Miyomlar rahimde olan düz kaslarda gelişim gösteren iyi huylu tümörlerdir. Bu oluşumlar düz kas dokusu ve bağ dokusu içerir. Gebelikte kontrole gelen hastalarda yaklaşık % 4 kadar miyom tanısı yapılmaktadır. Bu tespitin yapıldığı kadınlarda, düzenli ve özenli bir takip yapılması gerekir. Gebelikte miyomun gebelik üzerinde olumsuz etkileri olduğu kadar, gebelikte miyomlar üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir.
Genetik ve hormonal etkiler miyomların oluşumunda etkili olmaktadır. Kadındaki genetik değişimler, rahim dokusunun östrojen ve progesteron hormonlarına verdiği tepkiyi değiştirmektedir. Bu hormonların arttığı dönemlerde miyomların büyüme göstermesi, bu ilişkiyi destekleyici tarzdadır. Özellikle gebelikte miyomların etkilenme sebebi, artmış olan hormon değerleri, gebeliğe özgü olan human koryonik gonodatropin hormonu salgısı ve rahimde artmış olan kan akımından kaynaklanmaktadır.
Gebeliğin miyomlar üzerindeki etkisi nedir?
Gebelikte rahim hücrelerinin büyümesi, ödem oluşması ve rahmin büyümesiyle meydana gelen gerilme nedeniyle miyomlarda büyüme oluşabilir. Gebelik döneminde miyomların boyutlarında % 40 oranında değişim olmazken, % 60 ında boyutlarının değiştiği belirlenmiştir. Miyomlardaki büyüme en fazla ilk üç ay içinde meydana gelir. Bu hızlı büyüme miyomların kanlanmasını bozarak, boyutlarında yaklaşık % 10 kadar küçülme oluşturabilir. Bu miyom dejenerasyonu olarak tanımlanır. Anne adayının karın bölgesinde ağrıların oluşmasına neden olabilir.
Miyomların gebelik üzerindeki etkileri nelerdir?
Tıpta miyomların kısırlık oranını arttıran bir etken olduğu ve gebelikte bazı sorunların oluşabileceğine dair düşünceler bulunmaktadır. Fakat kesin olarak bilinen konu, kadınların miyomlar nedeniyle gebe kalma sürecinde ve gebelik sırasında bazı riskler taşıdığıdır. Bazı sorunların miyomu olan gebelerde, olmayanlara göre daha fazla görüldüğü belirlenmiştir. Bunların arasında düşük olma riskinin artması, plasenta kaynaklı sorunlar, bebeğin gelişiminde gerilik olması, bebeğin anne karnındaki prezentasyon yani duruş anomalileri ve erken doğum riski taşıması sayılabilir.
Miyomlar kısırlık nedeni midir?
Farklı yerleşimlere göre sınıflandırılan miyomların kesin olarak kısırlığa neden olduğu hakkında, kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak kısırlık tedavisi görmüş kadınlarda, miyom çıkarılmasından sonra gebe kalma olasılığının artış gösterdiği bilinmektedir. Bu konuda yapılan araştırmalarda, rahmin içine yerleşen submüköz miyomların daha fazla kısırlığa neden olabileceği belirlenmiştir. Yine yapılan araştırmalarda rahmin kas tabakasına ve rahim dışına yerleşen, subseröz ve intramural miyomların kısırlıkta etkili olabileceği düşünülmektedir.
Miyom gebelikte düşük riskini arttır mı?
Miyomların gebe kadınlarda düşük riski oluşturduğuna dair, çok sayıda gözlem yapılmasına rağmen, bu konu bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış değildir. Özellikle rahmin içine yerleşen submüköz miyomlarda düşük olasılığı daha fazla olmaktadır. Gebelikte miyomlar nedeniyle düşük riski olması, bunların büyüklüğü ve sayısından bağımsız artabilir.
Miyomlar anne karnında olan bebeğin ölümüne neden olur mu?
Gebe kadınlarda 18 ve 23 haftalarda yapılan bir araştırmada, miyomların olması halinde bebek kaybının az da olsa arttığı belirlenmiş, fakat bu kayıplarda diğer etkenlerinde rol oynadığı tespit edilmiştir. Bu konuda yapılmış başka bir araştırmada, gebeliğin ikinci üç ayında olan bebek kayıplarının miyomun çıkarılmasıyla azaldığı belirlenmiştir.
Miyomlar erken doğum olasılığını arttırır mı?
Yapılan tespitlere göre, miyomu olan gebe kadınların erken doğum nedeniyle hastane getirilmesinin, miyomu olmayan gebelere göre fazladır. Bu riskin miyomun büyüklüğü oranında arttığı tespit edilmiştir. Bu konuda yapılan çalışmaların genelinde, miyomu olan gebelerde erken doğum riski olmayanlara göre iki kat daha fazla bulunmuştur.
Miyomlar plasentanın erken ayrılmasına sebep olur mu?
Gebelikte miyomu olan kadınlarda plasentanın erken ayrılması riski daha yüksektir. Bu daha çok plasentanın arkasında yerleşen boyu 3 cm den daha büyük miyomların olması halinde, oluşmaktadır. Rahim içinde yerleşen submüköz miyomlarda bu riskin daha fazla olduğu izlenmiştir. Plasentadan uzak alanlarda olan miyomlar için net bir şey söylenmemektedir.
