Vulvodini, vajina açıklığında yani vulvada ortaya çıkan kronik ağrı ve rahatsızlıktır ve en az 3 ay sürdüğü gibi belirlenebilir bir sebebi de yoktur. Vulvodina ile bağlantılı ağrı, yanma ve rahatsızlık o kadar rahatsızlık verici olabilir ki, uzun süre oturmak veya cinsel ilişkiye girmek imkansız gibi görünebilir. Rahatsızlık aylardan yıllara kadar sürebilir.
Eğer vulvodininiz varsa, görünür işaretlerin yoksunluğu veya belirtileri konuşmanın utancının yardım istemekten çekinmenize sebep olmasına izin vermeyin. Rahatsızlığınızı azaltacak tedavi seçenekleri mevcut. Doktor vulva ağrısının sebebini tespit edebilir ve bu nedenle muayene olmak önemli.
Belirtiler
Vulvodininin temel belirtileri arasında genital bölgede ağrı bulunuyor ve bu şekilde karakterize edilebilir:
- Yanma
- Hassasiyet
- Batma
- Soyulma
- Ağrılı cinsel ilişki
- Zonklama
- Kaşınma
Ağrı devamlı olabilir veya ara ara gelebilir. Sadece hassas bölgeye dokununca ortaya çıkabilir. Tüm vulva bölgesinde ağrı olabilir veya sadece belli bir bölgede olabilir.
Vulva dokusu biraz inflamasyonlu veya şişkin görünebilir. Ancak genelde normal görünür.
Vestibülodini adlı benzer bir rahatsızlıkta ise ağrı sadece vajina girişindeki dokulara baskı yapılması halinde olur.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Kadınlar doktorlarına vulvodiniden genelde bahsetmeseler de rahatsızlık hayli yaygın.
Eğer genital bölgede ağrınız varsa, bunu doktorunuzla konuşun. Doktorun vulva ağrısı için daha kolay şekilde tedavi edilebilen diğer rahatsızlıkların olup olmadığını görmesi önemli. Örneğin mantar veya bakteri enfeksiyonları, uçuk, kanser öncesi cilt problemleri, bazı sendromlar ve diyabet gibi problemler bunun sebebi olabilirler.
Ayrıca mantar enfeksiyonlarının tedavisi için doktorunuzla görüşmeden sık sık reçetesiz ilaçlar kullanmayın. Doktor belirtilerinizi değerlendirdikten sonra ağrıyı yönetmenizi sağlayabilecek tedavileri önerecektir.
Sebepleri
Doktorlar vulvodininin sebebini bilmiyorlar ancak katkıda bulunma ihtimali olan faktörler şöyle:
- Vulva bölgesi çevresindeki sinirlerin hasar görmesi
- Vajina sonrası enfeksiyonlar
- Alerjiler ve hassas cilt
- Hormonal değişimler
- Kas spazmları veya rahmi, mesaneyi ve bağırsakları destekleyen pelvik tabanda zayıflık
Komplikasyonlar
Ağrılı ve çileden çıkarıcı olabilmesi, cinsel hayatı zorlaştırabilmesi nedeniyle vulvodini duygusal problemlere sebep olabilir. Örneğin cinsel ilişki korkusu vajina çevresindeki kaslarda spazma sebep olabilir (vajinismus). Diğer olası komplikasyonlar şöyle:
- Anksiyete
- Depresyon
- Uyku bozuklukları
- Cinsel iktidarsızlık
- Beden algısında değişim
- İlişki problemleri
- Yaşam kalitesinde düşme
Teşhis
Vulvodini teşhisinden önce doktor tıbbi, cinsel ve cerrahi geçmişinize dair sorular soracaktır ve böylece belirtilerinizin yeri, doğası ve kapsamını anlamaya çalışacaktır.
Ayrıca şunları da uygulayabilir.
- Pelvik muayene: Doktor genital organlarınızı gözle muayene eder ve enfeksiyon ile diğer belirtileri arar. Enfeksiyonun görsel bir kanıtı olmasa bile, doktor vajina hücrelerinden numune alarak enfeksiyon testine gönderebilir.
