Tüp Bebek Tedavisinde Cinsel İlişkiye Girmek Sakıncalı mıdır?

Tüp bebek tedavisi, doğal yolla uzun süre denediği halde gebelik elde edemeyen, bebek sahibi olamayan çiftler için umut kaynağı olan bir üreme tedavisidir. Tüp bebek tedavisinde; kadın ve erkeğin üreme hücreleri vücut dışına alınır, laboratuvar ortamında döllenme gerçekleştirilir, elde edilen embriyolardan gebelik için en uygun olan 1 ya da 2 tanesi anne adayının rahmine yerleştirilir. Bu işlemden 12 gün sonra yapılan kanda gebelik testinin sonucuna göre de tedavinin gebelikle sonuçlanıp sonuçlanmadığı öğrenilir. 

Tüp bebek tedavisindeki başarı oranınızı hesaplama aracımızdan hesaplayabilirsiniz.
https://www.bulenttiras.com/tup-bebek-basari-orani-hesaplama

Tüp bebek tedavisi günümüzde uygulanmakta olan en başarılı üreme tedavisidir. Çünkü kadından, erkekten ya da her ikisinden de kaynaklanan pek çok kısırlık nedeni saf dışı bırakılarak pek çok işlem laboratuvarda uzmanlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Ancak koşullar nasıl olursa olsun, tüp bebek tedavisi ne kadar başarılı olursa olsun tüp bebek tedavisinde % 100 başarı garantisi verilememekte ve başarı da hem işlemi yapanların hem de anne ve baba adaylarının dikkat etmeleri gereken çok sayıda koşula bağlı olmaktadır. Bu bağlamda tüp bebek tedavisi planlayan ya da yaptıran çiftler pek çok hususu özellikle merak eder, en küçük ayrıntıya bile dikkat etmek isterler. Merak edilen ve endişe yaratan hususlardan birisi de tüp bebek tedavisi sürecinde cinsellik konusudur. “Tüp bebek tedavisi uygulanan çiftler cinsel konularda nelere dikkat etmeliler, cinsellik tedavi sürecinde sakıncalı mıdır, ne zaman cinsel ilişkiye girilebilir” gibi çok sayıda sorunun yanıtı bu süreçte önem taşıyor. 

Tüp bebek tedavisi ve cinsellik 

Tüp bebek tedavisi hem maddi açıdan hem de duygusal anlamda yorucu, yıpratıcı ve de heyecan verici bir süreçtir. Bu tedavinin başarıyla sonuçlanabilmesi için çiftler hemen her şeyi yapabilecek ve her şeyden vazgeçebilecek durumda olurlar. Bu vazgeçilebileceklerden birisi de cinsellik olabiliyor. Oysaki yapılan araştırmalar ve de bu konuda çalışan uzmanlar; tüp bebek tedavisi ve cinsellik konusunda sorulan soruların hepsine basit bir cevap verebiliyorlar: Vücudunuzu dinleyin ve hazır hissediyorsanız neden olmasın?

Tüp bebek tedavisi sürecinde cinsel ilişkiyi güvenli bulmamanın aslında çok da geçerli bir sebebi yoktur. Ancak aşılama ve tüp bebek tedavilerinden anne adaylarının enjekte edilen ilaç kullandıkları bir dönem oluyor ve o süreçte çoğu kadın yumurtalıklarının genişlemesinden dolayı cinsel ilişkiyi rahatsız edici bulabiliyorlar. Uzmanlara göre doğurganlık tedavisi sırasında cinselliğin “güvensiz” olmasını gerektirecek bir sebep olmasa da, başarı şansını arttırmak için cinsel ilişki ve boşalmanın önerilmediği birkaç durum vardır. 

Semen analizi yapılacaksa, cinsel ilişki önerilmeyebilir!

