün değildir. Hatta uzun süre tedavi edilmemesi durumunda daha ciddi semptomlar ortaya çıkabilir.
Bel soğukluğu (gonore) önlenebilir mi?
Evet, bel soğukluğu hem önlenebilir hem de tespit edildiğinde tedavi edilebilir bir enfeksiyondur. Bel soğukluğu riskini azaltmak için aşağıdaki önerilere dikkat etmek gerekir:
- Cinsel ilişki esnasında prezervatif kullanılmalı
Cinsel ilişkiden uzak durmak bel soğukluğunu önlemenin en kesin yoludur. Ancak cinsel açıdan aktif olan kişiler kesinlikle, anal seks, oral seks veya vajinal seks dahil herhangi bir cinsel temas sırasında prezervatif kullanmalılar. Bu sayede partnerinde gonore bakterisi bulunan kişilerin korunması mümkün olabilir.
- Seks partneri sayısı sınırlandırılmalı
Cinsel ilişkiye girilen kişinin başka kimseyle seks yapmıyor olması, yani tek eşli bir cinsel yaşam bel soğukluğu riskini azaltabilir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için test yapılmalı
Eşlerin cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için test edilmesi, özellikle de seks yapmadan önce test yapılması ve sonuçların partnerle paylaşılması hastalıkların bulaşmasını önleyebilir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalık şüphesi olan kişilerle cinsel ilişkiye girilmemeli
Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyona sahip olma şüphesi bulunan biriyle seks yapmaktan kaçınılmalıdır. Partnerin; idrara çıkma sırasında yanma, genital kızarıklık veya yara gibi cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon belirtileri veya semptomları olması durumunda ya da başka kişilerle de seks yapıyor olduğunun bilinmesi durumunda o kişiyle seks yapmaktan kaçınılmalıdır.
- Düzenli olarak gonore taraması yapılmalı
Bel soğukluğu yaygın olarak görülen cinsel yolla bulaşan hastalıklardan birisidir. Bu bakımdan test yapılması önerilmektedir. Yıllık tarama 25 yaşın altındaki cinsel olarak aktif kadınlar ve enfeksiyon riski yüksek olan yaşlı kadınlar için önerilmektedir. Buna yeni bir seks partneri, birden fazla seks partneri, diğer partnerlerle seks yapan bir partner veya cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyonu olan bir seks partneri olan kadınlar dahildir. Aynı zamanda erkeklerle seks yapan erkekler ve partnerleri için de cinsel yolla bulaşan hastalıklar bakımından düzenli tarama önerilir.
Tekrar bel soğukluğu yaşamaktan kaçınmak için seks partnerleri tedaviyi tamamlayana ve semptomlar ortadan kalkana kadar cinsel ilişkiden uzak durmalılar.
Bel soğukluğu (gonore) teşhisi nasıl yapılır?
Bir kişide bel soğukluğu olup olmadığını belirlemek için doktor bir hücre örneği alıp analiz eder. Numuneler aşağıdaki şekillerde toplanabilir:
- İdrar tahlili: Bu, üretradaki bakterileri tanımlamaya yardımcı olabilir.
- Etkilenen alandan sürüntü almak: Boğaz, üretra, vajina veya rektumdan bir çubuk yardımıyla alınan örnek laboratuvarda incelenebilir ve bakteriler tanımlanabilir.
- Kadınlar için evde gonore test kitleri: Kadınlara özel üretilen evde gonore testi kitleri, belirli bir laboratuvara gönderilen kendi kendine test için vajinal sürüntüleri içerir. Sonuçlar hazır olduğunda e-posta veya kısa mesajla kişi bilgilendirilebilir, çoğunlukla kişi sonuçlarını online olarak görüntüleyebilir veya ücretsiz bir yardım hattını arayarak öğrenebilir.
- Cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonların testi: Doktor, şüpheli durumlarda cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar için testler önerebilir. Bel soğukluğu, bu enfeksiyonlara, özellikle de gonore bakterisi eşlik eden klamidya riskini artırır.
- HIV testi: Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon tanısı konmuş herkes için HIV testi önerilir. Kişinin sahip olduğu risk faktörlerine bağlı olarak, cinsel yolla bulaşan başka enfeksiyonlara yönelik testler de yararlı olabilir.