- Pamuk testi: Doktor nemli bir pamuğu vulva bölgesindeki ağrılı bölgelere sürerek kontrol edebilir.
Tedavi
Vulvodini tedavileri belirtileri hafifletme odaklıdırlar. Tüm kadınlarda işe yarayan tek bir tedavi yoktur. Pek çok kişi için tedavi kombinasyonları işe yarar. Doğru tedaviyi bulmak zaman alabilir ve hafifleme olana kadar da belli bir süre geçebilir.
Tedavi seçenekleri şöyle:
- İlaçlar: Steroidler, trisiklik antidepresanlar veya antikonvülsantlar kronik ağrıları azaltmaya yardımcı olabilirler. Antihistaminler de kaşınmayı azaltabilirler.
- Biyogeribildirim terapisi: Bu terapi pelvik kaslarınızı nasıl rahatlatacağınızı ve bedeninizin belirtilere nasıl tepki vereceğini öğrenmenizi sağlayarak ağrıları azaltabilir.
- Lokal anestezi: Bazı ilaçlar belirtileri geçici olarak azaltabilirler. Doktor cinsel ilişkiden önce bunları uygulamanızı isteyebilir. Ancak bu ilaçların bazıları partnerinizde cinsel ilişki sonrasında geçici bir doku hissizliğine sebep olabilir.
- Sinir engelleme: Uzun süredir ağrısı olan ve diğer tedavilere yanıt vermeyen kadınlarda lokal sinir engelleme iğneleri fayda sağlayabilirler.
- Pelvik taban terapisi: Vulvodiniye sahip pek çok kadının pelvik taban kaslarında gerginlik vardır. Bu kasları rahatlatmaya yardımcı olacak egzersizler ile ağrı azaltılabilir.
- Ameliyat: Lokalize vulvodini vakalarında etkilenen cilt ve dokuların alınması bazı kadınlarda ağrıyı hafifletir.
Yaşam Tarzı Çözümleri
Aşağıdaki ipuçları vulvodini belirtilerini yönetmenize yardımcı olabilirler:
- Soğuk kompres: Doğrudan dış genital organlara uygulanmaları ağrı ve kaşınmaları azaltabilir.
- Suya oturmak: Günde iki üç defa ılık veya soğuk suyun içine epsom tuzu katarak 10 dakika oturmak.
- Naylon iç çamaşırlarından ve sıkı pantolonlardan uzak durmak: Sıkı kıyafetler genital bölgeye giden hava akımını azaltırlar ve bu da artan sıcaklık ve nem sebepli rahatısızlığa sebep olur. Beyaz, pamuklu iç çamaşırları giyerek hava dolaşımını iyileştirebilirsiniz. Gece iç çamaşırı olmadan uyumayı deneyin.
- Sıcak sudan kaçının: Sıcak suda vakit geçirmek rahatsızlık ve kaşınma yapabilir.
- Kokulu tampon ve ped kullanmayın: Koku tahriş yaratabilir. Eğer pedler rahatsızlık veriyorlarsa %100 pamuk ped kullanın.
- Vulvaya baskı yapan aktivitelerden kaçının: Bisiklet sürmek ve at binmek gibi.
- Nazikçe temizleyin: İlgili bölgeyi sertçe ovalamak veya çok sık yıkamak tahriş yaratır. Bunun yerine sadece suyla vulvayı elinizle hafifçe yıkayın ve sonrasında bölgeyi kurutun. Banyodan sonra vazelin gibi koruyucusuz bir nemlendiriciyi koruyucu katman olarak sürün.
- Kayganlaştırıcı kullanın: Eğer cinsel olarak aktifseniz, cinsel ilişkiden önce kayganlaştırıcı sürün. Alkol, aroma ve sıcaklık-soğukluk veren ürünlerden kaçının.
Stresin vulvodini belirtilerini daha kötüye götürme eğilimi var ve vulvodini de stresi arttırıyor. Alternatif tıbbın işare yaradığına dair çok az kanıt var ancak bazı kadınlar yoga, meditasyon, masaj ve diğer stres azaltıcı tekniklerin faydalarını görüyorlar.
