Gebeliği önlemek isteyen kadınlar için pek çok farklı doğum kontrol yöntemi mevcut. Çoğu doğum kontrol hapında yumurtlamayı önlemek için sentetik hormonlar bulunurlar veya spermin yumurta ile buluşmasını önlemek için farklı yöntemler kullanılırlar. Eğer hormon almak istemiyorsanız, bitkisel doğum kontrol yöntemlerine göz atmayı düşünüyor olabilirsiniz. Aşağıda mevcut seçenekler, araştırmaların sonuçları ve işe yarayabilecek diğer yöntemler mevcutlar.
Bitkisel Doğum Kontrol Nedir?
Bitkiler yüzyıllardır ve hatta daha uzun süredir ilaç amacıyla kullanılıyorlar. Bitkisel takviyeler doğal olarak etiketlendirilseler de, bazıları ilaç benzeri etkilerde bulunuyorlar. Bunun sonucunda belli takviyeleri almanın riskleri oluyor. Bitkisel takviyeleri aktarlarda bulmak mümkün olsa da, bunların çoğunun Sağlık Bakanlığı izinlerinin olmadığını da belirtmek gerekli.
Yine de bitkisel takviyeler pek çok kişi tarafından kullanılıyorlar ve hatta akupunktur gibi belli şifa sanatlarının uzmanları tarafından öneriliyorlar. Bunların bazıları doğum kontrolü amacıyla kullanılabilirler. Eğer bitkisel doğum kontrolü için kendi araştırmanızı yapmaya başladıysanız, tıbbi kaynaklarda pek fazla bilgi olmadığını göreceksiniz.
Bazı bitkiler doğurganlığı iyileştirme veya onu azaltma konusunda etkili olabiliyorlar. Sentetik hormonlar almaktan, adet döngüsünü takip etmekten veya diğer doğurganlık işaretlerine dikkat etmekten imtina eden kadınlar bitkileri tercih edebiliyorlar. Bariyer yöntemler ile birlikte kullanılan, yani kondomla birlikte kullanılan bitkiler, gebeliğe karşı iyi bir koruma sağlayabilirler.
Bazı kadınlar ise doğurgan oldukları günleri takip ediyor ve bu günlerde korunmasız ilişkiden kaçınıyorlar. Bitkilerin doğum kontrol amacıyla kullanılmamaları gerektiğini söyleyenlerin sebepleri şu şekilde:
- Bazı bitkilerde düşüğe sebep olabilecek maddeler var
- Bazı bitkiler bedeni hormonal doğum kontrol yöntemlerinin yan etkileriyle benzer şekilde etkileyebiliyorlar
- Hiç bir bitki %100 etkili değil ve onları kullanmak gebelik ortaya çıkarsa bebek için riskler ortaya çıkartıyor
Bitkisel doğum kontrol yöntemlerine dair verilerin büyük kısmı hikayeler üzerine olduğundan doğru bilgiye ulaşmanın ne kadar zor olduğunu görebilirsiniz. Herhangi bir takviye almadan önce detaylara geçelim.
Bitkisel Doğum Kontrol Seçenekleri
Farklı bitkiler çeşitli şekillerde doğum kontrolü için kullanılabilirler. Belli bitkilerin yerleşmeye engel olduklarına dair iddialar var. Bazıları ise rahmin kasılmasına sebep oluyor, diğerleri ise geçici kısırlık yapıyorlar. Bu liste bu şekilde devam ediyor.
Fakat bu konuda herhangi bir diplomalı uzman görüşü bulunmuyor ve bu nedenle kendisi deneme yanılma ile sonuç alan insanların bilgilerini değerlendirirken ihtiyalı olmak lazım.
Bu konuda bazı önerilen bitkiler şöyle:
Geçici Kısırlık Yapanlar
Aşağıdaki bitkilerin geçici kısırlık yaptıkları söyleniyor:
- Taş tohumu kökünün Dakota kabilesi tarafından kullanıldığı söyleniyor. Kök saatlerce soğuk suda demleniyor ve daha sonra altı ay boyunca günlük olarak tüketiliyor.
