Yumurtalıklar, kadın üreme sisteminde iki adet bulunan, küçük ve yumurtaya benzer yapıdaki organlardır. Bunlar, yumurta üretimini gerçekleştirdikleri gibi yumurtlama, gebelik ve kadın cinsiyet özelliklerinin gelişimi gibi konularda önemli olan progesteron ve östrojen hormonu salınımını gerçekleştirmektedir.
Yumurtalıkların boyutları kadından kadına değişiklik gösterebilmekle birlikte yumurtalıklar bazen çeşitli nedenlerden dolayı büyüyebilmektedir.
Yumurtalıkların büyümesine neden olan yumurtlama gibi bazı doğal nedenler olabilmekle birlikte bazı durumlarda tedavi gerekebilmektedir.
Yumurtalık büyümesi belirtilerine, nedenlerine ve tedavi yöntemlerine dair bilmeniz gerekenleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
Yumurtalık Büyümesi Belirtileri
Yumurtalık büyümesi her zaman belirtiye neden olmamakla birlikte bazı durumlarda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilmektedir:
- Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler
- Acil idrar yapma ihtiyacındaki artış
- Düzensiz adet döngüleri
- Pelvik ağrı ya da baskı
- Şişkinlik ve mide bulantısı gibi sürekli görülen rahatsızlıklar
- Saçlarda incelme
- Vücuttaki tüylerde artış
- Açıklanamayan yorgunluk
- Kilo alımı ya da kilo kaybı
Yumurtalıkların çok büyümesi halinde kişi bunu pelvis bölgesinde hissedebilir. Ancak bu, sık görülen bir durum değildir.
Yumurtalık büyümesi belirtileri görüyorsanız ya da yumurtalıklarla ilgili başka bir sorun yaşıyorsanız, doktorunuz muhtemelen ultrason yapmak isteyecektir.
Ultrason dalgaları ile pelvik organların görüntülenmesi sağlanır. Doktorunuz ultrasonu karnınız üzerinde uygulayabileceği gibi ultrason probunu vajinadan geçirerek transvajinal şekilde de uygulayabilir.
Yumurtalık Büyümesi Nedenleri
yumurtlama
Yumurtalık büyümesine neden olabilecek çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bu faktörlerden bazıları şu şekildedir:
Yumurtlama: Yumurtlama, yumurtalıkların döllenmek üzere yumurta bırakmasıdır. Yumurtlama sırasında yumurtalıklar, hormonlar tarafından aşırı uyarılabilir ve geçici olarak büyüyebilir.
Yumurtlama sırasında yumurtalıkların büyümesi genelde kısırlık tedavisi için ilaç kullanılan durumlarda görülmektedir.
Polikistik over sendromu (PKOS): PKOS, yumurtalıklarda küçük kistlerin oluşmasına yol açan bir hormon dengesizliğidir. PKOS’ta androjen adı verilen erkeklik hormonu seviyeleri normalde yüksek olmaktadır.
polistik over sendromu
PKOS’u olan kadınlarda düzensiz adet dönemleri görülebilir ve düzenli olarak yumurta salınmadığı için hamile kalmak zor olabilir. PKOS aynı zamanda kilo almaya ve vücutta aşırı tüylenmeye neden olabilir.
Yumurtalık ödemi: Yumurtalık ödemi, yumurtalık dokusunda sıvı birikmesine neden olan nadir olarak gerçekleşen bir durumdur. Ödem genelde yumurtalıklardan birinde görülür. Kısmi yumurtalık dönmesine bağlı olarak yumurtalık ödemi görülebilir. Sıvı biriktikçe yumurtalıklarda büyüme meydana gelebilir.
Yumurtalık dönmesi: Yumurtalık dönmesi, destekleyici doku etrafında yumurtalıkların kısmen ya da tamamen dönmesidir ve acil müdahale gerektirir. Yumurtalık dönmesinde yumurtalıklara giden kan akışı durur ve mide bulantısı, pelvik ağrı ve kusmaya neden olabilir. Yumurtalık dönmesi acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur.
İyi huylu tümörler ya da kistler: Yumurtalıklarda iyi huylu tümörler ya da kistler görülebilir. Kistler çoğu zaman tedavi gerektirmeksizin kendi kendine geçmektedir.
