Gebelik sırasında vücudunuz bebeğinizin büyümesi ve gelişimi için pek çok değişiklik yaşar. Bu değişiklikler arasında hormon seviyelerinde meydana gelen değişimler de yer almaktadır.
Gebelik sırasında önemli bir rol oynayan hormonlardan bir tanesi progesterondur. Bu hormon hem kadının doğurgan olduğu yaşlarda hem de gebelik sırasında anne ve bebeğin sağlığı için çok önemlidir.
Gebelikte progesteron değerinin ne olması gerektiğini ve bu hormonun gebelikte neden önemli olduğuna dair her şeyi bu yazıda okuyabilirsiniz.
Progesteron Nedir?
Progesteron, kadınlık hormonlarından bir tanesidir. Bu hormon esas olarak her ay yumurtlama gerçekleştikten sonra yumurtalıklar tarafından salgılanır. Progesteron, adet döngüsü ve gebeliğin sürdürülmesi için oldukça önemlidir.
Progesteron, adet döngülerinizin düzenlenmesine yardımcı olur. Bununla birlikte esas görevi rahmi gebeliğe hazır hale getirmektir. Her ay yumurtlama gerçekleştikten sonra progesteron rahim içi tabakayı kalınlaştırarak embriyonun tutunması için hazır hale getirir.
Gebelikte Progesteron Hormonunun Önemi
Bir adet dönemi içerisinde yumurtanın döllenmesi meydana gelmediyse progesteron seviyeleri düşer ve adet kanaması gerçekleşir. Döllenmiş yumurtanın rahme tutunması durumunda ise progesterin gebelik boyunca rahim içi tabakanın korunmasına yardımcı olur.
Progesteron hormonunun gebelikte sağladığı faydalar genel olarak şu şekilde özetlenebilir:
- Rahim içi tabakayı embriyonun tutunması için hazır hale getirir.
- Gebeliğin başarılı bir şekilde devam etmesi için rahim içi tabakanın kalınlaşmasını sağlar.
- Arteriyel kan ile glikojen akışını arttırarak bebeğin yeteri kadar besin almasını sağlar.
- Rahim ağzını kalınlaştırarak ve mukus tıkacını oluşturarak rahme bakterilerin girmesini önler.
- Rahim kasılmalarını önlemeye yardımcı olur.
Gebelikte Progesteron Seviyesi Kaç Olmalı?
Progesteron seviyelerinizin ölçmek için doktorunuz progesteron testi yapabilir. Kan alınarak yapılan ölçüm için ekstra bir hazırlık yapmanız gerekmez.
Progesteron testi hamile kalmada zorlanan kadınlarda hormon seviyelerini ölçmek için kullanılabildiği gibi yüksek riskli gebeliklerde de kullanılabilmektedir. Progesteron seviyelerinin gebelikte normalden yüksek olması normaldir. Hatta çoğul gebelik yaşıyorsanız hormon seviyeleriniz daha da fazla olacaktır.
Progesteron seviyelerinin normalde kaç olması gerektiği kadının hamile olup olmadığına ya da adet döngüsünün neresinde bulunduğuna göre değişiklik gösterecektir.
Progesteron seviyeleri mililitre başına nanogram (ng/ml) cinsinden ölçülür. Aşağıdaki tabloda yetişkin bir kadının adet döngüsü içerisinde ve gebelikte sahip olması gereken normal progesteron seviyelerini görebilirsiniz.
| Aşama | Progesteron seviyesi (ng/ml) |
| Yumurtlama öncesi | <0,89 |
| Yumurtlama | ≤ 12 |
| Yumurtlama sonrası | 1.8–24 |
| İlk trimester | 11–44 |
| İkinci trimester | 25–83 |
| Üçüncü trimester | 58-214 |
Test sonuçlarının laboratuvarlar arasında değişiklik gösterebileceğini unutmayın. Bununla birlikte testinizin sonuçları hakkında endişeleriniz varsa doktorunuzla konuşmayı ihmal etmeyin.
Gebelikte Progesteron Yüksekliği
Gebelik sırasında progesteron seviyelerinin artması normaldir ve endişelenmenizi gerektirmez. Bununla birlikte progesteron yüksekliği nedeniyle bazı istenmeyen belirtilerle karşılaşabilirsiniz.
Gebelikte progesteron yüksekliği nedeniyle ortaya çıkabilen belirtiler arasında şunlar bulunabilmektedir:
- Progesteron yüksekliğine bağlı olarak ruh halinde değişimler ve depresyon görülebilir.
- Progesteron gebelikte kasların gevşemesinden sorumlu olduğu için burun deliklerindeki yumuşak kasların gevşemesine neden olup burun tıkanıklığına yol açabilir.
- Gebelikte artan progesteron seviyeleri ile beyne giden kan akışı artarak migrene ya da şiddetli baş ağrılarına neden olabilir.