- Minber çiçeği kökü daha güçsüz görülüyor ancak soğuk suyla önceki maddedeki bitki gibi tüketiliyor.
- Devedikeni ise geçici kısırlık sağlıyor. Suda kaynatılarak çayı elde ediliyor ve kadınlar tarafından tüketiliyor.
Yerleşmeye Engel Olanlar
- Yabani havuç tohumu doğum kontrolü için kullanılıyor ve kökenlerini Hindistan’dan alıyor. Tohumlar korunmasız ilişkiden sonra yedi gün boyunca alınıyorlar ve böylece döllenmiş yumurtanın rahme yerleşmesi önleniyor.
- Smartweed yaprakları tüm dünyada yetişiyorlar ve yerleşmeyi önleyen rutin, quercetin ve gallik asit gibi maddelere sahip oldukları belirtiliyor.
- Rutin de benzer bir amaçla tek başına satın alınabilir. Korunmasız seksten sonra adet başlangıcına kadar alınabilir.
Adeti Tetikleyenler
- Zencefil kökünün adeti başlatmak için kullanılabilecek en güçlü bitki olduğu belirtiliyor. Toz formunda kaynar suyla pişirilerek beş gün boyunca günde bir kaç defa alınması öneriliyor.
- C vitamininin de benzer bir etkisi olabilir ancak yüksek dozlarda alınmalı. Sentetik C vitaminini yüksek dozlarda almak müshil etkisi yaratabilir.
Bu bitkiler içerisinde en yaygın şekilde tartışması yapılan yabani havuç. Etkisi antik zamanlara dayanıyor. Günümüzde bile gebeliği önlemek için onu suyla karıştırıp tüketen insanlar var. Tohumları çiğnemenin en yüksek etkileri yarattığı belirtiliyor.
Bitkisel doğum kontrol yöntemlerinin modern tıp tarafından çok nadiren araştırıldığı bir gerçek. Yine de doğum kontrol yöntemi olarak bitkilere göz atmak istiyorsanız lisanslı bir doktora veya profesyonel bir şifacıya danışmanız daha uygun olabilir.
Bitkisel Doğum Kontrolünün Potansiyel Yan Etkileri
Pek çok ilaçta olduğu gibi, bitkisel takviyeler de doğru kullanılsalar bile çeşitli yan etkilere sebep olabilirler. Örneğin yaban havucu yanlış kullanılırsa pek çok kötü etkide bulunabiliyor.
Bu yan etkiler arasında şunlar bulunabilirler:
- bulantı
- yorgunluk
- alerjik tepkiler
- düşük tansiyon
- belli ilaçlarla birlikte alındığında aşırı yatışma veya depresyon
- belli ilaçlarla birlikte alındığında güneş ışığına hassasiyet
- böbrekte inflamasyon
- yatıştırıcı özelliklere sahip diğer takviyelerin etkilerinde artış
Farklı bitkilerin farklı yan etkileri olabilir. Her beden bitkilere farklı tepki verir. Yeni bir şeye, özellikle de bir ilaca başlamadan önce eczacınızdan bilgi almayı unutmayın.
Yan etkilerden kaçınmak için bitkileri üstündeki etikete veya doktorunuzun bilgilendirmelerine göre kullanın. Eğer kötü yan etkiler olursa bunların kaydını tutun ve sonrasında doktorunuza bahsedin.
Dikkat Edilecek Risk Faktörleri
Bitkisel takviyelerin size uygun olmamalarının bir kaç sebebi olabilir. Aşağıdaki risk faktörlerine sahipseniz dikkatli olun:
- Reçeteli veya reçetesiz ilaçlar alıyorsanız dikkat edin çünkü bitkiler ile etkileşime girebilirler.