Genel olarak, semen örneği iki nedenden dolayı toplanır. Bunlardan birisi meni kalitesini test etmek, diğeri ise IUI (aşılama), IVF (tüp bebek tedavisi) veya FET (dondurulmuş embriyo transferi) tedavisine tabi tutulurken bir döllenmede hazırlanıp kullanılmasıdır. Baba adayından bir semen analizi için örnek istendiğinde, tam ve güvenilir bir örnek sağlamak için erkeğin 2 – 3 üç gün boyunca herhangi bir şekilde boşalmamış olması gerekir. Bunun için 2 – 3günlük meni birikmesi yeterlidir. Bundan daha uzun süre boşalmamış olmak ise semen örneğinin kalitesini artırmak bir yana, azaltacak, olumsuz etki yapacaktır. Bazı hastalar bu süreçte üç günden daha uzun süre boşalmaz ve bu sayede yeni ve çok fazla sayıda sperm hücrelerinin birikmesine neden olacağını düşünür. 

Gerçek şu ki, boşalmalar arasında çok fazla zaman olması aslında verimsiz ve faydasızdır. Zira 3 günden uzun süre biriken menideki spermlerin kalitesi düşer. İşte tüm bunlar düşünülerek tüp bebek tedavisinde cinsel ilişkinin sperm örneği alınacağı günden 3 gün öncesinden kısıtlanması mümkündür. Bu sayede yeterli sperm birikmesi hedeflenir. Çünkü çiftin semen örneği alınacak günden bir ya da 2 gün önce baba adayının boşalmış olması durumunda, boşalma hacmi ve sperm sayısı tehlikeye girebilir, bu da aşılama ya da tüp bebek tedavisi için yetersiz bir numuneye yol açabilir. 

Yumurtalık uyarımı aşamasında prezervatifle korunmak şartıyla cinsel ilişki olabilir!

Bir tüp bebek döngüsünün yumurtalık stimülasyonu fazı sırasında cinsel ilişki, prezervatif gibi bir bariyer kontraseptif formu kullandığı sürece kabul edilebilir. Bu süreçte asla yumurta ve sperm kontrolsüz bir şekilde karşılaşmamalıdır. Yumurtlamanın beklenmedik bir şekilde, özellikle birden fazla folikülden meydana gelmesi durumunda, çoğul gebelik riskinden kaçınmak amacıyla bu süreçte kondom ile cinsel ilişki önerilir. 

Yumurtalık hiperstimülasyonu durumunda cinsel ilişki önerilmez!

Çok az sayıda vakada görülse de, tüp bebek tedavisinde kadınlar, yumurtalık hiperstimülasyonuna yol açan çok yüksek östrojen seviyelerine neden olan çok fazla folikül üretebiliyor. Hiperstimülasyon meydana gelirse, hastalara cinsel ilişkiden kaçınmaları söylenir. Çünkü yumurtalıklar çok genişlemiştir ve kistik durumdadır. Bu halde cinsel ilişkinin genişlemiş yumurtalıklar üzerinde bir kistin yırtılmasına veya yumurtalıkların kan akışında bükülmesine yol açabileceğinden endişe duyulmakta ve bu da tehlikeli durumlara işaret etmektedir. Bu tür sorunlar aslında son derece nadirdir. Ancak cinsel ilişkiden kaçınmak da bu tür komplikasyonların yaşanma riskini azaltabilir. 

Embriyo transferi sonrasında cinsel ilişki önerilmez!

Tüp bebek tedavisinde her şey yolunda gittiyse, embriyo transferinden 12 gün sonra kanda gebelik testi yapılarak tedavinin sonucu öğrenilebilmektedir. İşte bu 12 günlük süreç içinde, yani embriyo transferi ve gebelik testi arasındaki sürede cinsel ilişki önerilmez. Bu “pelvik dinlenme”, hamilelik testinin güvenilir bir şekilde uygulanabildiği transferden sonraki süreç için önerilir. Bu dinlenme, embriyoya uterus duvarına implant yapmak (tutunmak) için en uygun zamanı verir. Çoğu tüp bebek tedavisi hastası embriyo transferinden bir veya iki hafta sonra normal cinsel aktiviteye devam edebilir. Ancak genellikle doktorlar gebelik testine kadar önermezler. Bunlarla birlikte tüp bebek tedavisinin kişiye ve duruma özel bir tedavi olduğunun altı çizilerek, cinsel ilişki için doğru zamanı da tedaviyi gerçekleştiren doktorun söyleyebileceğini belirtmekte fayda var. Zaten doktor ve diğer sağlık personeli bu konuda bilgi verecek ve uyarılarda bulunacaktır. 