Miyomlarla plasentanın doğum kanalına yerleşmesi arasındaki ilişki nedir?
Rahim içinde miyomların olması halinde, plasentanın doğum kanalını kapatacak şekilde yerleşimi mümkün olabilir. Bu özellikle miyomların 5 cm den büyük olması halinde, daha fazla görülmektedir. Ancak miyom sayısının fazla olması bu riski arttırmaz.
Miyomlar bebeklerde duruş bozukluklarına ( fetal malprezentasyon) neden olur mu?
Bu bebeğin anne karnında ters, yan ya da çapraz şekilde durmasıdır. Bunun sebebi miyomların yaptığı baskıyla olur. Miyomun büyüklüğü doğrultusunda bu risk yükselir.
Miyomlar doğumda sorun yaşanmasına neden olur mu?
Doğumda miyom nedeniyle oluşan sorunların içinde en fazla görülen, ağrıların düzensiz olması ve koordinasyonun bozulması gelir. Bu etkiler doğumun uzamasına neden olabilir. Fakat araştırmalarda miyoma eşlik eden başka sorunların olmaması halinde, miyomu olan gebelerin vajinal doğum şansının diğerlerine göre aynı olduğu belirlenmiştir.
Miyom olması sezaryenle doğumun artmasına neden olur mu?
Miyomlar sezaryenle doğumların artmasına neden olan etkenlerdir. Araştırmalarda bebeğin anne karnında normal pozisyonunda olmaması durumunda, sezaryenle doğumun arttığı belirlenmiştir. Plasentanın doğum kanalını tıkaması, miyomun doğum kanalını tıkaması da sezaryen yapılmasını arttıran etkenlerdir. Bu etkiler doğumun başlamasıyla olmasına rağmen, sadece miyomun olması bile sezaryenle doğumu daha önceden arttırmaktadır.
Miyomlar doğumdan sonra kanamaya neden olur mu?
Miyomların olması, büyüklüğüne bakılmaksızın doğumdan sonra kanamaya neden olabilir. Bu yüzden doğumda daha fazla kan kaybedilmekte ve kan ürünleri kullanılmasına gerek kalmaktadır.
Miyomlardan bebek etkilenir mi?
Rahimdeki miyomlar yeni doğan bebeklerde olacak istenmeyen sonuçları fazla etkilemez. Bu risk miyomu olmayan kadınların bebeklerinde de olabilir. Doğuştan sakatlıklar, gelişme geriliği, doğumda bebek kaybı gibi riskler bunların arasındadır.
Miyomlar için ameliyat yapılmalı mıdır?
Gebelikten önce: Gebe kalmayı planlayan kadınlar jinekolojik muayeneden geçerek, ultrasonla miyom araştırması yapılmalıdır. Miyomların büyüklüğü, sayısı ve yerleşimi değerlendirilmelidir. Bu tespit sonrasında miyomların gebelik üzerinde olabilecek etkileri araştırılmalıdır. Miyomların çoğunun gebelikten önce alınmasına gerek kalmazken, boyu 5 cm üzerinde olan ve rahim içinde yerleşmiş olan miyomların alınması gerekir.
Gebelik sırasında: Gebelik sırasında tespit edilen miyomların izlenmesi gerekir. Bu miyomların çıkarılması genellikle tercih edilmez. Bunların tedavisi doğumdan sonraya bırakılır. Bazı miyomlar sezaryen sırasında alınabilir. Ancak her miyomun bu şekilde alınması mümkün olmaz. Çünkü kanama riski olduğundan, rahmin alınmasını gerektirebilir. Bebeğin çıkarıldığı yerde bulunan miyomların alınması tercih edilir.
Gebelikte ağrılı miyom sendromu
Bazı miyomlar gebelik döneminde şiddetli ağrılara neden olabilir. Bu ayırıcı tanıda ciddi sorunların yaşanmasına neden olabilir. Kadında olan apandisit, böbrek taşı, yumurtalık torsiyonu gibi diğer ağrıya neden olabilecek sorunların ayırıcı tanısı yapılması gerekir. Miyomların gebelikte neden ağrıya sebep olduğu kesin olarak bilinmese de, büyüme gösteren miyomların kan akımında olan azalmanın ya da miyomdaki hücrelerde olan nekrozun ağrıda etkili olabileceği düşünülür. Bu tür ağrılar genellikle tıbbi tedavilerle giderilir. Eğer sorun düzeltilemezse, ameliyat kararı alınabilir.
Miyomektomi ameliyatı sonrasında gebelik için ne kadar süre geçmelidir?
Ameliyatta rahim üzerine yapılan dikişlerin iyileşmesi ve rahmin herhangi bir risk taşımadan gebeliğin sağlıklı bir şekilde taşınması için, uygulanan miyomektomi ameliyatından sonra gebelik için en az 3 ay süre geçmesi gerekir. Daha önceden bu ameliyatı olan kadınların doğumunu sezaryenle yapması daha uygun görülmektedir.