- Bitkiler emen bebeklere veya karındaki bebeklere zararlı olabilirler. Eğer bitki kullanırken hamile kalacak olursanız doktorla konuşana kadar bitkileri hemen bırakmalısınız.
- Bazı bitkiler anestezi ile tepkiye girebilirler veya başka yan etkilere sebep olabilirler. Ameliyatlardan önce bu konuyu doktorunuzla konuşmanız gerekir.
- Bitkilerin çoğu 18 yaş altı insanlarda test edilmemişlerdir. 65 yaş üzeri insanlarda da sonuçlar farklı olabilirler.
Bitkisel Doğum Kontrolü Nasıl Kullanılır?
Eğer bitkisel doğum kontrol yöntemlerini seçtiyseniz, yaşayabileceğiniz yan etkiler konusunda doktorunuza danışın. Tedavi kullanmayı bırakıp başka bir yönteme geçmek kadar basit de olabilir.
Bitkisel gıda takviyeleri Sağlık Bakanlığı tarafından denetlenmiyorlar. Şunlara da dikkat etmek gerek:
- Takviyenin talimatlarını takip edin. Önerilenden fazlasını almayın.
- Kullanımınızı takip edin. Bu özellikle yan etkiler görürseniz yardımcı olabilir. Ne kadar takviye aldığınızı, ne süredir aldığınızı ve belirtilerinizi not edin.
- Etiketleri okuyun. Özellikle yurtdışından gelen takviyelere dikkat edin. Çin, Hindistan ve Meksika gibi yerlerde üretilen bazı bitkisel gıda takviyelerinin toksik bileşenler ve reçeteli ilaçlar içerdikleri görülüyor.
- Kullandığınız takviyeye dair yayınlanan uyarılar varsa bunları takip edin.
Eğer doğum kontrolü için bitkiler alırsanız, kondom gibi bir yedek yöntemi de birlikte kullanın. Kondomlarda sentetik hormon yoktur ve %82 oranında etkilidirler. Yani her sene 100 kadından 18 tanesi doğum kontrolü için erkek kondomu kullanılmasına rağmen hamile kalıyor.
Kondomlar cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı da korurlar ve bitkisel takviyeler bunu sağlayamıyorlar.
Doğum Kontrolü İçin Alternatif Seçenekler
Hormonsuz doğum kontrol seçenekleri mi arıyorsunuz? Takvim yöntemi bedeninizi ve doğurgan dönemlerinizi takip etmenin iyi bir yolunu sunuyor. Bunu uygulamak için bedeninizin yumurtlamaya dair işaretlerini iyi bilmek gerekiyor. En iyi yanı ise yan etkisi olmaması.
Yumurtlamadan önceki beş gün en doğurgan zamanınızdır ve yumurtlama gününde de doğurgan olursunuz. Takvim yönteminde uyanır uyanmaz bazal beden sıcaklığınızı ölçersiniz. Ayrıca rahim ağzı sıvısını gözlemler, takvim üzerinde yumurtlama günlerinizi takip edersiniz.
Bu yöntemin başarı oranı diğer doğum kontrol seçeneklerinden biraz daha düşüktür. 100 kadından 24’ü bu yöntemi mükemmel şekilde kullanamadığından hamile kalıyor. Bu yöntemi düzenli kullanmak gebeliği önleme oranlarını arttırıyor.
Doktorunuzla Konuşma
Bitkilerin doğum kontrolü konusunda etkili veya güvenli olduklarını gösteren araştırma sonuçları yok. Ayrıca aldığınız veya almanız gereken ilaçlar varsa doktorunuzu kullandığınız bitkiler konusunda bilgilendirin.
Gebeliği önlemek için bitkisel gıda takviyeleri alırken dikkatli olun. İlaç etkileşimleri, yan etkiler ve diğer bilinmeyenler nedeniyle buna değmeyebilir. Eğer hormonal doğum kontrol yöntemlerine dair endişeleriniz varsa doktorunuzla diğer seçenekleri konuşabilirsiniz.