Tüp bebek tedavisi sırasında eşle yakın olmak önemlidir!

Sıklıkla eşler arasındaki yakınlık cinsel ilişki ile bağlantılı olarak algılanmaktadır. Eşlerin birbirlerine yakınlaşmasının yollarından birisi her ne kadar seks olsa da tek yol bu değildir. Temas ve yakınlık kesinlikle eşler arasından duygusal bir bağlantı yaratır ve aslında tüp bebek tedavisi sırasında anne adayının en çok ihtiyaç duyduğu hislerden birisi yakınlıktır. Ancak bu şekilde kendini güvende hissedip tedaviye konsantre olabilecektir

Birçok kadın “yakınlık ve samimiyetten” sohbet etmeyi, aşk, sevgi ve duygularla dolu zamanlar geçirmeyi daha huzurlu ve güvenli bulurken, birçok erkek için fiziksel yakınlık ve cinsel ilişki temel odak noktasıdır. Bu bakımdan her ikisi de çok heyecanlı ve endişeli olan tüp bebek tedavisi çiftlerinin kendilerini en iyi hissedecekleri şekilde bir bağ ve yakınlık kurmaları tedavinin başarı şansını da artıracaktır. 

Uzmanlar hastaları doğurganlık tedavisi sırasında ilişkilerinin mahremiyet ihtiyacını gözden kaçırmamaya yürekten teşvik etmekteler. Cinsel ilişkinin, bir çiftin ilişkisinin normal bir parçası olduğunu ve doğurganlık tedavisi döngüsü sırasında doktorla seks hakkında konuşmaktan utanmamak gerektiğini unutmamakta fayda var.

Tüp bebek tedavisi, cinsel ilişkiyi yasaklamaz, ancak tereddütler vardır!

Bazı doktorların tüp bebek tedavisi alan çiftlere cinsel ilişkiden kaçınmalarını söylemek yanlıştır. Kontrollü bir cinsel yaşam hamile kalmayı engellemez veya embriyoya zarar vermez. Birçok klinik, kadınlara tüp bebek tedavisi sırasında cinsel ilişkiden kaçınmalarını söyler. Aslında bu konudaki genel kanı embriyo transferinden sonraki 48 saatten 2 haftaya kadar cinsel ilişkinin tavsiye edilmemesi şeklindedir. Uzmanların bu süreçte cinsel ilişkiyi tavsiye etmeme nedenleri; orgazm sebebiyle rahim kasılmalarının artması ve üreme organlarında bir enfeksiyon gelişebilme riskidir. Aslında tam olarak bunların gelişebileceğini kanıtlayacak bilimsel bir kanıt olmamakla birlikte, olası riskleri önleme amaçlı bu tür bir yaklaşım izlenmektedir. 

Geçmişte yapılan araştırmalar, implantasyon döneminde yapılan cinsel ilişkinin hamilelik şansını artırdığını gösterse de yine bu süreçte cinsel ilişkiye mesafeli yaklaşılmaktadır. Bunların yanında bazı hastalar ağrı olabileceği korkusu ile de gebelik testine kadar seks yapmak istemiyor.

Bazı uzmanların, embriyo transferi sonrasında yapılacak korumasız bir cinsel ilişkinin çok nadiren de olsa olası bir yumurta- sperm karşılaşması dolayısıyla yeni bir döllenmeye sebep olabileceğinden endişelenmekteler. Elbette ki;  “iki kez hamile kalmak” teorik olarak mümkün olsa da, pratikte pek de olası değildir.