Çikolata kisti: Çikolata kisti, rahim içi dokuda oluşan kistlerdir. Çikolata kistinde rahim içi doku, pelviste rahim içi dışında bir yerde büyümektedir.
Rahim içi doku normalde her ay oluşur ve adet kanamasıyla birlikte atılır. Bu doku yumurtalıklarda geliştiyse buradan atılamaz.
Çikolata kisti tedavi edilmezse yumurtalıklara zarar verebilir ve hamile kalma konusunda zorluklara yol açabilir. Bu oluşumlar aynı zamanda yumurtalık kanseri riskinin artmasına neden olabilir.
Yumurtalık kanseri: Yumurtalık kanseri, yumurtalıklarda kanserli hücrelerin oluşmasıyla meydana gelir ve daha çok menopoz sonrası görülür. Yumurtalık kanserinde belirti görülmeyebilir ya da pelvik ağrı, şişkinlik ve yorgunluk gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Kanser Riskini Azaltır
Yumurtalık Büyümesi ve Gebelik
Gebelik sırasında lüteomlara bağlı olarak yumurtalıklar büyümüş gibi görünebilir. Lüteom, yumurtalıklarda görülen ve yalnızca gebelik sırasında meydana gelen iyi huylu oluşumlardır.
Bazı kadınlarda gebelik sırasında lüteom görülmesinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte hormon seviyelerinde meydana gelen artışların buna neden olabileceği düşünülmektedir.
Lüteomların çoğu belirtiye neden olmaz. Lüteom genelde rutin olarak gerçekleştirilen ultrason veya sezaryen doğum sırasında görülür.
Gebeliklerinin ilk yarısında lüteom görülen kadınların yaşadıkları belirtiler daha şiddetli olabilir ve hatta bazı durumlarda ameliyatla lüteomların alınması gerekebilir.
Lüteomların neden oldukları belirtiler arasında idrar yaparken zorluk, yüksek testosteron seviyeleri ve virilizasyon (kadında erkek cinsiyet özelliklerinin görülmesi) yer alabilmektedir.
Lüteomlar genelde doğumla birlikte kendi kendine ortadan kaybolduğu için çok gerekli olmayan durumlarda genelde ameliyat önerilmemektedir.
Yumurtalık Büyümesi Tedavisi
Yumurtalık Büyümesi Tedavisi
Yumurtalık büyümesinde tedavi altta yatan soruna bağlı olarak gerçekleştirecektir. Örneğin, yumurtalık büyümesinin nedeni PKOS ise tedavi şu şekilde olabilir:
- Vücudun yalnızca yüzde 10’u kadar kilo verme dahi belirtilerin azalması ve adet döngülerinin daha düzenli hale gelmesine yardımcı olabileceği için kilo verme
- Adet döngülerinin düzenlenmesine yardımcı olmak için hormonlu doğum kontrol hapları kullanımı
- Anti-androjen ilaçların kullanımı
- İnsülin seviyesini ve yüksek androjen seviyelerini kontrol altına almak amacıyla ilaç kullanımı
Yumurtalık kanserinde ise tedavide yumurtalıklar ve hastalığın etkilediği çevre doku ameliyatla alınabilir. Ayrıca kanserli hücreleri yok etmek için kemoterapi ile tümörleri almadan önce boyutlarını küçültmek amacıyla radyoterapi önerilebilir.
Adet döngüsüne bağlı olarak görülen yumurtalık büyümesi ise rahatsızlık verici belirtilere neden olmadığı sürece tedavi gerektirmemektedir.
Sonuç Olarak
Yumurtalık büyümesi çeşitli nedenlere bağlı olarak görülebilmekte ve bu nedenlerin çoğu uzun süreli sorunlara yol açmamaktadır.
Pelvik ağrınız ve karnınızda doluluk varsa ya da bağırsak alışkanlıklarınız ile idrarınızda farklılıklar varsa doktorunuzu ziyaret etmeniz gerekir. Yaşadığınız belirtileri azaltmak için altta yatan nedene bağlı olarak tedavi görmeniz gerekebilir.
