Vajinal Kuruluk Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?

Vajinal kuruluk ve vajina ile ilgili diğer sorunların değerlendirilebilmesi için öncelikle vajinanın yapısı, anatomisi hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Vajina her kadında bulunan, gerek anatomik yapısı gerek de fonksiyonu açısından pek çok mükemmel özelliklere sahip olan kadın cinsel organı, üreme organıdır. Vajina, 8 – 10 santimetre uzunluğunda olan, alt ve üst duvarları normalde birbirine yapışık halde duran bir organdır.

Vajina  doğum sırasında veya penisin girişi ile birlikte bir “akordeon” gibi hem enlemesine hem de boylamasına açılır, esner ve genişler. Vajinada doğal olarak bulunan bu esneme yeteneği sayesinde kadınlar vajinal, yani normal doğum yapabilirler. Şöyle ki; normal şartlar altında gerçekleşen bir vajinal doğumda vajinanın içinden; baş çapı yaklaşık 10 cm, gövdesi 50- 52 cm uzunluğunda, ağırlığı da ortalama 3500- 4000 gram olan bir bebek çıkabilir.

Aynı şekilde bir cinsel ilişki durumunda vajinanın içine 14- 18 cm boyunda bir penis girebilmektedir. Vajinanın yapısı uzunlamasına S harfi, yatay olarak da H harfi gibi görünür. Vajinanın duvarları tırtıklı olduğu için de cinsel ilişki esnasında penisin her giriş çıkışında kadın da, adam da cinsel haz alır. Eğer vajina düz bir kanal şeklinde olsaydı, kadın ve erkek cinsel ilişki sırasında bu kadar zevk alamazdı.

Vajinal ıslanma nedir, nasıl olur?

Vajinanın girişinde bulunan Bartholin ve Skene bezleri ve rahim ağzındaki özel salgı bezleri sümük benzeri bir kıvamda, şeffaf ve kaygan bir sıvı salgılamakta ve vajinada kayganlık sağlamaktadır. Zaten sağlıklı, zevkli ve konforlu bir cinsel ilişki için vajinanın içinin iyice kayganlaşmış, sulanmış olması gerekir. Vajina girişinde bulunan salgı bezlerinin fonksiyonları ile vajinal kanalın ıslanmasına “vajinal ıslanma (vajinal lubrikasyon)” adı verilir.

Vajina girişinde bulunan Bartolin ve Skene bezleri

Vajinanın kayganlaşmasını, ıslanmasını sağlayan salgı bezleri arasında en sık olarak Bartholin ve Skene bezleri bulunur. Bartholin bezleri vajinal girişte sağlı ve sollu iki tarafta bulunmaktadır. Bu bezlerin salgılarını vajinaya boşaltan kanalların tıkanması sonucunda “bartholin absesi ve bartholin kisti” adı verilen sorun ortaya çıkar.

Vajinal bezlerden olan Skene bezleri ise kadının idrar kanalı çıkışında ve vajinanın dış kısmında idrar kanalının çevresine yerleşmiş olan bezlerdir. Bu bezler vajinanın üst kısmında idrar kanalı tarafında yoğunlaşmış olan bezlerdir ve erkekteki prostat bezine benzer özelliktedir. Burası kadının meşhur cinsel ilişki zevk noktası olarak bilinen G noktasını, erojen bölgeyi de oluşturan kısımdır

Vajinanın içinde bu bezlerle oluşan vajinal salgı, cinsel ilişkide ön sevişme sırasında kadının uyarılması ile en üst seviyede oluşur. Vajinal ıslanmayı sağlayan Bartholin ve Skene bezlerinin salgıları kaygan, renksiz, şeffaf ve kokusuzdur ve kadının iç çamaşırında da iz bırakmaz.  Ancak vajinadan gelen ve iç çamaşırda iz bırakan, kokulu, renkli, kıvamlı akıntılar vajinal enfeksiyon belirtisidir. Bu tür bir durumda kesinlikle vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir. Zira vajinal enfeksiyonlar zamanında tedavi edilmediğinde pek çok kadın hastalığına, hatta kısırlığa bile sebep olabiliyor.

Bu bağlamda renksiz, kokusuz ve çamaşırda leke bırakmayan vajinal salgılar vajinal kayganlığı sağlayan çok önemli oluşumlardır. Hatta vajinal kayganlık kadının rahat bir şekilde yürüyebilmesi için bile önemlidir. Zira cinsel ilişki dışında kadının yürürken bile genital dudakların birbirine sürtünme sonucunda aşınmasını da vajinal salgılar önlemekte, bu bağlamda çok büyük önem arz etmekteler.

Vajinal kuruluk nedir?

Vajinal kuruluk, atrofik vajinit olarak da bilinir, kadınlarda sık görülen bir sorundur. Özellikle de menopoza girmiş kadınlarda en sık olmakla birlikte, aslında her yaştaki kadınlarda ortaya çıkabilir. Vajinal kuruluk aslında önemli bir sorunken, bazı insanlarda hiç belirti vermez, bazılarında ise ciddi rahatsızlık yaratır. Vajinal kuruluk dolayısıyla kimi zaman; vajinal rahatsızlık veya kaşıntı ya da anormal vajinal akıntı, yanma, cinsel ilişkide ağrı, sızı gibi sorunlar yaşanabilir. Bu bağlamda vajinal kuruluktan şüphe eden kadınlar vakit kaybetmeden en doğru olan tedavi hakkında doktorla görüşmeliler.