Bel soğukluğu Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Bel soğukluğu tedavisi ortalama 4 -6 Hafta sürmektedir. Ilaç kullanımına başladıktan 2 gün sonra iyileşme belirtileri görülmeye başlanır ve semptomlar hafifler.
Bel soğukluğu (gonore) nasıl tedavi edilir?
- Yetişkinlerde bel soğukluğu tedavisi nasıl olur?
Bel soğukluğu olan yetişkinler antibiyotiklerle tedavi edilir. Ortaya çıkan ilaca dirençli Neisseria gonorrhoeae bakterileri nedeniyle, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, komplike olmayan gonoreun enjeksiyon olarak verilen antibiyotik seftriakson ile oral azitromisin (Zithromax) ile tedavi edilmesini önerir. Seftriakson gibi sefalosporin antibiyotiklerine alerjisi olanlar içinse, oral gemifloksasin (Faktif) veya enjekte edilebilir gentamisin ve oral azitromisin verilebilir.
- Eşlerin bel soğukluğu tedavisi nasıl olur?
Bel soğukluğu teşhisi konan kişinin eşi ayrıca hiçbir belirti veya semptomu olmasa bile gonore için test ve tedaviden geçmelidir. Eş de aynı tedaviyi alır. Kişi bel soğukluğu nedeniyle tedavi edilmiş olsa bile, tedavi edilmeyen bir eş ya da cinsel partner kişiye yeniden bakteri bulaştırabilir.
- Bebeklerde bel soğukluğu tedavisi nasıl olur?
Bel soğukluğu olan kadınların doğurduğu ve gonore enfeksiyonu geliştiren bebekler antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
Bel soğukluğu şüphesiyle doktora gitmeden önce neler yapılmalı?
Gonore bakterisiyle enfekte olduğundan şüphe eden kişi, muhtemelen öncelikle aile hekimine gidecek, oradan bir hastaneye yönlendirilecektir. Bu randevuya hazırlanmaya yardımcı olacak bazı bilgiler mevcuttur.
Doktordan randevu alındığında, beslenme programında değişiklik yapmak gibi önceden yapılması gereken bir şey olup olmadığını öğrenmek gerekiyor. Sonrasında randevu alma sebebi, şüphelerin ne zaman başladığı, normal dışı ne gibi belirtiler olduğu takip edilmelidir. Dozları da dahil olmak üzere alınan tüm ilaçlar, vitaminler veya diğer takviyeler not edilmelidir ve hastalığın belirtileri, teşhisi ve tedavi yollarına dair akla takılan tüm sorular doktora yöneltilmelidir.
Tedaviden sonra tekrar bel soğukluğu sorunu olabilir mi?
Bel soğukluğu tedavisi antibiyotiklerle yapılmaktadır. Önerilen tedavi yolu genellikle enjeksiyonken, gonore için tablet şeklinde oral ilaç almak da mümkündür. Hastanın tablet almayı seçmesi durumunda, antibiyotiklerin enfeksiyonu temizlediğini doğrulamak için tedaviden iki hafta sonra test yaptırmak gerekir.
Bilinen olguların çoğunda bel soğukluğu tedavisi başarılıdır. Tekrar enfekte olmadıkça enfeksiyon geri gelmez. Enfeksiyonun ileri geri aktarılmadığından, yani tedaviden sonra yeniden bulaşmadığından emin olmak için partnerin de test edilmesi ve tedavi edilmesi çok önemlidir. Bel soğukluğu birden çok kez yaşanabilir ve bu bakterilere karşı bağışıklık kazanmak söz konusu değildir.
Genelde yeni cinsel ilişki partnerlerinin birbirlerine bir cinsel yolla bulaşan hastalığa sahip olup olmadıklarını baştan söylemeleri en doğru olandır. Bu sayede hem partnerine bulaşması önlenebilir hem de tedavi edilebilir. Tedaviden sonra, korunmasız cinsel ilişkiye girmeden önce mutlaka en az 7 gün beklemek gerekir. Bu süre tedavinin tüm bakterileri öldürmesi için gereken süredir.
Bel soğukluğu şüphesinde neler yapılabilir?
Bir sağlık kurumuna gidip test yapılana kadar seks yapmaktan kaçınılmalıdır. Seks partneri birbirlerini test yaptırmak ve gerekiyorsa tedavi olmak konusunda uyarmalılar.