- Progesteronun bağırsak kaslarını gevşetmesiyle birlikte dışkının geçişi zorlaşabilir ve kabızlık meydana gelebilir.
- Progesteron, göğüslerde ağrı ve hassasiyet yaşanmasına neden olabilir.
- Progesteron merkezi sinir sistemini etkilediği için aşırı yorgunluk ve uykusuzluk yaşanmasına neden olabilir.
Gebelikte Progesteron Düşüklüğü
Gebelikte progesteron seviyelerinin düşük olması konusunda uzmanların fikirleri değişiklik göstermektedir. Kimi uzmanlar düşük progesteron seviyelerinin rahim içi tabakanın gebelik sırasında korunması için bir sorun olabileceğini söylemektedir.
Gebelikte düşük progesteron seviyeleriyle ilgili olarak merak edilen konulardan bir tanesi bunun düşüğe neden olup olmadığıdır. Düşük yaşayan kadınlarda progesteron seviyelerinin düşük olduğu görülebilmekle birlikte düşük progesteron seviyelerinin mi düşüğe neden olduğu ya da durumun tam tersi mi olduğu bilinmemektedir.
Doktorunuz progesteron seviyelerinize bakarak gebeliğiniz için bir risk olup olmadığına karar verecek ve gerekli görürse progesteron takviyesi kullanmanızı isteyecektir.
Gebelikte progesteron seviyelerinin düşük olması durumunda progesteron iğneleri, vajinal progesteronlar ya da ağızdan alınan tabletler kullanılabilir.
Daha önce tekrarlayan düşükler yaşadıysanız doktorunuz tekrar hamile kalmadan önce progesteron takviyesi kullanmanızı isteyebilir. Gebeliği devam ettirmek ve düşükten kaçınmak için gebeliğin erken dönemlerinde takviye kullanmaya devam etmeniz gerekebilir.
Düşük Progesteron Seviyeleri Tüp Bebek Tedavisini Etkiler mi?
Tüp bebek tedavisi sırasında kadının adet döngüsü normalden farklılık gösterir. Çünkü tedavi sırasında yumurtalıkların progesteron üretmesini önlemek amacıyla bazı ilaçlar kullanılır. Bu nedenle tüp bebek tedavisi sonrası hamile kalan kadınlarda progesteron açığını kapatmak için progesteron takviyesi kullanılması gerekebilir.
Progesteron Seviyesini Arttıran Besinler
Progesteron seviyenizi arttırmak için beslenme düzeninizde bazı besinlere yer vermeye dikkat edebilirsiniz.
Daha fazla B6 ve C vitamini tüketin: Karaciğerin östrojeni parçalaması için B6 vitamini gerekir. B6 vitamini eksikliğinde östrojenin parçalanması yavaşlar ve vücuttaki östrojen miktarı artar. Bu durumda hormonal dengesizlik meydana gelebilir. B6 vitaminin yanı sıra C vitamin tüketmeniz de önemlidir. Günlük yeteri kadar C vitamini almanız, vücudunuzdaki progesteron seviyelerinin artmasını sağlayabilir.
Çinko bakımından zengin gıdalar tüketin: Çinko vücutta progesteron üretimi arttırması bakımından önemlidir. Çinko, yumurtlamaya yardımcı olur ve östrojen ile progesteron üretimine katkıda bulunur.
Magnezyum bakımından zengin besinler yiyin: Vücutta yeteri kadar progesteron bulunması için tüketilebilecek önemli besinlerden bir diğeri magnezyum olmaktadır. Magnezyum, progesteron seviyesini düzenleyerek hormonal dengenin korunmasına yardımcı olur.
Doğru besinlerin tüketilmesinin yanı sıra yapabileceğiniz başka şeyler de bulunmaktadır. Progesteron seviyelerinizi doğal olarak arttırmak için şunlara dikkat edebilirsiniz:
Stresinizi kontrol altına alın: Kronik stres durumunda vücudunuzda kortizol seviyeleri yükselebilir. Yüksek kortizol seviyeleri ise sağlığınız bakımından zararlıdır ve hormonal dengesizliklere yol açabilir.
Kilonuza dikkat edin: Aşırı kilolu kadınlarda daha fazla östrojen üretilir ve bu durumda vücuttaki progesteron seviyeleri dengesiz hale gelir. Kilo vermek vücudunuzdaki progesteron seviyelerini arttırmayacak olsa da hormon seviyelerinizin dengelenmesini sağlayacağı için önemlidir.
Aşırı egzersiz yapmaktan kaçının: Gebelik sırasında egzersiz yapmak stres yönetimi ve sağlıklı kiloda olma bakımından önemli olsa da çok fazla egzresiz yapılması durumunda vücutta progesterondan fazla stres hormonları üretilebilir. Bu nedenle gebeliğiniz sırasında egzersiz yapmak için en iyi seçenekleriniz yüzmek, yürümek ve yoga yapmak olacaktır. Daha yoğun egzersizlere başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışın.
