Ultrason Terimleri Ne Anlama Geliyor?

Adet kanaması gecikince gebelik şüphesiyle doktora giden kadına gebelik testi yapılır ve test pozitif sonuç verirse de doktor ultrason muayenesi yaparak gebelik olup olmadığına, gebelik kesesinin var olup olmadığına bakılır. İlk haftalarda ultrason muayenesinde gebelik kesesinin görülmesi yeterlidir. Sonradan kesenin içindeki bebeğin genel sağlık durumu, gelişimi, herhangi bir anomali varlığı ya da yokluğunun tespit edilmesinde ultrason muayenelerinden faydalanılacaktır.

Hamileliğin başlangıcından doğuma kadar geçen süreçte doktor, anne adayını belli aralıklarla ultrason muayenesine çağırır. Buradan elde edilen verilere göre de anne adayı ve bebek hakkında önemli veriler elde eder. Ultrason muayeneleri genellikle hamileliğin 8. ayının başına kadar her ay düzenli olarak devam eder. Doktorun takdirine göre değişmekle birlikte genellikle son 2 ya da 1 ayda haftada bir ultrason kontrolü yapılmaktadır.

Genellikle aylık olarak gidilen her ultrason kontrolünde doktor, bebeğin gelişimini inceler, verilere göre yorumlar ve ultrason çıktısını da anne adayına verir. Anne adayının aldığı bu ultrason çıktısında genelde bebeğin kaç haftalık olduğu, tahmini kilosu, içinde bulunduğu amniyon sıvısının miktarı gibi bir takım önemli bilgiler bulunur. Ancak bunlar kısaltmalar şeklinde yazdığı için eğer doktor ayrıntılı ve anlaşılır bir açıklama yapmazsa anne adayı bu ultrason çıktısından pek bir şey anlayamaz. Bu bakımdan hamilelik esnasında verilen ultrason çıktılarının üzerindeki harf ve işaretlerin ne anlama geldiği ve yapılan testlerin sonuç dökümlerinde yer alan kısaltmaların ne ifade ettiğini bilmekte fayda var.

Anne adayına verilen ultrason çıktılarının üzerindeki kısaltmaların anlamları

LMP: Anne adayının son adet tarihi

CRL (Crown-rump Lenght): Bebeğin poposu ile başı arasındaki mesafe

AC (Abdominal Circumference): Bebeğin karın çevresinin ölçümü

BPD (Biparietal Diameter): Bebeğin kafatasının enlemesine çapı. Bebeğin kafatasının her iki tarafında bulunan paryetal adlı kemikler arasındaki mesafeyi ifade eder.

OFD (Occipitofrontal Diameter): Bebeğin kafatasının uzunlamasına çapı

HC (Head Circumference): Bebeğin baş çevresi, kafasının büyüklüğü

FL (Femur Length): Bebeğin uyluk kemiğinin uzunluğu

HL: Humerusun (kolun uzun kemiğinin) uzunluğu

AD: Bebeğin karın çapı

EDD: Bebeğin beklenen doğum tarihi

AFI: Amniyotik sıvı indeksi

RA: Kalpte sağ kulakçık

LA: Kalpte sol kulakçık

LV: Kalpte sağ karıncık

AO: Aort, kalpte çıkan ana atar damar

W: Bebeğin kaç haftalık olduğu

GA (Gestational Age): Gebelik yaşı, yani bebeğin kaç hafta, kaç günlük olduğu

EFW (Estimated Fetal Weight): Bebeğin tahmini ağırlığı

TCD (Transvers Cerebellar Diameter): Beyinciğin enlemesine çapı

GS (Gestasyonel Sac): Gebelik kesesi

YS (Yolk Sac): Daha plasenta oluşmadan meydana gelen kesenin görevi tam olarak bilinmese de anne ile bebek arasındaki madde alış verişinin yanında bebeğin kan hücrelerinin oluşumunda da görevli olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte hamileliğin ilk zamanlarında Alfa fetoprotein adındaki protein de bu kesede üretilmektedir.

Diğer ultrason terimlerinin kısaltmaları

AFA (Alfa Fetoprotein): Bebeğin karaciğerinde üretilen proteine verilen addır. Bu protein düzeyinin kontrol edildiği testler bebeğin sinir sistemi, omurilik ve beyin dokularında oluşabilecek rahatsızlıkların tespiti için değerlendirilmektedir. Örneğin Spina bifida ve Anensefali bu protein düzeyinin kontrol edilmesiyle değerlendirilen rahatsızlıklardandır.

Alb: İdrarda bulunan albümin adında bir proteindir.

