Adet kanamasından önce, kanama sırasında veya sonrasında kaşıntı yaşamak normaldir. Bu kaşınma vajinanın içinde veya vulva bölgesinde olabilir, diğer genital bölgelerinizde de oluşabilir. Bu sorunun pek çok potansiyel sebebi var.
Mantar Enfeksiyonu
Bazı insanlar dönemsel mantar enfeksiyonları yaşarlar. Dönemsel vulvovajinitte vulvada ve vajinanın içinde yanma ve kaşınma hissi vardır ve bu adet döngüsünün hep aynı döneminde olur. Bazı insanlar onu adetten önce veya sonra da yaşayabilirler. Cinsel aktivite durumu daha kötü hale getirebilir.
Bu rahatsızlık başta Candida mantarı olmak üzere bir mantar enfeksiyonundan kaynaklanır. Candida vajinada doğal yoldan bulunur ancak genelde diğer iyi bakteriler tarafından kontrol altında tutulur.
Adet döngüsünde ise hormonlar dalgalanırlar ve bu da vajinadaki pH dengesini değiştirir ve bunun sonucunda doğal bakteriler etkilenirler. Bakteriler doğru şekilde çalışamadıkları zaman Candida mantarı gelişimi kontrolden çıkabilir.
Kaşınmanın yanında vajinal mantar enfeksiyonu belirtileri şöyle:
- vajinada şişkinlik
- idrar yaparken veya cinsel ilişki sırasında yanma
- ağrı
- kızarma
- tahriş
- lor peyniri gibi görünen beyazımsı vajinal akıntı
Vajinal mantar enfeksiyonları deri üstü veya oral mantar karşıtı ilaçlar ile tedavi edilebilirler. Bunların çoğunu reçetesiz olarak almak mümkün. Eğer sık sık mantar oluyorsanız doktora görünmek de iyi olur.
Bakteriyel Vajinozis
BV oladak da bilinen bakteriyel vajinozis, mantar enfeksiyonu ile pek çok belirtiyi paylaşır. Temel fark ise BV’de genelde kötü, balık benzeri kokunun olmasıdır.
Buna ek olarak mantar enfeksiyonunda beyaz veya gri akıntı varken, vajinoziste yeşil, sarı veya gri akıntı olabilir. Diğer belirtileri arasında ağrı, idrar sırasında yanma ve vajinal kaşıntı bulunuyor.
BV cinsel oyuncakların paylaşımı ile kişiden kişiye geçebilir. Ayrıca vajinal duştan da kaynaklanabilir. Mantar enfeksiyonu gibi hamilelik veya adet döngüsü kaynaklı hormonal dalgalanmalardan kaynaklanabilir. Adet döneminde kaşıntınız varsa sorumlusu bakteriyel vajinozis olabilir.
Eğer BV’niz varsa hemen doktora gitmelisiniz çünkü antibiyotik tedavisi gerekecektir.
Trikomonas
Eğer vulva veya vajinanız kaşınıyorsa, bunun sebebi cinsel yolla bulaşan hastalıklar olabilir. Trikomonas kaşınmaya sebep olabilen çok yaygın bir zührevi hastalık.
Hastalığın belirtileri enfeksiyondan 5-28 gün sonra ortaya çıkıyor ancak ona sahip olan insanların sadece %30’unda belirti görülüyor. Kaşınmanın yanında bazı diğer belirtileri şöyle:
- cinsel ilişki veya idrar yapma sırasında yanma
- kötü kokan vajinal akıntı
- vajinal kanama veya lekelenme
- sık idrara çıkma
Trikomonas antibiyotikler ile tedavi edilebilir. Eğer sizde olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzla konuşun.
Tahriş
Eğer adet döneminizde sık sık kaşıntı hissediyorsanız, ped veya tamponlar sorumlusu olabilirler. Ped özellikle de rahatsız edici maddelerden yapıldıysa tahriş yaratabilir.
Tamponlar da vajinayı kurutarak kaşınmaya sebep olabilirler. Bunun olmasını önlemek için tamponu sık değiştirin ve çok emici tamponları illa ki gerekli değillerse kullanmayın. Bir diğer seçenek ise tampon yerine ped kullanmak.
Tampon ve pedler yerine adet kapları veya yıkanabilir iç çamaşırları ile pedler kullanabilirsiniz.
Başka ürünler de vajina ile vulvanın kaşınmasına sebep olabilirler. Örneğin kokulu sabunlar, jeller, ve vajinal duş ürünleri genelde vajinanın pH düzeyini etkilerler. Bu ürünlerdeki koku ve katkı maddeleri cinsel bölgedeki hassas cildi rahatsız edebilirler. Bu olursa, kaşıntı ve rahatsızlık ortaya çıkar.