Vajinal kuruluk neden olur?

Vajinal kuruluk şikayeti genellikle menopoz sonrası dönemlerde kadınlık hormonu (östrojen) eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkmakta ve menopozdaki kadının göreceği hormon tedavisi ile giderilebilmektedir. Bunun dışında normal yetişkin kadınlarda, her yaşta da vajinal kuruluk şikayeti olabilir.

Vajinal kuruluk nasıl olur?

Kadınlarda salgılanan östrojen hormonu vajinayı nemli tutmaya yardımcı olmaktadır. Vajinal ise kuruluk yumurtalıkların ürettiği  bu östrojen hormonu miktarının azalmasından dolayı meydana gelebilir. Kadınlarda yaşamın belli dönemlerinde östrojen üretimi azalmakta ve bu da başka pek çok sorun gibi vajinal kuruluğa sebep olabilmektedir.

Vücutta östrojenin azalmasına sebep olan nedenler nelerdir?

• Menopoz döneminin yaklaşması ya da menopoza girmiş olmak,
• Kadının yumurtalıklarının cerrahi operasyonla çıkarılması, 
• Kemoterapi veya kanser için pelvis radyasyon alınması,
• Doğum sonrasında emzirme,
• Tamoxifen, danazol, medroksiprogesteron, löprolid veya nafarelin gibi bazı ilaçların kullanılması,
• Sigara alışkanlığı vücutta östrojen üretiminin azalmasına sebep olabilir.

Üreme çağındaki kadınlarda vajinal kuruluk nedenleri nelerdir?

• Psikolojik sorunlar, daha çok depresyon, 
• Antiderpesanlar, tansiyon ilaçları gibi kullanılan bazı ilaçlar,
• Geçirilen vajinal enfeksiyonlar,
• Hormonsal dengesizlikler,
• Bebek emzirme döneminde olmak,

Cinsellikle ilgili olan vajinal kuruluk sebepleri nelerdir?

• Yeterince cinsel uyarı olmaması, ön sevişmenin kısa sürmesi,
• Cinsel isteğin azalması, cinsel soğukluk ve isteksizlik,
• Cinsel ilişki esnasında ağrı hissedilmesi,
• Cinsel uyarılma sorunu,
• Cinsel partner ile uyumsuzluk, güvensizlik, iletişim problemleri gibi sorunlar

Vajinal kuruluk nasıl tedavi edilir?

Vajinal kuruluk da diğer tüm rahatsızlıklar gibi altında yatan sebebe dayalı bir yöntemle tedavi edilmekte, buna sebep olan faktörü ortadan kaldırmaya yönelik bir tedavi planlanmaktadır.

Vajinal kuruluk; psikolojik sorunlardan ya da eşe karşı cinsel istek ve ilgi azalması, depresyon, ön sevişmenin yetersiz ve tatmin edici olmaması gibi problemlerden kaynaklanıyorsa, bu durumda cinsel terapi veya aile terapisi uygulanabilir.

Vajinal kuruluk, vajinal enfeksiyondan kaynaklanıyorsa buna uygun antibiotik ve fitil tedavileri verilerek sorun çözülür.

Kadının kanında süt hormonu yüksekliği durumu, yani hiperprolaktinemi varsa bu durumda kandaki estrojen seviyesi düştüğü için vajinal kuruluk olmaktadır. Bu kadınlara süt hormonunu düşüren ilaçlar verilir ve eğer kadın emzirme döneminde ise prolaktin düşürücü ilaçlar verilmez, vajinal kayganlaştırıcılar tercih edilir.

Bunlara ek olarak vajinal kuruluk için vajina dokusunu yenileyen ve buradaki kolajeni arttıran bazı tedavi yöntemleri de uygulanıyor. Örneğin genital PRP, yani koldan alınan kandan elde edilen pıhtılaşma hücrelerinden zengin sıvının vajinaya enjekte edilmesi, hyaluronik asid enjeksiyonları ve lazerle vajinal yenileme tedavileri bu bağlamda sayılabilir.

Vajinal kayganlaştırıcı nedir, neden kullanılır?

Vajinal kuruluk şikayeti olan kadınların kullanabileceği vajina kayganlığını arttırıcı özellikte jel, krem ve fitiller vardır. Vajinanın gerektiği kadar sulanması için kullanılan tüm bu ilaçlara “vajinal kayganlaştırıcı” adı verilir. Bunlar cinsel ilişki öncesi vajinaya uygulanarak kayganlık sağlanır. Bunun için kullanılan kayganlaştırıcının vajina ile eşdeğer PH’lı ve su bazlı olması önemlidir. Vajinal kuruluk sorunu eğer tedavi edilmezse, cinsel ilişki esnasında penisin içeride gidip gelmesi vajinal mukoza epitelinda hasara sebep olur, vajinal enfeksiyon olabilir.