Tereddütler elbette ki, var. Ancak bazı doğurganlık uzmanları, tüp bebek tedavisi uygulanan çiftlerin tedavi sırasında seks yapmaya devam etmelerinin teşvik edilmesini faydalı bulmaktalar. Bunu da eşiyle cinsel ilişki sayesinde daha yakın bir ilişki kurmasının anne adayına psikolojik olarak daha iyi gelebileceği teorisine dayandırmaktalar. Aslında bunun tersini gösteren çok fazla kanıt da yok. Çünkü bir çift, böyle stresli bir prosedürden geçerken ilişkilerin samimiyetini sürdürmesi hayati önem taşıyabilir. Zaten akla yatkın ve risksiz pozisyonlarda seks yapmak koşuluyla, embriyonun cinsel ilişkiden zarar görmesi ve cinsel ilişkinin embriyo implantasyonunu olumsuz etkilemesi gibi bir durumdan bahsedilmemektedir.  

Araştırmalar ne diyor: tüp bebek tedavisi sırasında cinsel ilişki olumlu mu, yoksa olumsuz mu etki eder?  

• 2009 yılında Uluslararası Doğurganlık ve Sterilite Dergisi’nde yayınlanan 390 kadın üzerinde yapılan bir çalışmada; tüp bebek tedavisinde embriyo transferinden 12 saat sonra cinsel ilişkiye girenlerle, gebelik testine kadar cinsel ilişkiye girmeyenler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.
• Daha önceki yıllarda yapılmış olan araştırmaların pek çoğu ise, bir tüp bebek embriyosu rahme transfer edildiği süreçte, yani gebelik testine kadar olan sürede cinsel ilişkiye girilirse aslında bunun hamile kalma şansını artırdığını göstermiştir. 
• New Scientist dergisinde yayınlanan çalışma, Adelaide Üniversitesi tarafından gerçekleştirildi ve 1000’den fazla embriyo transferinin ilerleme süreci izlendi. Embriyo transferinin gerçekleştiği günlerde kadınların yarısından seks yapmaları istendi ve diğer yarısına gebelik testine kadar seksten kaçınmaları söylendi. Çalışmadaki baş araştırmacı Kelton Tremellen, seks yapan kadınlara başarılı bir şekilde implante edilen embriyo sayısında % 50 iyileşme buldu. Bununla birlikte bunların çoğu, tekil gebeliklerden ziyade ikizler ve üçüzler gibi ekstra çoklu gebelikleri içeriyordu. Bundan hareketle araştırmacılar, meninin yeni embriyoyu reddetmemesi için bağışıklık sistemini tetikleme etkisine sahip olabileceğini öne sürmüşlerdir. Yani bu araştırmanın sonucuna göre, embriyo transferinden sonra girilen cinsel ilişkide meni, anne adayının bağışıklık sistemini etkileyerek onun embriyoyu kabul etmesini kolaylaştırabilmektedir. 
• Bazı araştırmalar, tüp bebek sırasında kendi yumurtalarını kullanan kadınlar için, yumurta toplandıktan hemen sonra cinsel aktiviteden kaçınmanın daha iyi bir seçenek en iyi olabileceği göstermektedir. Zira kendi yumurtalarını kullanan kadınlar yumurta toplama işleminden kısa süre sonra girilen cinsel ilişkide bazı rahatsızlıklar ve ağrı hissedebiliyor. 

Tüp bebek tedavisinin cinsel yaşam üzerinde negatif etkisi olabiliyor!

Tüp bebek tedavisi ve cinsel ilişki arasındaki bağlantıya dair yapılan araştırmaların birinde; yumurta toplama ve embriyo transferinden sonra çiftlerin ve özellikle de kadınların cinsel ilişkiden korktukları, tedaviye zarar verebileceği endişesi taşıdıkları görülmüştür. Ancak bunun yanında tüp bebek tedavisinin çiftin aşk hayatı üzerinde de nasıl büyük bir olumsuz etkisi olabileceğini gösteren bir anket yapıldı. Bu ankete katılan kadınların % 69 gibi bir çoğunluğu embriyo transferinden sonra seks yapmayı reddettiklerini söylemişlerdir. Üçte ikisinin bu kaygılarının en önemli sebebi cinsel ilişkinin tedavinin sonucunu olumsuz etkileyebileceği düşüncesiydi. Yani bilimsel bir kanıt ya da doktor önerisi olmasa bile endişelerden dolayı cinsel ilişkiden kaçınma söz konusuydu.  

