Doğum kontrol yöntemlerinin koruyuculuğunun ne zaman başlayacağı, kullanılan yönteme göre değişiklik gösterecektir. Bazı yöntemler hemen koruma sağlarken bazılarında ise birkaç ay geçmesi gerekebilir.
Doğum kontrol yöntemlerinden biri olan doğum kontrol haplarının, gebeliği engellemek için belli bir süre kullanılması gerekebilir. Diğer yöntemlerden bazıları hemen koruma sağlarken bazıları için ise belli bir süre beklemek gerekebilir.
Bu yazıda yalnızca doğum kontrol hapıyla ilgili değil, diğer korunma yöntemleriyle ilgili bilgiler bulabilir ve bunlara ne zaman başlamak gerektiği ve bunların ne kadar etkili oldukları ile ilgili bilgi sahibi olabilirsiniz.
Doğum Kontrol Hapının Koruyuculuğu Ne Zaman Başlar?
Doğum kontrol hapları, yumurtlamayı engelleyerek ve spermin yumurtaya ulaşmasını zorlaştırarak gebeliği önlemeye yardımcı olur. Piyasada sadece progesteron içeren hapları ve kombine doğum kontrol haplarını bulabilirsiniz. Doğum kontrol hapları herkese uygun değildir ve bazı riskleri bulunmaktadır. Bu nedenle bu yöntemi kullanmadan önce doktorunuzla konuşmalı ve riskleri değerlendirmelisiniz.
Doğum kontrol haplarının ne zaman korumaya başlayacağı, hapın türü gibi bazı faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Sadece progesteron içeren haplar
Mini haplar adı da verilen sadece progesteron içeren hapların, adet döngüsünün birinci ila beşinci günleri arasında kullanılmaya başlanması gerekir. Yani diğer bir deyişle bu hapları adet kanamanızın ilk günü ile beşinci günleri arasında kullanmaya başlamalısınız.
Kadının adet döngüsü kısaysa ya da hapları adet döngüsünün beşinci gününden sonra aldıysa hapların korumaya başlaması için iki gün geçmesi gerekecektir.
Doğum kontrol hapını yeni kullanmaya başlamanız ya da kullanmayı unutmanız halinde ilk iki gün bariyer doğum kontrol yöntemleri kullanarak gebeliğe karşı korunduğunuzdan emin olmalısınız.
Kombine doğum kontrol hapları
Kombine doğum kontrol haplarında yumurtlamayı engellemek için östrojen ve progesteron olmak üzere iki hormon bulunmaktadır. Bu hapları, adetiniz başladıktan sonra beş gün içinde kullanmaya başlarsanız, hapların koruyuculuğu hemen başlamış olacaktır. Ancak adet döngünüzün herhangi bir döneminde başlarsanız, işe yaramaları için yedi gün beklemeniz gerekir.
Kombine doğum kontrol haplarının koruyuculuğunun başlaması için yedi gün bekleyecekseniz, bu süreçte cinsel ilişkiye girmeniz halinde kondom gibi bariyer yöntemler kullanmayı unutmayın.
Doğum Kontrol Hapları Ne Kadar Korur?
Sadece progesteron içeren doğum kontrol hapları tam olarak düzgün bir şekilde kullanıldığında yüzde 99’a kadar etkilidir. Arada doz kaçırılan ve tamamen düzenli olmayan kullanımlarda ise yüzde 91 oranında etkilidir.
Kombine doğum kontrol hapları da benzer koruyuculuk oranlarına sahiptir. Bunlar, düzgün bir şekilde kullanıldığında yüzde 99’a kadar koruma sağlarken düzenli olmayan kullanımlar ele alındığında ise yüzde 91’e kadar koruyuculuk sağlamaktadır.
Spiral Takıldıktan Sonra Ne Zaman Korumaya Başlar?
En çok tercih edilen doğum kontrol yöntemlerinden bir diğeri spirallerdir. Bunlar, doktorunuzun muayenehanesinde ya da hastanede taktırabileceğiniz rahim içi araçlardır. İki tür spiral bulunmaktadır. Bakır spiraller, döllenme sürecini engelleyerek çalışırken hormonlu spiraller ise progesteron hormonu salgılayarak yumurtlamayı engellemektedir.