BDT: Bebeğin beklenen doğum tarihi

ÇH: Çocuğun hareketleri

ÇKS: Çocuğun kalp sesleri

Fundus: Rahmin en yüksek noktası

Hb: Kandaki hemoglobin değeri (kansızlık tanısı için bakılır)

Hbs Ag: Sarılık testi

Htc: Kandaki alyuvar yüzdesi (kansızlık tanısı için bakılır)

IUGR: Intrauterin gelişme geriliği (bebeğin haftasına göre beklenenden küçük olması) KÇ: Karın çevresinin değeri ND: Normal doğum

NST: Non Stress Test (Bebeğin kalp atışlarının elektronik cihazla dinlenmesi)

OCT: Oksitosin stres testi

Ödem: Vücudun su tutmasına bağlı olarak meydana gelen şişlik durumu

Prezantasyon: Bebeğin baş ve makat gibi gelen kısımları

RV: Reçete verildi

SAT: Son Adet Tarihi

Sectio veya C/S: Sezaryen doğum

SF: Simfiz-Fundus

TA: Tansiyon değeri

TT: Tetanos aşısı

USG: Ultrasonografi

ROA: Anne karnındaki bebeğin başının ense bölümünün sağ tarafta öne doğru olması

ROP: Anne karnındaki bebeğin başının ense bölümünün sağ tarafta geriye doğru olması

LOA: Anne karnındaki bebeğin başının ense bölümünün sol tarafta öne doğru olması

LOP: Anne karnındaki bebeğin başının ense bölümünün sol  tarafta geriye doğru olması

Bazı önemli kısaltmaların ayrıntılı açıklamaları

BPD

Anne karnındaki bebeğin şakakları hizasında yapılan ölçümün milimetrik çapının ifade ediliş şekli BPD’dir.

Gebeliğin 12. haftasından sonra 26. haftaya kadar gebelik haftasının tespitinde en güvenilir ölçüm olarak BPD bilinmektedir. Bu ölçümde en fazla 7 günlük bir sapma olurken genellikle anne adaylarının ne kadarlık hamile olduğunun belirlenmesine olanak verir. Gebeliğin 26. haftasına kadar bu ölçümdeki sayı, doktora ve anne adayına gebelik tarihine en yakın tarihi verir.

BPD ölçümünden elde edilen sonucun, anne adayının son adet tarihine göre hesaplanan gebelik haftası ile uygun olarak ilerlemesi gebeliğin sağlığı hakkında fikir vermektedir. Eğer bu iki veri birbirine paralel ilerliyorsa gebelikte bir sorun olmadığı ve bebeğin gelişiminin de normal hızda gittiği düşünülür.

HC

HC, bebeğin baş çevresinin değerini göstermektedir. Eğer bebeğin BPD verisi olması gerekenden çok düşük ya da çok yüksek çıkarsa sağlamasını almak için HC verisi kullanılmaktadır.

AC

AC, anne karnındaki bebeğin kalbinin altından alınan bir ölçüdür. Bebeğin karın çevresinin milimetrik ölçümü şeklinde de ifade edilebilir. AC ölçümünde hata payı biraz yüksek olabiliyor. Doktorlara göre; sonuçta nasıl ölçülürse, bilgisayar programı da ona uygun sonuç vermektedir. Bu bağlamda ölçümü yapan uzman bir milimetre bile kayma yapsa bilgisayardan farklı bir sonuç çıkmaktadır. Bundan dolayı da hem diğer ölçümlerin hem de AC değerinin diğer parametreler ile birlikte değerlendirilmesinde fayda var.

FL

FL, bebeğin uyluk kemiğinin boyunun ölçüsüdür. Anne karnındaki bebeğe ultrason çekildiğinde uyluk kemiği net olarak belli olmaktadır. FL verisi ekranda görüldüğünde anne adayı da içinde bir bebek olduğunu daha net anlayabiliyor. Her ne kadar FL değeri çok küçük, çok milimetrik bir değer olsa da buradan elde edilen rakam 7 ile çarpılarak bebeğin o haftadaki boyunun ne kadar olduğu da bulunabiliyor. Bununla birlikte gebeliğin 26. haftasından sonra gebelik haftasını tahmin etmede yaklaşık 10 güne kadar sapma ile de olsa daha güvenilir bir veri sunmaktadır.

EFW

\

EFW, anne karnındaki bebeğin o haftaki kilosunu ifade eden değerdir. Bebeğin sadece 1 gram daha alabilmesi için çaba gösteren anne adayları için her haftaki EFW değeri çok önemlidir. Özellikle de anne adayları gebeliğin 15. haftasından sonra neden sırtüstü yatamadıklarını, nasıl bu kadar ağırlık hissettiklerini merak ediyorlarsa cevabı EFW değerinde saklıdır.

Yukarıda anlamları ve açıklamaları sıralanan bu terimlerin pek çoğu tek başına bir şey ifade etmemektedir. Doktorlar genellikle birkaç ölçümü birlikte değerlendirerek bir sonuca varır ve anne adaylarına ona göre açıklamalar yaparlar.