Vulvayı her banyoda ılık suyla temizleyin. Vajinanın içini sadece su bile olsa temizlemenize gerek yok çünkü o kendisini temizliyor. Eğer vulvada sabun kullanmak isterseniz, hafif, renksiz ve kokusuz sabunlar kullanın ancak buna gerek de yok.
Adet Öncesi Disforik Bozukluk
Bu rahatsızlık adetten bir hafta önce başlayan bir ruhsal ve fiziksel belirtiler grubudur ve genelde adet bitimine kadar devam eder. Belirtileri adet öncesi sendroma benzer ancak daha ağırdır. Duygusal belirtileri arasında şunlar olabilirler:
- depresyon
- anksiyete
- sinir
- ağlama nöbetleri
- panik ataklar
- intihar eğilimi
Fiziksel belirtileri arasında ise şunlar var:
- sancılar
- bulantı, ishal ve kusma
- memelerde gerginlik
- kas ve eklemlerde ağrı
- bitkinlik
- sivilceler
- uyku problemleri
- baş ağrısı
- baş dönmesi
- kaşıntı
Eğer adet öncesi disforik bozukluk şüpheniz varsa doktorunuza danışın. Terapi, ilaçlar ve destek gruplarından fayda görebilirsiniz.
Diğer Belirtiler
Eğer adet döneminde başka belirtileriniz varsa, doktoru ziyaret etmek özellikle önemli hale gelir. Bu belirtiler şöyle:
- yeşil, sarı ve gri vajinal akıntı
- lor peynirine benzer vajinal akıntı
- idrar yapma veya cinsel ilişki sırasında ağrı ve yanma
- vulvada şişkinlik
- kötü kokan akıntı, cinsel bölgeden bozuk balık gibi koku gelmesi
Teşhis
Mantar enfeksiyonlarını doktorunuz teşhis edebilir. Sadece görüntü ve belirtileri dinleyerek bile tanı koyabilir.
Ayrıca vajina içinden sıvı numunesi alıp onu laboratuvara göndererek de hangi mantarın enfeksiyon yaptığı görülebilir.
Bakteriyel vajinoziste ise vajinadan numune alınır ve mikroskopta bakılarak bakteri türü tespit edilir.
Trikomonas da vajinal sıvı numunesi ile tespit edilir. Sadece belirtilere bakılarak tespit edilemez.
Ev Çözümleri
Adet döneminde kaşıntı için pek çok ev çözümü bulunuyor. Bunlar arasında şunlar var:
- rahat pamuklu iç çamaşırları giymek ve sıkı kot pantolonlar ile taytlardan kaçınmak
- vajinayı yıkamamak ve vulvayı kokusuz ürünler ile temizlemek
- yemeklik soda döktüğünüz suda biraz oturmak
- tampon yerine kokusuz pedler, yıkanabilir pedler, emici iç çamaşırları veya adet kabı kullanmak
Hidrokortizon kremi de kullanabilirsiniz. Bunlar cilde uygulanıyorlar veya vajinadan fitil olarak sokulanları da var.
Eğer mantar enfeksiyonunuz varsa, belirtiler mantar krem ve ilaçları kullanırsanız hafifleyeceklerdir. Ayrıca mantar enfeksiyonlarına karşı deneyebileceğiniz çeşitli yöntemler de mevcut:
- vajinaya yoğurt sürmek
- probiyotik alarak vajinanın doğal florasını dengelemek
- seyreltilmiş çay ağacı yağı ile vajinayı destelemek
- banyoya yarım bardak elma sirkesi katmak ve içinde 20 dakika oturmak
Tekrar eden mantar enfeksiyonunuz varsa, daha güçlü, reçeteli mantar ilaçları gerekli olabilirler. Bu probleme dair doktorunuzla konuşun.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Ev çözümleri adet döneminde kaşıntıyı hafifletebilseler de, bakteriyel vajinozis veya zührevi hastalık şüpheniz varsa, mantar enfeksiyonu tekrar ediyorsa doktora görünmek önemli.
Ayrıca kaşıntı çok ağırsa ve kendi kendine geçmiyorsa da doktorla konuşmak önemli.
Eğer adet öncesi disforik bozukluk şüpheniz varsa yine doktorunuz veya terapistiniz ile görüşmelisiniz.
Sonuç Olarak
Adet döneminden önce ve adet sırasında kaşınma çok yaygındır ve muhtemelen endişe edecek bir şey yoktur. Çoğu zaman evde tedavi edilebilir. Ancak enfeksiyon şüpheniz varsa veya kaşıntı geçmiyorsa, doktorunuzla görüşün.