Bakır spiraller, takıldıktan hemen sonra gebeliğe karşı korumaya başlar ve kullanılan spirale göre on yıla kadar koruma sağlamaya devam edebilir.
Hormonlu spiraller ise adet kanaması başladıktan sonra yedi gün içinde takılmaları halinde hemen etki gösterir. Adet döngüsünün başka bir döneminde takılmaları halinde ise etki göstermesi için yedi gün geçmesi gerekecektir. Kullanılan spiral türüne göre koruyuculuk üç ila altı yıl kadar devam edecektir.
Spirallerin gebeliğe karşı koruma oranlarının yaklaşık yüzde 99 olduğu söylenebilir.
Deri Altı İmplant
Doğum kontrol için kullanılan deri altı implantları, kolun üst kısmına doktor tarafından yerleştirilen küçük çubuklardır. Progesteron salan bu çubuklar, yumurtlamanın engellenmesini sağlar.
Deri altı implantı, adet döngüsünün ilk beş gününde yerleştirildiğinde anında etki göstermeye başlar. Aksi halde gebelikten korumaya başlaması için yedi gün geçmesi gerekecektir.
Deri altı implantlar, gebeliğe karşı yüzde 99’dan fazla koruma sağlayabilmektedir. Ancak tüm yöntemlerde olduğu gibi bu yöntemde de az da olsa gebe kalma riski bulunmaktadır.
Kondom, Diyafram ve Spermisit
Bariyer yöntemler, spermin yumurtaya ulaşmasını anında engelleyen yöntemlerdir. Erkek ve kadın kondomları, diyafram ve sünger gibi yöntemlerin hepsi fiziksel bir bariyer görevi görür.
Spermisitler ise içerisinde spermi öldüren kimyasallar bulunan maddelerdir. Bunlar; krem, köpük, fitil ve jel şeklinde olabilmektedir.
Bariyer yöntemler kullanıldıkları anda gebeliğe karşı koruma sağlamaktadır. Bu yöntemlerin koruyuculukları genellikle şu şekildedir:
- Diyaframlar için yüzde 88
- Kadın kondomları için yüzde 79
- Erkek kondomları için yüzde 82
- Spermisitler için yüzde 72
- Süngerler için yüzde 88 (doğum yapmamış kadınlarda)
Spermisitle birlikte kondom gibi fiziksel bariyer kullanmanız halinde doğum kontrolü daha fazla sağlanmış olacaktır.
Doğum Kontrol İğnesi
Doğum kontrol iğnesini adetiniz başladıktan sonra beş gün içerisinde olursanız, 24 saat içinde gebeliğe karşı tamamen korunmuş olursunuz. Ancak ilk dozunuz bu süreçten sonra olduysa yedi gün boyunca bariyer yöntemlerle korunmanız gerekir.
Doğum kontrol iğnelerinin korumasının devam etmesi için her 12 haftada bir iğne olmanız gerekir. İdame dozunuz için iki haftadan uzun süre beklerseniz, dozunuzu olduktan sonra yedi gün boyunca başka yöntemlerle korunmanız gerekecektir.
Vazektomi
Erkeklere uygulanan ve kalıcı bir yöntem olan vazektomi ile spermin, meniye karışması engellenir. Bu nedenle erkek boşalsa dahi gebelik gerçekleşmez.
Vazektominin işe yaraması için birkaç ay beklemek gerekebilir. Bu nedenle doktorunuzla konuşmalı ve doktorunuzun gerekli gördüğü zamana kadar bariyer yöntemlerle korunmaya devam etmelisiniz.
Vazektominin gebeliği engelleme başarısı yaklaşık yüzde 100 olmaktadır.
Tüplerin Bağlanması
Tüplerin bağlanması, kadınlarda kalıcı olarak gebeliği engelleyen bir yöntemdir. Tüplerin bağlanması ile gebeliğe karşı anında korunabilirsiniz. Bu yöntemin etkinliğinin neredeyse yüzde 100 olduğu söylenebilir.