Çek Cumhuriyeti, İtalya, Almanya, İrlanda ve İngiltere’den 450 hastanın anketinden alınan bu bulgulara göre; çiftlerin % 46 gibi yaklaşık yarısı doğurganlık tedavisinden önceki döneme kıyasla daha az seks yaptığını ve % 5 – 20’si daha düşük bir cinsel dürtü hissettiklerini söylediler. Geri kalanlar ise olası bir gebelikte düşükten korktukları için cinsel ilişkiden kaçındıklarını, yorgun hissettiklerini, alt karın bölgesinde ağrı ve vajinal kuruluk yaşadıklarını ve bunlardan dolayı sekse sıcak bakmadıklarını söylediler. 

Tüp bebek tedavisinde seks ne zaman sorun olur?

• Duygusal sorunlar olabilir!

Çiftler, duygusal olarak, tüm tüp bebek döngüsü boyunca bunalmış ve potansiyel olarak endişeli olacaklar. Embriyo transferine ne kadar yaklaştıkça, olumsuz duygular hastaları boğma eğilimindedir. Birçok çift cinsel ilişkiyi düşünmekten, onu rahatlatacak bir şeyler istemekten ziyade mahremiyet yaşıyor. Cinsel ilişkiyi teşvik eden veya hatta dahil eden diğer doğurganlık tedavilerinin aksine, tüp bebek tedavisi bu konuda birçok çiftin strese girmesine sebep olabiliyor. Zira tedavi boyunca birkaç aşama büyük ölçüde invaziv ve bazen rahatsız edici olabiliyor. Bazen doğurganlık sorunları cinselliği daha da karmaşık hale getirebiliyor. Çünkü kısırlık, yani doğal yolla gebelik elde edememe başlı başına çok fazla baskı ve stres sebebidir. Hal böyle olunca da tedavi sürecinde duygusal çıkmazlar kaçınılmaz olup, cinsel ilişki çok daha arka plana atılabilmektedir.

• Fiziksel sorunlar olabilir!

Yumurtalık stimülasyon aşamasında, kadının yumurtalıkları dramatik bir şekilde genişler. Yumurtalıklar, bu süre boyunca ceviz boyutundan greyfurt boyutuna kadar büyüyebilir. Bu da, seksin aslında acı verici olabileceği anlamına gelir. Acı çekerken seks yapmaktan kaçınmak en doğrusudur. Çünkü bu acı psikolojik sorunlara yol açabilir ve daha sonraki süreçte cinsel ilişkiye girme isteğini azaltabilir.

Bazı doğurganlık klinikleri tedavi sürecinde çifti cinsel ilişkiye karşı uyarmaktadır. Zira cinsel ilişki OHSS (yumurtalık hiperstimülasyon sendromu) veya yumurtalık torsiyonuna (bükülmüş yumurtalık) yol açabilir. Her iki durum da ağrı ve rahatsızlık kaçınılmazdır. OHSS, yumurtalık torsiyonundan daha sık görülür, ancak cinsel ilişki her iki durumu da şiddetlendirir.

Yumurta toplama ve embriyo transferi arasında ise birçok kadın hiç seks yapmak istemez. Herkes yumurta alımına farklı tepki verirken, olası kısa vadeli yan etkiler şunlar olabilir:

• Hafif kramplar
• Hafif ya da orta derecede ağrı
• Şişkinlik
• Aşırı duyarlılık

Rahim, yumurta alındıktan sonra iki veya üç hafta boyunca şişkin ve hassas olabilir. Bu süre zarfında, birçok kadın cinsel ilişkiyi öncelik listesinde çok daha arkalarda görmektedir. Zira tedavinin sonucu ne olacak, bu süreçte neler yaşanacak ve olası bir kötü sonuç gibi olumsuz düşünceler seks isteğini köreltmektedir.